سرفه ها بسته به فصل و حال شخص بیمار متفاوت هستند و به همین طبع دلایل مختلفی هم می توانند داشته باشند. اما اکثریت سرفه ها که ناشی از سرماخوردگی و حساسیت های فصلی می باشد و با استفاده از انواع دارو های ضد سرفه موجود در بازار که برای راحتی در دسترس عموم قرار گرفته است می توان آنها را درمان کرد.
چرا سرفه می کنیم؟
واکنش ریه ها در برابر تحریک و محافظت از سیستم تنفسی منجر به رخ دادن سرفه می شود. سرفه سبب تمیز شدن راه های هوایی از ذرات گرد و غبار و آلوده کننده می باشد و اگر در هنگام مواجه با این عوامل سرفه نکنیم، ورود ترشحات راه های هوایی و موادی که از حلق به سمت ریه می روند باعث ایجاد عفونت در بدن می شود.
دلایل شایع سرفه:
رفلکس سرفه به علل مختلفی رخ می دهد که به همین جهت درمان های مختلفی را هم در پی دارد و ما در ادامه به شرح این موارد پرداخته ایم:
- سرماخوردگی یا عفونت راه های تنفسی فوقانی
- حساسیت به مواد شیمیایی
- حساسیت فصلی به گرده و گل و دود
- آسم
- سینوزیت
- آمفیزم و یا بیماری انسدادی مزمن ریه
- استعمال سیگار و یا قرار گرفتن در مقابل دود سیگار
- برگشت اسید معده
- بیماری ها و سرطان ریه
- عفونت ریه به مثال برونشیت
- استفاده از برخی دارو ها
عده ای به محض سرفه کردن سر خود به خوردن دارو های ضد سرفه اقدام می کنند و مطلع نیستند که بسیاری از سرفه ها یا نیازی به دارو ندارند و یا با دارو رفع نمی شوند و نوع سرفه و حالت خشک و خلط دار بودن آن در مصرف دارو بسیار مهم است. انواع مختلفی از دارو های ضد سرفه وجود دارد اما می توان آن ها را به شش دسته عمده تقسیم بندی نمود.
انواع شربت ضد سرفه:
ما انواع شربتهای ضد سرفه را به شش گروه عمده به شرح زیر دسته بندی و تقسیم کرده ایم:
- اکسپکتورانت یا داروهای خلط آور: این دسته شاید شناخته شده ترین داروی ضد سرفه در بازار باشند که به آنها شربت سینه هم اطلاق می شود. این دسته از داروها با رقیق کردن خلط گلو سبب دفع راحت آن می شوند. وقتی که سرفه ها خلط دار باشند، مصرف این دسته از شربت ها توصیه می شود که تهیه آن نیازی هم به نسخه پزشک ندارد. یکی از رایج ترین داروهای خلط آور گایافنزین است. البته شربت های اکسپکتورانت موجود در بازار علاوه بر گایافنزین دارای یک ماده ضد احتقان و آنتی هیستامین هم هستند که موجب کمتر شدن ترشحات می شوند. البته هستند بعضی از شربت های گیاهی که نتیجه متشابهی دارند و سبب آبکی شدن خلط می شوند. از جمله شربت های گیاهی در این دسته می توان به ترسیان، تیمیان، تیمکس و برونکوتیدی اشاره کرد. بیشتر این شربت های گیاهی از گیاه آویشن که ضد سرفه و خلط آور خوبی است، تهیه شده اند. پروسپان که از عصاره برگ گیاه پیچک تهیه شده است نیز تاثیر مشابه خوبی دارد.
- شربت های سرکوب کننده مرکزی سرفه: رایج ترین و معروف ترین نوع دارو در این دسته دکسترومتورفان است. این شربت با اثر بر روی مرکز سرفه در بصل النخاع موجب کاهش سرفه در فرد می شود. دکسترومتورفان به شکل شربت، قطره و قرص در دسترس عموم قرار دارد. نوع دیگر این دارو دکسترومتورفان پی نام دارد که علاوه بر دکسترومتورفان حاوی پسودوافدرین که یک ماده ضد احتقان هم است، می باشد. از این دارو برای درمان سرفه های خشک استفاده می شود و نه تنها سرفه های خلط دار را درمان نمی کند بلکه موجب باقی ماند ترشحات در ریه شود و بیماری را طولانی تر نیز بکند.
- آنتی هیستامین ها: داروهایی به مانند دیفن هیدرامین، پرومتازین و کلرفنیرآمین با کاهش آزاد شدن هیستامین در بدن، سبب کم شدن ترشحات ریه و خلط می شوند و بیشتر داروهای سرماخوردگی حاوی آنتی هیستامین هستند.
- ضد احتقان ها: دکونژستان ها مانند فینیل افرین و پسودوافدرین، سبب تنگ شدن عروق خونی در بینی و ریه می شوند و احتقان را کم می کنند.
- داروهای تسکین دهنده: در بسیاری از سرفه ها می توان با استفاده از درمان های خانگی مانند شیر ولرم، عسل، آبلیمو، بخور آب و یا اکالیپتوس و همچنین دم کرده آویشن و دیگر موارد سرفه را کاهش داد. این روش ها تاثیر بسیار خوبی بر روی سرفه خشک می گذارند. نوشیدن آب ولرم فراوان نیز در درمان سرفه های خلط دار بسیار نتیجه بخش است و سبب دفع راحت مخاط می شود. از این موارد در کودکان بسیار استفاده می شود، زیرا متخصصان معتقدند در کودکان زیر شش سال ضرر دارو برای کوک بیشتر از نفع آن می باشد.
- داروهای بی حس کننده و موضعی: بعضی از قرص های جویدنی مانند منتول، آثار ضدسرفه خوبی به همراه دارند. این قرص های مکیدنی که شامل آبنبات های سرد هم می شوند موجب تسکین گلو، حلق و حنجره و ضدعفونی شدن آن می شود. و غرغره کردن شربت هایی مانند دیفن هیدرامین که خواص بی حس کنندگی دارند هم سرفه را کم می کنند. غرغره کردن گلو با آب نمک نیز از روش های خوب درمان برای تسکین سرفه است.
عوارض جانبی گروه پرخطر:
تمام داروها از عوارض جانبی برخوردار هستند و شربتهای ضد سرفه هم از این مقوله جدا نیستند و کودکان در این دسته جز حساس ترین افراد قرار می گیرند که حدالامکان نباید از این داروها استفاده کنند و در صورت استفاده برای کودکان زیر شش سال حتما باید با نظر و تجویز پزشک صورت بگیرد. سالمندان نیز جز گروه های پر خطر هستند چون به همراه این دارو ها، داروهای دیگری مصرف می کنند و امکان تداخل دارویی وجود دارد. در افراد دیابتی نیز این داروها باید با احتیاط مصرف شود چون بیشتر این داروها حاوی شیرین کننده های قندی هستند. در مصرف داروهای ضد سرفه به طور همزمان باید دقت کرد چون با برخی داروها تداخلات دارویی دارند. از عوارض داروهای ضد سرفه گیجی و خواب آلودگی و تهوع و استفراغ است و معمولا چند روز بعد از مصرف این داروها سرفه ها تسکین پیدا می کنند. اما اگر رفته رفته حتی با مصرف دارو نه تنها سرفه ها رو بهبودی نرفت و به خلط خونی و درد قفسه سینه همراه شد، حتما باید نزد پزشک رفت.
نکته : به طور کلی تا می توانید سر خود از هیچ دارویی استفاده نکنید و در صورتی که مجبور به مصرف بدون تجویز شدید حتما بروشور داخل جعبه را مطالعه کنید و از دستورالعمل استفاده آن آگاه شوید.
روش تهیه شربت های سرفه خانگی و گیاهی
با کمک روش های طبیعی و خانگی می توانید شربت سرفه تهیه کنید که در ادامه چند شربت گیاهی موثر برای درمان سرفه را در اختیار شما عزیزان قرار خواهیم داد.
شربت عسل و سرکه سیب
یک قاشق غذا خوری عسل، یک قاشق غذا خوری سرکه سیب، یک هشتم قاشق چای خوری پودر زنجبیل و یک هشتم قاشق چای خوری فلفل کایین را با هم ترکیب کرده سپس شربت را در دمای اتاق قرار دهید و در صورت تمایل می توانید اجازه دهید به مدت چند دقیقه داخل مایکروویو گرم شود سپس می توانید به صورت مستقیم بر روی گلو قرار دهید، در صورتی که احساس مریضی می کنید می توانید با کمک این ترکیب از سرما خوردگی پیشگیری کنید، همچنین می توانید از این نوشیدنی لذت ببرید.
شربت عسل و آویشن
آویشن به دلیل داشتن خواص ضد میکروبی به عفونت های تنفسی کمک زیادی می کند از این رو برای تهیه شربت می توانید از آن کمک بگیرید، ابتدا مقداری آب جوش تهیه کرده سپس به آن تکه ای آویشن اضافه کنید و به مدت ده دقیقه اجازه دهید تا کاملا خنک شود سپس آویشن را از داخل محلول خارج کرده و مقداری عسل به آن اضافه کنید و داخل یک شیشه تمیز قرار دهید، می توانید آن را داخل یخچال نگهداری کرده و به مدت دو ماه از آن استفاده نمایید.
شربت آناناس و زنجبیل
به منظور تهیه این نوع شربت سرفه ابتدا دو تکه ضخیم از آناناس تازه و پوست کنده را به همراه یک قاشق غذا خوری عسل، نصف قاشق چای خوری فلفل کایین، به اندازه یک بند انگشت زنجبیل تازه و پوست کنده و خرد شده و آب یک عدد لیمو را داخل مخلوط کن ریخته سپس کمی جوشانده و شربت رقیق حاصل را داخل یخچال نگهداری نمایید.
نکته : در صورتی که به صورت مداوم سرفه می کنید حتما به پزشک مراجعه نمایید، برای کودکان زیر یک سال از هر گونه ترکیب با عسل خودداری نمایید.
امیدواریم با مطالعه مطلب گفته شده به خوبی با این دارو آشنا شده باشید به منظور آشنایی با دیگر دارو می توانید بر روی اطلاعات دارویی کلیک نمایید.
