حدود ۲۰۰ تن از نمایندگان یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی که از خرداد ماه امسال راهی بهارستان شده اند، در نامه ای به هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی، خواستار سوال از حسن روحانی شدند. طبق آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، پس از اعلام وصول هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی، طرح سوالات به دفتر رئیس جمهور ارسال می شود و ایشان در یک بازه زمانی مشخص، بایستی در صحن علنی مجلس، پاسخگوی سوالات نمایندگان باشد.
این سومین سوال رسمی نمایندگان مجلس از یک رئیس جمهور در تاریخ جمهوری اسلامی است. پیش تر اسفند ۱۳۹۰، محمود احمدی نژاد به مجلس رفت تا پاسخگوی سوالات نمایندگان باشد. جلسه ای که تاریخ ساز شد و او پس از پاسخ به سوالات جلسه را ترک کرد. روحانی برای دومین بار است که به مجلس برای پاسخ به سوالات می رود. مثل قبل، برای هر پاسخی که داده، رای گیری می شود.
اگر جواب ها، قانع کننده نباشد، سوال به قوه قضاییه ارسال می شود. اگر تعداد سوالات از رئیس جمهور که به قوه قضاییه ارسال می شود، به عدد ۶ برسد، طرح استیضاح رئیس جمهور بر اساس اصل ۸۹ قانون اساسی در دستور کار قرار می گیرد.
قبلا نیز حسن روحانی، برای پاسخ به سوالات نمایندگان به بهارستان رفته بود که آن زمان نیز پاسخ های وی، قانع کننده تشخیص داده نشد و در نهایت، اتفاق خاصی برای تداوم ریاست جمهوری او رخ نداد. اما این بار، مجلسی که ریاست ان را دکتر قالیباف بر عهده دارد و رقیب و منتقد دولت تدبیر و امید است، شاید رویه دیگری را در دستور کار قرار دهد. اگر چه کم تر از ۱۲ ماه تا پایان کار دولت حسن روحانی فرصت باقی است و عملا مجلس، کار خاصی نمی تواند با دولت فعلی که عمر آن به یک سال هم نمی رسد، انجام دهد.
استیضاح زنگنه وزیر نفت نیز در دستور کار مجلس است و در روزگار دلار ۲۲۰۰۰ تومانی و اقتصاد کرونا زده و پر تورم امروز ایران، به نظر نمی رسد فشار مجلس به دولت، کارساز باشد. با این حال، ۲۰۰ نماینده مجلس نامه ای را امضا کرده اند تا روحانی در تابستان ۹۹ به بهارستان بیاید. روحانی ماه ها است که کنفرانس خبری و گفتگوی تلویزیونی نداشته و تقریبا پس از کرونا، سفر استانی هم نداشته است.
علی خضریان، نماینده مجلس ایران با انتشار توییتی اعلام کرد: طرح سوال از رئیس جمهوری با امضای نزدیک به ۲۰۰ نفر از نمایندگان مجلس یازدهم تقدیم هیئت رئیسه مجلس شد.
خضریان نابسمانی های اقتصادی در بازار ارز، مسکن و خودرو، عدم توجه دولت به بخش تولید، انحراف در هزینه کرد ارز ۴۲۰۰ تومانی و همچنین اشتباهات دستگاه سیاست خارجی در برجام را به عنوان محورهای سوالات از حسن روحانی عنوان کرده است.
با توجه به اصل ۸۸ قانون اساسی و با استناد به مفاد ۲۱۰ و ۲۱۱ آئین نامه داخلی مجلس، بدین وسیله متن سوالات این جانبان از رئیس‌جمهور به شرح زیر است:
هیئت رئیسه محترم مجلس شورای اسلامی
با سلام و احترام
با عنایت به مفاد اصل ۸۸ قانون اساسی و با استناد به مواد ۲۱۰ و ۲۱۱ قانون آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی بدین وسیله سوالات این جانبان در ۵ محور ذیل از آقای حسن روحانی رئیس‌جمهور محترم برای طی فرایند رسیدگی، ارجاع به کمیسیون تخصصی و ارائه پاسخ در صحن علنی مجلس در اولین فرصت ممکن تقدیم می‌گردد.
۱- چرا و به چه دلیل قیمت ارزهای خارجی به سرعت در حال افزایش و ارزش پول ملی در حال کاهش است؟
۲- علت از هم گسیختگی اوضاع بازار مسکن و خودرو و تورم عجیب و غریب چند صد درصدی بازار مسکن چیست و چرا دولت طی ۷ سال گذشته هیچ اقدام جدی برای تأمین مسکن مردم و کنترل قیمت و کیفیت خودرو انجام نداده است؟
۳- در کجای برجام اشتباه استراتژیک مرتکب شدید که آمریکا بدون کوچک‌ترین هزینه از این توافق خارج و اروپا هم با پررویی تمام همچنان خواستار اجرای کامل برجام از سوی ایران است، بدون آنکه خود به تعهداتش عمل نماید حتی در عملیاتی کردن طرح حقیرانه اینستکس!
۴- قرار شد دولت بخاطر مشکلات ناشی از بیماری کرونا، به واحدهای تولیدی و بخش‌های آسیب دیده وام اعطا کرده و کمک نماید. اما صدای اعتراض همه بخش‌ها بلند است. دولت در این زمینه چه کاری کرده و چقدر کمک کرده است؟
۵- از فروردین ۹۷ که قیمت دلار دولتی ۴,۲۰۰ تومان اعلام شد، تا امروز چند میلیارد دلار به این قیمت عرضه شده است. به چه کسانی داده شده و سرنوشت این دلارها چه شده است و چه تأثیری بر کنترل تورم داشته است؟
از زمان روی کار آمدن قالیباف به عنوان رئیس قوه مقننه، تا کنون جلسه سران قوا با حضور او، حسن روحانی و سید ابراهیم رئیسی برگزار نشده است. این جلسه می تواند نخستین نشست رسمی ۳ رقیب انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ باشد که به پیروزی حسن روحانی منتهی شد.
دهم مرداد ماه سال ۱۳۹۷، یعنی ۲ سال پیش نیز علی لاریجانی، نامه سوال ۸۰ نماینده مجلس از حسن روحانی را اعلام وصول کرده بود و آن موقع نیز تقریبا همین سوالات تیر ماه ۱۳۹۹ نمایندگان نیز مطرح شده بود.
۱-عدم موفقیت دولت در کنترل قاچاق کالا و ارز
۲- استمرار تحریم های بانکی،
۳- عدم اقدام شایسته دولت درخصوص کاهش نرخ بیکاری،
۴- رکود اقتصادی شدید چندین ساله،
۵- افزایش شتابان نرخ ارزهای خارجی و کاهش شدید ارزش پول ملی.
آنچه باید درباره سوال از رئیس جمهور بدانیم
رئیس جمهور در قبال سؤال مطرح شده از وی وظایفی دارد، چنانچه طبق قانون اساسی هرگاه در خصوص کار و وظایف رئیس جمهور یا هریک از وزرا ابهاماتی برای مجلس پیش آید یا مجلس نیاز به تنویر مسائلی داشته باشد قانونا چهار راه عمده در پیش دارد تا از ابهام درآمده و قانع شود. این چهار راه عبارتند از: تذکر، سؤال، استیضاح و تحقیق و تفحص.
تذکر زمانی است که نماینده یا نمایندگان مجلس در مواردی که حق سؤال برای آنها وجود دارد از طریق رئیس مجلس به وزیر یا رئیس جمهور تذکر قانونی داده و آنان را متوجه وظایف قانونی خود می کنند.
سؤال نیز زمانی مطرح می شود که یک یا چند نماینده مجلس در خصوص امور داخلی یا خارجی و برخی موضوعات از وزرا یا رئیس جمهور سؤال می کنند که این مقامات نیز موظف هستند به این سؤالات پاسخ داده و آنها را قانع کنند.
استیضاح نیز برای زمانی است که نمایندگان مجلس یا از پاسخ های وزرا یا رئیس جمهور قانع نشده و یا مورد خاصی که طبق قانون مستلزم استیضاح باشد پیش آمده است که معمولا نتیجه آن منجر به ابقا یا برکناری مقام مسئول می شود.
تحقیق وتفحص نیز بر اساس اصل ۷۶ قانون اساسی این حق را به مجلس داده تا در تمام امور مملکت تحقیق و تفحص کند.
منبع اصلی که حق مجلس را در طرح سؤال از رئیس جمهور مشخص می کند اصل ۸۸ قانون اساسی است که بر اساس آن در هر موردی که حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی از رئیس جمهور و یا هر یک از نمایندگان از وزیر مسئول در باره یکی از وظایف آنان سوال کنند، رئیس جمهور یا وزیر مربوطه موظف است در مجلس حاضر شده و به سؤال جواب دهد.
لازم به ذکر است ارائه پاسخ نباید در مورد رئیس جمهور بیش از یک ماه و در مورد وزیر بیش از ده روز به تاخیر افتد مگر اینکه عذر موجهی وجود داشته باشد و مجلس آن را بپذیرد.
- حتما بخوانید: تصاویر دعوا و زد و خورد و عصبانیت نمایندگان مجلس
به نظر می رسد با توجه به اینکه مدت زمان کمی تا پایان کار دولت تدبیر و امید باقیمانده است و رای گیری درباره اقناع یا عدم اقناع نمایندگان از پاسخ های رئیس جمهور در صحن علنی مجلس را شاهد خواهیم بود، لذا پاسخ های روحانی هر چه باشد، تاثیر ژرف و شگرفی در تغییر وضعیت موجود نخواهد داشت. اما به هر حال، این فرصت را برای مجلس فراهم می کند تا حسن روحانی، در یک جلسه رسمی که پخش مستقیم تلویزیونی و رادیویی هم دارد، شنونده انتقادات صریح مجلس و رئیس جلسه باشد.
با توجه به ترکیب نمایندگان مجلس یازدهم، بعید است که نمایندگان از پاسخ های روحانی قانع شوند و احتمالا سوال به قوه قضاییه ارسال می شود. این صرفا یک پیش بینی است. در روز ارسال سوالات نمایندگان به هیات رئیسه، دلار به کانال ۲۲۰۰۰ تومان رسید و سکه حوالی ۱۰ میلیون تومان شد.
