اما و اگرهای تست آنتی‌بادی در بهبود یافتگان کرونا

به گزارش بهداشت نیوز،  این ترس‌ها و نگرانی‌ها در دوران شیوع کرونا ما را با روش‌های درمانی‌ای آشنا کرده است که تا پیش از این غالبا چیزی از آن نمی‌دانستیم. از جمله آن‌که حالا خیلی از ما می‌دانیم احتمال دارد به بیماری کووید-۱۹ مبتلا شویم، اما علائمی نداشته باشیم و با استفاده از آزمایش آنتی‌بادی دریابیم آیا به این ویروس مبتلا شده‌ایم یا خیر. به‌علاوه حالا بسیاری از ما می‌دانیم که این آزمایش‌ها ممکن است به درمان جدیدی به نام پلاسمادرمانی منجر شود که احتمالا در درمان بیماران مبتلا به کووید-۱۹ موثر خواهد بود. لزوم افزایش آگاهی راجع به این مباحث جدید در حوزه پزشکی و سلامت سبب شد با دکتر محمدحسن هاشمی مدنی، دکترای علوم آزمایشگاهی و مسؤول فنی آزمایشگاه گفت‌وگو کنیم.

وقتی می‌گوییم آزمایش آنتی‌بادی، دقیقا از چه نوع آزمایشی حرف می‌زنیم؟
سیستم ایمنی بدن انسان در مقابل عوامل میکروبی واکنش دفاعی نشان می‌دهد. به این صورت که برای دفع آنها وارد عمل می‌شود و آنتی‌بادی یا پادتن علیه ویروس یا باکتری می‌سازد و آن باکتری یا ویروس را در چند روز می‌تواند دفع کند.ما با روش‌های مختلف تحت عنوان آزمایش آنتی‌بادی، در آزمایشگاه بررسی می‌کنیم آیا آنتی‌بادی یا پادتن علیه عامل میکروبی ساخته شده است یا خیر. این آزمایش روش‌های مختلفی دارد که براساس آنها می‌توانیم وجود یا نبود و سطح آنتی‌بادی نسبت به یک ویروس یا باکتری را اندازه‌گیری کنیم.

چرا تاکید می‌شود مبتلایان به بیماری کرونا این تست را بدهند و این‌که بهتر است این تست در چه مقطعی پس از آلودگی با ویروس گرفته شود؟
انجام این تست که شامل دو نوع آنتی‌بادی است که به چند منظور صورت می‌گیرد؛ یکی با تعیین آنتی‌بادی اول برای احتمال مبتلا‌شدن فرد به ویروس کووید-19 که معمولا از حدود روز سوم پس از آلودگی فرد ممکن است مثبت شود.تست آنتی‌بادی دوم از حدود ده‌روز  پس از آلودگی انجام می‌شود که معمولا سطح این آنتی‌بادی طی این مدت بالا می‌رود. کسانی که نه لزوما برای تشخیص بیماری، بلکه برای بررسی احتمال مبتلا شدن به کرونا و تعیین سطح آنتی‌بادی در بدن‌شان می‌خواهند آگاهی داشته باشند، از آخر هفته سوم می‌توانند آزمایش انجام دهند.

آیا انجام این تست در شناسایی بیماران مبتلا به کرونا به‌کار می‌رود؟ یا صرفا برای اهدای پلاسما انجام می‌شود؟
به‌طور کلی تست آنتی‌بادی، آزمایش خوبی برای تشخیص افرادی است که مبتلا نشده‌اند و در مورد آنها نتیجه منفی است. ولی افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند نیز با درصد بالایی با انجام این تست، قابل تشخیص هستند.

چه ارتباطی بین انجام این تست و اهدای پلاسما وجود دارد؟ و این‌که به‌طور قطعی ثابت شده است اهدای پلاسمای افرادی که تست آنتی‌بادی‌شان مثبت است به درمان مبتلایان به کرونا کمک می‌کند؟
این کارآزمایی بالینی در ایران و کشورهای دیگر و حتی نسبت به ویروس‌های دیگر هم انجام و مشخص شده است اهدای پلاسما در مراحلی از ابتلا موثر است. به بیان دیگر این یک روش درمانی موثر برای افرادی است که به نوع شدید ویروس کووید-19 مبتلا شده‌اند. یکی از روش‌های درمانی برای برخی از بیماران مبتلا به کرونا با تجویز پزشک، تزریق پلاسمای افرادی است که به بیماری کرونا مبتلا و تشخیص در موردشان قطعی شده است. پلاسمادرمانی باید حتما تحت‌نظر پزشک باشد و برای بیمارانی که دچار علائم شدید و حاد تنفسی شده‌اند استفاده می‌شود.

آیا تزریق پلاسما می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به کرونا هم موثر باشد؟
خیر. تا به حال کسی هم این کار را انجام نداده است. زیرا آنتی‌بادی پس از بهبود بیماری، زمان ماندگاری مشخصی در بدن دارد و از بین می‌رود و مانند واکسن نیست که بتواند برای پیشگیری به‌کار برود.

تست‌های آنتی‌بادی موجود، میزان آنتی‌بادی را هم مشخص می‌کند؟
تست‌های موجود که براساس روش الایزا و دیگر روش‌های ایمونو اسی است، میزان آنتی‌بادی را به‌طور دقیق مشخص نمی‌کند. ولی تا حدود متوسط و نیز از نظر کیفی می‌تواند مشخص کند سطح آنتی‌بادی چه مقدار است.

در چه شرایطی جواب تست آنتی‌بادی، مثبت کاذب است؟
در کیت‌های موجود، نتیجه مثبت کاذب به‌طور رسمی گزارش نشده است.

آیا ممکن است شخصی کرونای خفیف بگیرد، اما جواب تست آنتی‌بادی‌اش منفی باشد؟
تاکنون نتایج تحقیقات مشخص کرده است تا 80 درصد افرادی که به کرونا مبتلا می‌شوند ممکن است علائم بالینی نداشته یا علائم خفیفی داشته باشند. اما بررسی دقیقی انجام نشده که سطح آنتی‌بادی در این افراد چقدر است. این‌که ممکن است تست آنتی‌بادی در این افراد منفی باشد یا نه هنوز مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است. هرچند در برخی مقالات اشاره شده است که احتمالا سطح آنتی‌بادی یا پادتن در این گونه افراد کمتر است.

مثبت بودن جواب این تست به این معناست که تا مدت‌ها شخص نسبت به کرونا مصون است؟
این هم باید مورد بررسی دقیق قرار‌بگیرد، اما محققان تاکنون پاسخ دقیقی برای این سوال پیدا نکرده‌اند. گرچه مواردی از ابتلای مجدد به کرونا دیده شده است، ولی هنوز پایه علمی ندارد و باید پس از انجام بررسی‌های دقیق به‌عنوان یک گزارش علمی و مستند اعلام شود.

فردی که دارای آنتی‌بادی در خون است تا چند وقت می‌تواند مراجعه کند؟ و این‌که پلاسمای اهدایی تا چه‌مدت برای بیماران قابل استفاده است؟
هر فردی که می‌خواهد پلاسما اهدا کند و مطمئن است که مبتلا شده، هنگام اهدای پلاسما باید سطح آنتی‌بادی‌اش را بسنجند که مثبت باشد.اطلاعاتی که تا امروز داریم، آنتی‌بادی در بیماران مبتلا بیش از سه ماه دوام ندارد و افرادی که مایلند پلاسمای‌شان را اهدا کنند تا قبل از پایان سه ماه باید به سازمان انتقال خون مراجعه کنند. اما پلاسمای گرفته شده در دمای منفی 20 درجه برای مدت طولانی قابل نگهداری است.

آیا گروه خونی دهنده و گیرنده پلاسما باید یکسان باشد؟
بله. گروه خونی اهداکننده و گیرنده پلاسما باید متناسب باشد. گروه‌های خونیAB دهنده عمومی پلاسما هستند.

آیا مواردی از ابتلای مجدد شخص با وجود مثبت بودن تست دیده شده است؟
گزارش‌های معدودی وجود دارد که فرد برای دو بار به کرونا مبتلا شده، ولی تایید این مسأله قطعی نیست و هنوز نمی‌شود با قطعیت راجع به آن اظهارنظر کرد.