علائم بیماری دیابت زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون در بدن به طور غیرطبیعی افزایش یابد. این نشانه‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و به نوع دیابت بستگی دارد. علائم دیابت نوع 1 به طور ناگهانی شروع شده و اغلب در کودکان، نوجوانان و جوانان رخ خواهد داد، اما می‌تواند در هر سنی به وجود آید. دیابت نوع 2 نیز شایع‌ترین نوع دیابت است و به طور عمده در بزرگسالان رشد می‌کند اما علائم آن در جوانی آغاز می‌گردد. در این مقاله به شایع‌ترین علائم بیماری دیابت خواهیم پرداخت.
معرفی شایع‌ترین علائم بیماری دیابت
علائم بیماری دیابت انواع متفاوتی دارد که ما در اینجا به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- افزایش تشنگی
- افزایش گرسنگی
- خستگی بیش از حد
- تکرر ادرار به ویژه در شب
- تاری دید
افراد مبتلا به دیابت نوع 1، علاوه بر علائم فوق دچار کاهش سریع و ناگهانی وزن نیز می‌گردند. عوامل خطرساز برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 نیز شامل داشتن اضافه وزن، بی‌تحرکی و داشتن سابقه خانوادگی است. به گزارش مجله پزشکی آسان طب بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع 2، علائم خاصی را تجربه نمی‌کنند اما سرعت پیشرفت بیماری آن‌ها بسیار شدید می‌باشد. در اغلب موارد علائم بیماری دیابت ممکن است بی‌ضرر باشند اما از شایع‌ترین آن‌ها می‌توان به تشنگی و خستگی پایدار اشاره کرد. ما در این قسمت از مقاله به معرفی و بررسی کامل علائم بیماری دیابت خواهیم پرداخت، از این رو اگر فردی یک یا چند مورد از علائم بیماری دیابت که در زیر به آن‌ها اشاره شده است را تجربه کند، باید حتما به پزشک مراجعه نماید:
√ تشنگی مکرر: در صورتی که بلافاصله پس از نوشیدن یک بطری آب، احساس می‌کنید نیاز بیشتری به آب برای رفع تشنگی خود دارید، به این دلیل است که عضلات و سایر بافت‌های بدن شما خشک هستند. هنگامی که سطح قند خون شما افزایش پیدا می‌کند، بدن شما در تلاش است تا مایعات را از دیگر بافت‌ها بیرون کشیده و قند را در جریان خون رقیق نماید. این روند باعث می‌شود که شما بیشتر احساس تشنگی نمایید.
√ تکرر ادرار: مصرف بیش از حد آب ممکن است موجب تکرر ادرار شود، همچنین بدن شما سعی می‌کند قند اضافی را توسط ادرار از بین ببرد.
√ گرسنگی شدید: فرد مبتلا به بیماری دیابت، ممکن است بلافاصله پس از خوردن غذا، احساس گرسنگی نماید. این حالت به دلیل دریافت نکردن انرژی کافی از مواد غذایی رخ خواهد داد. اگر بدن شما قادر به تولید انسولین نباشد یا اینکه به اندازه کافی انسولین تولید نکند، ممکن است قند موجود در مواد غذایی وارد بافت‌ها نشده و در نتیجه انرژی تولید نگردد. این موضوع باعث می‌شود که عضلات و سایر بافت‌ها در تلاش برای به دست آوردن غذای بیشتر باشند.
√ کاهش غیرطبیعی وزن: فرد مبتلا به بیماری دیابت، ممکن است به طور معمول غذا بخورد اما مداوما احساس گرسنگی نماید و همچنان دچار کاهش وزن باشد. این حالت به دیابت نوع 1 مرتبط بوده و بدین شکل است که اگر بدن از غذاهای مصرفی شما، انرژی کافی دریافت نکند، منابع انرژی دیگر موجود در بدن را از بین خواهد برد. این منابع شامل چربی‌ها و پروتئین‌های موجود در بدن شما شده و وقتی این اتفاق می‌افتد، فرد دچار کاهش وزن خواهد شد.
√ خستگی: قند یکی از منابع اصلی انرژی بدن هر فرد است. اگر فردی دچار دیابت باشد، ناتوانی بدن او برای تبدیل قند به انرژی می‌تواند منجر به خستگی شود. این وضعیت می‌تواند از یک خستگی عمومی تا خستگی شدید متفاوت باشد.
√ تاری دید: سطح غیرطبیعی قند خون می‌تواند منجر به تاری دید شود و زمانی که سطح قند خون شما به حالت طبیعی بازمی‌گردد، این مشکل به طور معمول حل خواهد شد، اما این وضعیت مشابه رتینوپاتی دیابتی نیست. به گفته موسسه ملی چشم (NEI)، رتینوپاتی دیابتی عامل اصلی نابینایی در بزرگسالان آمریکایی بوده و افراد مبتلا به دیابت نیز در معرض خطر بالای آب مروارید و گلوکوم هستند.
√ زخم یا عفونت: اگر فردی به دیابت نوع 2 مبتلا باشد، بیشتر درگیر عفونت خواهد شد، زیرا در صورتی که سطح قند خون بالا باشد، باکتری‌ها رشد می‌کنند. زنان به طور خاص دچار عفونت‌های واژینال مخمر و عفونت مثانه خواهند شد. سطح قند خون بالا، توانایی بدن برای کاهش زخم‌ها را نیز تضعیف خواهد کرد زیرا سطح بالایی از قند خون، بر سلول‌های سفید خون تاثیر منفی خواهد گذاشت. گلبول‌های سفید وظیفه التیام زخم‌ها را بر عهده دارند.
مضرات عدم تشخیص به موقع دیابت
اگرچه برخی از افراد مبتلا به بیماری دیابت، هیچ نشانه‌ای ندارند و یا اینکه شدت علائم در آن‌ها بسیار خفیف است، اما دیابت درمان نشده می‌تواند بسیار خطرناک باشد. اگر سطح قند خون بدن بیش از حد بالا باشد، ممکن است فرد دچار کتواسیدوز شود و این وضعیت در افراد مبتلا بله دیابت نوع 1 شایع‌تر خواهد بود. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمتر دچار کتواسیدوز می‌گردند، زیرا بدن آن‌ها هنوز انسولین تولید می‌کند. توجه داشته باشید که این وضعیت بسیار حاد بوده و به سرعت رخ می‌دهد و یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود. کتواسیدوز علائم نامبرده شده زیر را با خود به همراه دارد:
- تفس سریع
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد معده
- قرمزی پوست
- گیجی
- کما
با گذشت زمان، عوارض ناشی از سطح بالای قند خون رشد کرده و شامل موارد زیر خواهد بود:
- بیماری کلیوی (نفروپاتی)
- بیماری چشمی (رتینوپاتی دیابتی)
- آسیب عصبی (نوروپاتی دیابتی)
- آسیب به رگ‌ها
- قطع عضوی از بدن
- مشکلات مربوط به دندان
- مشکلات پوستی
اگر فرد به مصرف داروهای افزایش دهنده سطح انسولین در بدن می‌پردازد، ممکن است در معرض عوارض حادی به نام هیپوگلیسمی (قند خون پایین) باشد. در زیر به علائم این وضعیت اشاره خواهیم کرد:
- غش
- ضربان تند قلب
- عرق کردن
- سرگیجه و لرزش
- گیجی
- اضطراب
- خواب آلودگی
- از دست دادن هوشیاری
هیپوگلیسمی باید به سرعت درمان شود، از این رو اگر در معرض خطر ابتلا به این وضعیت هستید، حتما به پزشک مراجعه نمایید.
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
اگر فردی دچار علائم بیماری دیابت باشد، باید حتما به پزشک مراجعه کند تا او راهنمایی‌های لازم را جهت انجام آزمایش قند خون به بیمار ارائه دهد. فرد باید تمامی علائم بیماری دیابت را به طور دقیق برای پزشک خود بازگو نماید، زیرا این اطلاعات در تشخیص بیماری بسیار کمک کننده خواهند بود.
چگونگی تشخیص بیماری دیابت
پزشک ممکن است برای تشخیص این بیماری، از یک یا چند آزمایش کمک بگیرد. آزمایش هموگلوبین گلیکوز (A1C) شایع‌ترین آن‌هاست که در آن نمونه خون گرفته شده و میانگین قند خون فرد را در طی دو تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد. اگر میزان A1C در طی دو آزمایش جداگانه 6.5 درصد یا بیشتر باشد، دیابت تشخیص داده می‌شود و اگر سطح A1C بین 5.7 تا 6.4 درصد باشد، پزشک پیش دیابت را تشخیص خواهد داد. اگر سطح A1C پایین‌تر از 5.7 درصد باشد، میزان قند خون فرد طبیعی است. اگر فرد شرایط خاصی از قبیل بارداری داشته باشد، نتایج نادرست نشان داده می‌شوند. در صورتی که نتایج به دست آمده از این آزمایش نادرست باشد، پزشک ممکن است آزمایشات زیر را انجام دهد:
- انجام آزمایش قند خون به صورت تصادفی (اگر میزان قند خون 200 میلی‌گرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد، دیابت تشخیص داده خواهد شد).
- انجام آزمایش قند خون به صورت ناشتا (اگر سطح قند خون فرد 126 میلی‌گرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد، دیابت تشخیص داده خواهد شد).
- آزمایش تحمل گلوکز خوراکی که منحصرا برای تشخیص دیابت حاملگی استفاده می‌شود.
نکاتی جهت تکمیل مقاله علائم بیماری دیابت
همانطور که گفته شد علائم بیماری دیابت انواع مختلفی دارد، اگر تشخیص بیماری دیابت در فرد تایید شود، پزشک او را به یک متخصص دیابت و تغذیه ارجاع خواهد داد زیرا آن‌ها به بیمار کمک می‌کنند تا بیماری خود را مدیریت نمایند. فرد باید به محض بروز علائم بیماری دیابت حتما به پزشک مراجعه نماید. برنامه مدیریت بیماری دیابت عموما شامل ترکیبی از دستورالعمل‌هایی غذایی، ورزش و مصرف داروهایی است که برای کنترل سطح قند خون در نظر گرفته شده است. پزشک ممکن است به طور منظم آزمایش قند خون را به فرد توصیه کند، از این رو بیمار باید همیشه تحت نظر پزشک قرار بگیرد. شما در رابطه با علائم بیماری دیابت چه اطلاعاتی دارید؟
