علل شب ادراری در کودکان، چیست؟

به صورت عمومی بی‌ اختیاری‌ ادرار به‌ دفع ‌مکرر ادرار در لباس‌ یا رختخواب‌ گفته ‌می ‌شــود. که این اختلال‌ معمولا به‌ صــورت ‌«شب‌ ادراری‌» بروز می نماید.
یعنی‌ کودک‌در روز دفع‌ ادرار را کنترل‌ می‌کند امادر شب‌ و هنگام‌ خواب‌ قادر به‌ این‌کنترل‌ نخواهد بود.

از چه زمانی شب ادراری غیر طبیعی در نظر گرفته میشود
البته‌ سنی‌ که‌ شب‌ادراری‌ به‌ عنوان‌ یک‌ پدیده‌ غیرطبیعی‌تلقی‌ می‌شود به‌ چندین‌ عامل‌ بستگی‌دارد که‌ عبارتند از:
سنی‌ که‌ کودک‌کنترل‌ ادرار را فراگرفته‌ است‌.
جنسیت‌ کودک
الگو و دفعات‌ بی‌ اختیاری‌
انتظار والدین‌ از کودک‌.
حداکثر تا پنج سالگی
تقریبا ۱۵ درصد بچه‌ها بصورت ‌طبیعی‌ تا ۵ سالگی‌ دچار شب‌ادراری‌ می‌شوند، اما وجود شب‌ادراری‌ پس‌ از این‌ سن‌ دیگرطبیعی‌ نبوده‌ و باید بررسی‌ شود.

نقش جنسیت در اختلال شب ادراری
شب‌ ادراری‌ در پسرها شایعتر ازدخترهاست‌ .مدت زمان فراگیری و کنترل ادرار در پسرها طولانی نر است. و به‌ طور کلی‌ دختران‌نسبت‌ به‌ پسران‌ زودتر قادر به‌کنترل‌ ادرار خواهند بود.
انواع‌ بی‌ اختیاری‌ ادرار
در کودکانی که مبتلا به اخلال بی‌اختیاری‌ ادرارهستند،این عدم کنترل به‌ سه‌ شکل‌ دیده‌می‌شود:
۱ – شایع ترین نوع اختلال به این صورت است که، کودک‌ فقط در شب‌ و هنگام‌خواب‌ دچار بی‌اختیاری‌ می‌گردد.( ۸۰درصد موارد بی‌اختیاری‌ به‌ این‌ شکل‌وجود دارد).
۲ – کودک‌ فقط در روز دچاربی‌اختیاری‌ می‌گردد.
۳ – کودک‌ هم‌ شب‌ و هم‌ روز دچاربی‌اختیاری‌ می‌گردد.
بی اختیاریه اولیه و بی اختیاری ثانویه
در صورتی‌ که‌ کودک‌ هیچ‌ وقت‌کنترل‌ ادرار را فرانگرفته‌ باشد «بی‌اختیاری‌ اولیه‌» و اگر حداقل‌ به ‌مدت‌ یک‌ سال‌ کودک‌ قادر به‌ کنترل‌ادرار بوده‌ و بعد مبتلا به‌ بی‌اختیاری‌ادرار گردد «بی‌اختیاری‌ ثانویه‌» نامیده‌می‌شود.
حتما به پزشک مراجعه نمایید
توجه‌ کنید در صورتی‌ که‌ کودک‌هرگز کنترل‌ ادرار نداشته‌ یابی‌اختیاری‌ هم‌ در شب‌ و هم‌ در روزدارد به‌ خصوص‌ پسر بچه‌های‌ مبتلا به‌بی‌اختیاری‌ در روز، احتمال‌ وجوداختلال‌ عضوی‌ دستگاه‌ ادراری‌ زیادبوده‌ و باید برای‌ بررسی‌ بیشتر به‌پزشک‌ ارجاع‌ شوند.
علل‌ بروز شب‌ ادراری‌
اطلاع ازعلل بروز شب ادرای موجب میشود تا با برخورد مناسب این اختلال به خوبی درمان گردد.

یکی از عوامل شایع ناپایداری‌ مثانه ‌است
کاهش‌ظرفیت‌ مثانه‌ و در نتیجه‌ تخلیه‌ زود هنگام ادرار در بسیاری‌ از کودکان‌ مبتلابه‌ «بی‌اختیاری‌ در شب‌ و روز» ثابت‌شده‌ است‌.
کودکان‌ی که دچار کاهش ظرفیت مثانه هستند، معمولا علایم‌دیگری‌ چون‌ تکرر ادرار و فوریت‌ دردفع‌ ادرار نیز دارند.معمولا کودک مبتلا به اختلال با مصرف‌داروهای‌ ضد اعصاب‌ احشایی‌ مثانه‌بهبود می‌یابند.
تأخیر در تکامل‌ مغزی‌
تکامل کامل تدریجی مغر و قدرت ادراک در کودکان است که دلیل یادگیری های تدریجی آنان میباشد. کنترل‌ ادرار یعنی‌ تکامل‌ مغز برای‌ این‌که‌ بتواند دریچه‌ پیشابراه‌ را که‌ درست‌زیر مجرای‌ خروجی‌ مثانه‌ قرار دارد به‌اراده‌ شخص‌ منقبض‌ یا شل‌ کند و به‌این‌ ترتیب‌ تخلیه‌ ادرار با اراده‌ وخواست‌ شخص‌ انجام‌ شود.
این‌ درواقع‌ بخشی‌ از تکامل‌ عمومی‌ کودک‌است‌ و باید به‌ تدریج‌ کسب‌ شود.عوامل‌ داخلی‌ یا خارجی‌ می‌توانندتکامل‌ این‌ بخش‌ را به‌ تأخیر بیندازنددر نتیجه‌ کودک‌ به‌ علت‌ تأخیر درتکامل‌ مغزی‌ قادر به‌ کنترل‌ صحیح‌ادرار خود نیست‌.
عوامل گوناگونی بر عدم تکامل صحیح مغز کودک تاثیر گذار است
سالهای‌ دوم‌ تا چهارم‌ زندگی‌ دوره‌نسبتا حساس‌ زندگی‌ در تکامل‌ مغز و کنترل ارادی ‌ادرار می‌باشد.
این موضوع را به خاطر داشته باشید، فشارهای‌ اجتماعی‌ واسترس‌به کودک عامل مخربی است.این عوامل به‌ عنوان‌ عامل‌ خارجی‌ کنترل‌ادراری‌ را به‌ تعویق‌ انداخته‌ بی‌اختیاری‌ادراری‌ ثانویه‌ را تشدید می‌کند.
دربچه‌های‌ کوچک‌ بروز شب‌ ادراری‌رابطه‌ای‌ خاص‌ با تولد خواهر و برادر،بستری‌ شدن‌ در بیمارستان‌ بین‌ ۲ تا۴ سالگی‌، شروع‌ مدرسه‌، از هم‌گسستگی‌ خانواده‌ به‌ علت‌ طلاق‌ یامرگ‌ و نقل‌ مکان‌ به‌ خانه‌ای‌ جدیددارد. معمولا این‌ کودکان‌ با گذشت‌ زمان‌و تکامل‌ مغز بهبود می‌یابند.
اختلال شب ادراری میتواند ارثی باشد‌
احتمال‌ بروز شب‌ادراری‌ در کودکانی‌ که‌ والدین‌ آنهاخود مبتلا به‌ شب‌ ادراری‌ بوده‌اند بیشتراست‌ .بررسی ها نشان داده است اکثریت‌ کودکان‌ مبتلا یکی‌ ازبستگان‌ آنان‌ نیز دچار این‌ اختلال‌ بوده و‌یا حتی می‌باشند.
یک خواب عمیق‌ نه اشتباه نکنید
معمولا اختلال شب ادراری در کودکان در ساعات اولیه شب رخ میدهد. بعضی‌ها عقیده‌ دارندشب‌ ادراری‌ به‌ این‌ دلیل‌ اتفاق‌ می‌افتدکه‌ کودک‌ خواب‌ عمیق‌تری‌ نسبت‌ به‌سایر کودکان‌ دارد در نتیجه‌ متوجه‌پربودن‌ مثانه‌ و خروج‌ ادرار نمی‌شود.
اما مطالعات‌ نشان‌ می‌دهد که‌ خواب‌این‌ کودکان‌ مانند سایرین‌ بوده‌ وبی‌اختیاری‌ در هر مرحله‌ از خواب‌ (چه‌مرحله‌ خواب‌ عمیق‌ و چه‌ مرحله‌ خواب‌سبک‌) اتفاق‌ می‌افتد
مشکلات واختلالات‌ روانی‌ 
با وجود اینکه اختلال‌روانی‌ فقط در ۲۰ درصد این‌ کودکان‌وجود دارد. در صورت‌ باقی‌ ماندن‌مشکل‌ شب‌ ادراری‌ در سنین‌ بالاتراحتمال‌ وجود این‌ اختلالات‌ بیشترخواهد بود
بیماری و نفص عضو (علل‌ عضوی‌ )
در کودکانی که دچار بی اختیاری در روز هسنتد،کودکی که هیچگاه کنترل ادرار را فرا نگرفته باشد. (بی اختیاریه اولیه) این اختلال ممکن است بر اثر اختلالات عضوی رخ دهد.
بنابراین‌ کودک‌ مبتلا به‌بی‌اختیاری‌ در روز باید به‌ پزشک‌ارجاع‌ شود تا در صورت‌ وجود علل‌عضوی‌، با رفع‌ آن‌، بی‌اختیاری‌ کودک‌نیز رفع‌ گردد.

درمان‌ بی اختیاری ادرار
این یک موضوع تقریبا قطعیاست. بی‌اختیاری‌ ادرار معمولا با گذشت‌زمان‌ بهبود می‌یابد. ۹۹ درصد کودکان و نوجوانان مبتلا به‌ شب‌ ادراری‌ تا سن‌ ۱۵سالگی‌ بهبود خواهند یافت. هر چند درصورت‌ وجود اختلال‌ عضوی‌ دستگاه‌ادراری‌، بهبود بی‌اختیاری‌ مستلزم‌درمان‌ و رفع‌ اشکال‌ عضوی‌ است‌.
روشهای بسیار موفقی در در مان اختلال شب ادراری وجود دارد.
رفتار مناسب با تشویق بجا از طرف والدین بخصوص در خصوص کودکان با بی اختیاری اولیه.
تهیه‌ یادداشت‌ ازوضعیت‌ کنترل‌ ادرار کودک‌ هم‌ برای‌تعیین‌ وضعیت‌ اولیه‌ اختلال‌ و هم‌پیگیری‌ پیشرفت‌ کودک‌ کمک‌ کننده‌است‌.
مصرف مایعات را کنترل نمایید بخصوص در ساعات پایانی روز و بیدار نمودن کودک در ساعات اولیه شب برای تخلیه
۵۰ درصد کودکان با استفاده از تشکچه مخصوص بهبود یافته اند.
استفاده‌ از تشکچه‌های‌ مخصوص‌که‌ با رسیدن‌ اندک‌ رطوبت‌ به‌ آن‌ زنگ‌به‌ صدا درمی‌آید سبب‌ بیداری‌ کودک‌هنگام‌ شروع‌ دفع‌ ادرار و کنترل‌ آن‌می‌گردد. این‌ روش‌ در بیش‌ از ۵۰درصد موارد موجب‌ کنترل‌ ادرار درکودکان‌ مبتلا به‌ «شب‌ ادراری‌» شده‌است‌.
استفاده از دارو اخرین راه حل است کمتر به سراغ آن بروید
از داروها بندرت‌ و فقط به‌ عنوان‌آخرین‌ وسیله‌ و در موارد شدیداستفاده‌ می‌شود. اکثر این‌ کودکان‌ بامصرف‌ دارو بهتر می‌شوند و تقریبایک‌ سوم‌ آنان‌ بهبودی‌ کامل‌ خواهدیافت‌، اما احتمال‌ تحمل‌ دارویی‌ و عودشب‌ ادراری‌ در برخی‌ نیز وجود دارد.

شب ادرای و علل روانشناختی
کودکانی که به سن پنج سالگی می رسند باید توانائی نگهداری و کنترل ادرار خود را کسب نموده باشد.
اگر کودک پس از رسیدن به سن پنج سالگی با سطح رشدی مناسب بدون هیچ دلیل جسمی و مشکلات پزشکی و یا مصرف برخی داروها ( ادرار آورها )،کنترل بر دفع ادرارنداشته باشد و این مسئله دو بار در هفته به مدت سه ماه پیاپی باشد.این کودک مبتلا به اختلال بی اختیاری ادرار خواهد بود.
اختلال شب ادراری میتواند عمدی و غیر عمدی صورت گیرد.
بطور کلی ترس،اضطراب تولد فرزند جدید و کمترشدن توجه خانواده،جلب نظر ،ترس از تنبیه شده و…
معمولاوجود نشانه های نظیر مکیدن انگشت، کج خلقی، لجبازی و سایر مشکلات رفتاری همراه با وجود اختلال شب ادراری دیده میشود.
این بی اختیاری بر روان کودکان تاثیر گذار است. تحقیر و تنبیه از طرف اطرافیان و والدین میتواند اثرات بسیار مخربی را در پی داشته باشد.
بی اختیاری در کنترل ادرار عمل زشت و شرارت نیست بلکه نوعی بیماری است.
محققان عقیده دارند چنانچه والدین در فهم کودک و نیازهای او بکوشند و با وی رابطه عاطفی صحیح بر قرارکنند بیماری به سهولت درمان میشود.