به طور کلی ماهاتما گاندی رهبر سیاسی و معنوی هندی ها محسوب می شود که ملت هند را در راستای آزادی از استعمار امپراطوری بریتانیا رهبری می کرد و در طول زندگینامه خود برای رسیدن به مقاصد خود استفاده از راه های ترور و خشونت را رد می کرد زیرا فلفسه بی خشونتی گاندی که با عنوان ساتیاگراها شناخته می شود بر روی بسیاری از جنبش های مقاومت بدون خشونت در سراسر جهان تا کنون تاثیرگذاشته است.
آشنایی با زندگینامه گاندی
بهتر است بدانید که در واقع گاندی یک رهبر برجسته سیاسی در هندوستان می باشد که برای برپایی استقلال در هند به مبارزه می پرداخت و معمولا در مبارزات خود از اصول غیر خشونتی و نافرمانی های صلح آمیز استفاده می کرد و به دلیل تمامی اقداماتی که در زمینه پیشرفت کشورش انجام داد لقب پدر ملت را به او بخشیدند. گاندی همواره این متن را که: هر زمان ناامید می شوم به یاد می آوردم که در طول تاریخ روش های راستی و عشق پیروز بوده اند و همچنین افراد قدرتمند و قاتلی نیز بوده اند که ممکن است گاهی اواقت شکست ناپذیر به نظر بیایند اما در انتها همیشه شکست خورده اند و از شما نیز می خواهم به این فکر کنید. توجه داشته باشید که ماهاتما تمام زندگی خود را وقف آشکار ساختن حقیقت یا به اصطلاح ساتیا نمود و مادام در تلاش بود با یادگیری و درس گرفتن از اشتباهات خود و عملکرد خود به حقیقت دست پیدا کند. جالب است بدانید که وی شرح زندگی خویش را تحت عنوان ماجرای تجربیات من با کشف حقیقت نوشته است.
تولد تا کودکی گاندی:
توجه داشته باشید که ماهاتما گاندی ملقب به پدر ملت در سال ۱۸۶۹ در یک خانواده هندو در شهر گجرات هند متولد شد. وی در آغوش مادری فداکار رشد کرد و از تاثیرات جائین گجرات رنگ و شکل می گرفت. گاندی از همان سنین کودکی با مرام آسیب نرساندن به موجودات زنده خود گرفت و به گیاهخواری و روزه داری برای خودسازی و خالص نمودن خویش و زندگی توام با گذشت اعضای فرق و مذاهب مختلف کوشید. بهتر است بدانید که خانواده گاندی از طبقه وایشا یا تجار هندی بودند. در ماه سال ۱۸۸۳ در حالی که تنها ۱۳ سال سن داشت با دختری هم سن و سال خود ازدواج کرد و در واقع والدینشان هر دوی آن ها را اداره می کردند. همسر وی کاستوریا یا کستوریا نام داشت که البته همیشه او را با نام «با» صدا می زدند. گاندی در آن زمان در لندن که پایتخت یک کشور امپریالیسمی محسوب می شد زندگی سختی را می گذارند زیرا مادرش سوگند یاد کرده بود که از خوردن گوشت، لاقیدی جنسی و الکل احتراز داشته باشد. اگر چه او همواره در تلاش بود آداب و سنن انگلیسی را بیاموزد و برای مثال در کلاس های آموزش رقص شرکت کند اما هرگز خود را راضی به خوردن گوشت نکرد و این در حالی بود که رفع گرسنگی با تغذیه کلم و دیگر گیاهان آن هم در این کشور ساده نبود.
پس از گذشت مدتی به انجمن خام خواران پیوست و حتی به عضویت کمیته آن نیز در آمد و یک مقر محلی برای آن انجمن دایر نمود و بعد ها تجربیات گرانبهای خود را در امر سازماندهی موسسات به کار گرفت. برخی از همقطاران گیاه خوار و خام خوار او عضو انجمن فلاسفه الهیات بودند که در سال ۱۸۷۵ تاسیس شده بود و هدف آن ترویج برداری جهانی عنوان شده بود و به همین منظور اغلب به مطالعه بودا گرایی و ادبیات برهمنی می پرداخت. اعضای این انجمن همواره گاندی را تشویق می کردند تا به مطالعه باگاوادگیتا بپردازد. وی هنگامی که به هند بازگشت در امر وکالت در بمبئی موفقیت چندانی دست نیافت و به همین خاطر به شغل پاره وقت تدریس در دبیرستان روی آورد و پس از گذشت مدتی به شهر راجکوت رفت و به عریضه نویسی برای شاکیان مشغول شد البته که مجوز انجام این کار را به او ندادند و به ناچار کار خود را تعطیل نمود.
تلاش گاندی برای استقلال هند:
توجه داشته باشید که ماهاتما گاندی برای وحدت میان مسلمانان و هندوهای کشور یک ماه روزه گرفت و در رژه ی نمک از ۱۲ مارس تا ۶ آوریل سال ۱۹۳۰ به همراه چند صد هزار هندی مسافت ۴۰۰ کیلومتر را از احمد آباد تا ساحل داندی راه پیمود تا از آب دریا نمک بگیرد و وی با انجام این کار در واقع عمل قانون مالیات نمک را بی اعتبار نمود. بهتر است بدانید که این مبارزه با دعوت هندی ها برای تحریم کالاهای انگلیسی بود که با بازتابی جهانی مواجه شد و نهایتا انگلیسی ها مجبور به مذاکره شدند. به طور کلی مردم کشور هند با کمک گاندی در سال ۱۹۴۷ موفق شدند استقلال کشورشان را به دست بگیرند. ماهاتما گاندی همواره متنی که در ادامه بیان شده را برای مردم کشورش بازگو می کرد که:
( وظایف شخص نسبت به خود، خانواده، وطن و حتی جهان از یکدیگر جدا و مستقل نیستند و به همین خاطر نمی توان با زیان رساندن به خود یا خانواده به وطن خویش خدمت کرد. همچنین در مقابل نیز نمی توان با رساندن زیان به جهان به وطن خود نیز خدمت کرد).
شروع مبارزات گاندی و روش اعتراضی او:
به طور کلی زندگینامه گاندی پس از ۲۱ سال زندگی در آفریقای جنوبی در سال ۱۹۱۵ به هند بازگشت و طی مدتی رهبر مبارزات جنبش ملی هند برای حکومت داخلی یا سواراج را بر عهده گرفت. گاندی با موفقیت زیاد کار تحریک برای چندین قیام غیر خشونت آمیز را انجام داد که یکی از این قیام ها اعتصاب ملی یک یا دو روزه نیز بود. اگرچه انگلیس ها سعی داشتند تا این اعتراضات را سرکوب کنند اما طبیعت غیر خشونت آمیز قیام ها و اعتصابات مخالفت با آن را بیشتر و بیشتر می کرد. گاندی همواره پیروان خود را تشویق می کرد که انضباط درونی را نیز تمرین کنند تا برای استقلال آماده شوند و می گفت هندی ها باید ثابت کنند که شایستگی استقلال را دارند. اما این عقیده گاندی برای خلاف رهبرانی همچون آوربیندو بود زیرا او می گفت استقلال هند درباره داشتن یک حکومت بهتر یا بدتر نیست بلکه این حق هند است که دولتی مستقل داشته باشد. بهتر است بدانید که در طول این جنبش استقلال خواهانه هند گاندی با افراد دیگری از جمله سوبهاس چاندرا فردی که طرفدار مبارزه مستقیم برای سرنگونی دولت انگلیس بود، درگیر شد. گاندی در روند اعتراضات خود اگر متوجه خشونت یا هر گونه شورشی می شد سریعا اعتصاب را لغو می کرد.
آثار ماهاتما گاندی:
توجه داشته باشید از آنجایی که زندگینامه ماهاتما گاندی فراز و نشیب های زیادی داشته وی کتب مختلفی از جمله تجربیات من با راستی، وحدت جماعت و فرق، عدم تشدد در صلح و جنگ، صددرصد ساخت هند، خاطرات دهلی، بانوان و ظلم اجتماعی و کلید بهداشت نوشته که از جمله آثار مهم گاندی به شمار می آیند که بر جا مانده است. وی همچنین رساله هند سواراج را به انتقاد از غرب و مصرف گرایی نوشت. گاندی برای رسیدن به قدرت مبارزه نفسگیرانه ای با شخصیت ماکیاولی و ابزار های ناپاک سیاسی انجام می داد و در صدد بود تا عنصر پاکی و صداقت را با سیاست و مبارزه تلفیق دهد. همچنین وی در کتاب خاطراتش می گوید:
(گاندی ایسم در کار نیست و نمی خواهم پس از من فرقه ای درست شود. به هیچ مدعی ابداع آموزه نوینی نیستم و تنها می خواستم با شیوه خود به مسایل زندگی روزمره و اصول زندگی ابدی خودمان بپردازیم. من هیچ چیز تازه ای ندارم که به جهان بیاموزم و حقیقت و عدم خشونت تنها بی سن و سال است. من در طول زندگی ام سعی کردم تنها این دو خصلت را تا حد ممکن هر چه گسترده تر به تجربه دربیاورم).
سرانجام ماهاتما گاندی:
بهتر است بدانید که گاندی در طول زندگی خود چندین مرتبه مورد سوء قصد قرار گرفت که آخرین مورد آن موفق بود با شلیک سه گلوله به قفسه سینه، او را در سن ۷۹ سالگی و میان جمعیت عازم محل عبادت از پای درآورد و به زندگینامه گاندی پایان داد. جالب است بدانید که در راج قات بر روی سنگ یادبود او نوشته شده است:
مایلم هند را آزاد و نیرومند ببینم تا او بتواند خود را به عنوان قربانی راغب و نابی برای بهبود وضعیت دنیا عرضه کند. زیرا فردی که ناب است خود را قربانی خانواده خواهد کرد و خانواده قربانی دهکده، دهکده قربانی بخش، بخش قربانی استان، استان قربانی ملت و ملت قربانی همه خواهد شد. من تنها خواهان کلودایی راج سطلنت خداوند بر روی زمین می باشم.
به طور کلی شخص گاندی در طول زندگینامه خود تمامی حکمت های عملی خود را برای برچیدن بساط خشونت در هفت نکته ثروت اندوزی بدون کار، دانش بدون شخصیت، لذت جویی بدون وجدان، علم بدون انسانیت، تجارت بدون اخلاق، پرستش فاقد خودگذشتگی و در نهایت سیاست بدون قانون و قاعده خلاصه کرد. این هفته نکته آن هم در پایان زندگی مردی که توانست سرنوشت جهان سوم را تغییر دهد بدین معنی می باشد که او خیلی بیشتر از آنکه قدرت را برای ارضای نفس خویش بخواهد تنها وسیله ای برای برقراری آرامش و سعادت انسان ها می داند. نگاه اخلاقی به انسان و رحمت و مهربانی در همه جای زندگی گاندی مشهود است و آخرین یاداشت به جا مانده از او که عمری بر استراتژی مبنی بر عدم خشونت اصرار ورزید بزرگ ترین سرمایه ای است که جهان امروز از او به یادگار دارد. جالب است بدانید که وقتی از گاندی خواستند که پیامی برای جهان دهد تنها یک جمله گفت آن هم این بود که «زندگی ام پیام من است».
