دوم مهرماه طی مراسمی ۱۸۸ فروند پهپاد به نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحویل شد. در جریان این تحویل‌دهی، پهپادهای ابابیل۳ و اطلس، پهپاد مهاجر۶، مهاجر۲ و سه پهپاد عمودپرواز شهاب۲، هدهد۴ و سپهر تحویل یگان پهپادی ندسا شدند.

آنچه در این بین از اهمیت بیشتری برخوردار است، تجهیز نیروی دریایی سپاه به پهپادهای عمودپرواز و همچنین تجهیز قایق‌های تندرو به پهپادهای انتحاری ابابیل۲ است.

در ادامه به بررسی پهپادهای تحویلی به نیروی دریایی سپاه و نقش آنها در افزایش قدرت پهپادی ندسا می‌پردازیم.

  • پهپاد مهاجر۶

پهپاد مهاجرM-۶ آخرین عضو خانواده پهپادهای مهاجر، یک پهپاد رزمی ــ شناسایی با برد عملیاتی  ۲۰۰۰ کیلومتر است که در سال ۱۳۹۶ تحویل نیروی زمینی سپاه شد.

مهاجر۶ توانمندی انجام مأموریت‌های شناسایی، مراقبت و رزمی با شعاع عملیاتی گسترده و مداومت پروازی بالا را با قابلیت اطمینان مناسب، فراهم می‌سازد تا بتوانند عملیات مراقبت، شناسایی و انهدام اهداف مورد نظر را انجام دهند.

این پهپاد از بمب‌های هوشمند و نقطه‌زن قائم استفاده می‌کند که در دو نوع با جست‌وجوگرهای اپتیکی و حرارتی تجهیز شده‌اند و مهاجر۶ می‌تواند ۴ بمب قائم را زیر بال‌های خود حمل کند.

پهپاد مهاجر۶

این پهپاد همچنین با استفاده از سامانه اپتیکی پیشرفته می‌تواند در شب و روز و شرایط نامساعد جوی پرواز کند و به اجرای عملیات بپردازد. از دیگر ویژگی‌های این پهپاد می‌توان به نشست و برخاست آن در باندهای کوتاه اشاره کرد.

در طول سه سالی که این پهپاد در اختیار نیروی زمینی سپاه بوده است آزمون و خطای خود را پس داده است و برخی ایراداتی که در حوزه اویونیک و همچنین ارابه‌های فرود این پهپاد وجود داشت نیز برطرف شده است.

مهاجر۶ از یک موتور ۴زمانه آب خنک (موتورهایی که مجهز به رادیاتور است و با آب خنک می‌شوند) بهره می‌برد. پرواز این پهپاد در شرایط جغرافیایی دریا و اصطلاحاً sea level راندمان کاری موتور آن را نسبت به مناطق مرتفع شمال‌غرب بالاتر می‌برد.

علاوه بر این، پهپاد M-۶ مجهز به بمب‌های هوشمند و نقطه‌زن قائم است که گزینه خوبی برای انهدام پل فرماندهی ناوهای هواپیمابر آمریکایی است؛ موضوعی که در رزمایش پیامبر اعظم۱۴ سپاه آن را با موفقیت تمرین کرد.

برد ۲۰۰۰کیلومتری این پهپاد نیز برای پوشش تمام منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز بسیار مناسب است و نیروی دریایی سپاه را قادر می‌سازد شناورهای متخاصم را در سراسر منطقه مورد هدف قرار دهد.

  • پهپاد ابابیل‌۳

این پهپاد در سال ۱۳۹۳ رسماً تحویل نیروهای مسلح شد و نیروی دریایی سپاه یکی از اولین نیروهای به‌کارگیرنده این پهپاد بود.

ابابیل با موتور ۴ سیلندر بنزینی، مداومت پرواز ۸ساعته و قابلیت پرواز تا عمق ۲۵۰کیلومتری می‌تواند تصاویر را به‌صورت همزمان به ایستگاه‌های کنترل زمینی و یا هر پلت‌فرم دیگر ارسال کند. این پهپاد ساخت صنایع هسا از بدنه کاملاً کامپوزیت برخوردار است و توانایی پرواز در ارتفاع ۱۵هزارپایی را دارد.

پهپادهای ابابیل۳ و ابابیل اطلس

این پهپاد که حضوری مؤثر هم در نبردهای جبهه مقاومت داشته است از یک دوربین جلونگر در قسمت دماغه و یک دوربین با قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه زیر بدنه با قابلیت تصویربرداری حرارتی  و تصویربرداری در شب را نیز دارد. یکی دیگر از به‌کارگیرندگان این پهپاد نیروی زمینی سپاه بود که اخیراً این پهپاد را از سازمان رزم خود خارج کرده است.

نمونه بهینه‌شده این پهپاد نیز ابابیل اطلس نام دارد که ساختار اصلی مشابه همان پهپاد ابابیل۳ است اما در برخی پارامترهای این پهپاد بروزرسانی‌هایی صورت گرفته است.

ارابه فرود جلویی این پهپاد از فناوری هیدرولیک بهره می‌برد و ارابه‌های عقبی آن نیز دچار تغییراتی شده است تا تاکسی‌کردن پهپاد روی باند و نشست و برخاست آن را بهبود بخشد.

در بدنه نیز این پهپاد مجهز به پایلون‌های نصب بمب زیر بالهای خود شده است تا بتواند بمب‌های سری قائم را حمل کند، به همین جهت ساختار بدنه اطلس تقویت شده است.

اما مهمترین تغییری که در پهپاد اطلس رخ داده است تجهیز این پهپاد به سامانه نشست و برخاست خودکار یا AUTO TAKE OFF LAND است. این سامانه موجب می‌شود پهپاد بتواند به‌صورت خودکار و بدون دخالت خلبان دوم عمل نشست و برخاست را انجام دهد.

اضافه شدن این سیستم به پهپادها این اجازه را به خلبان پهپاد می‌دهد در صورت مساعد نبودن شرایط فرود در مکان اولیه پرواز پرنده، مکان جدیدی را برای فرود پهپاد در نظر بگیرد.

  • پهپاد ابابیل۲

ابابیل۲ از سکوهای پرتاب زمینی که روی خودرو قرار دارند قابل پرواز است و از طریق چتر بازیابی می‌شود. عدم نیاز این پهپاد به باند پرواز برای نشست و برخاست، موجب شده است ابابیل۲ از قابلیت تحرک و جابه‌جایی بالایی برای پرواز برخوردار باشد.

پهپاد ابابیل۲ توسط مرکز هدایت زمینی هدایت و کنترل می‌شود و می‌تواند تصاویر به‌دست‌آمده را به‌صورت آن‌لاین به مرکز کنترل و فرماندهی مخابره کند.

 شناسایی هوایی و نظارت بر میدان جنگ، گشت مرزی عکاسی هوایی، تنظیم تیراندازی توپخانه و اجرای عملیات‌های انهدامی از دیگر قابلیت‌های این پهپاد است.

برد عملیاتی این پهپاد ۱۰۰ کیلومتر است و ابابیل۲ مداومت پروازی ۷۵ تا ۱۲۰ دقیقه را دارد. همچنین این پهپاد می‌تواند تا ارتفاع ۱۱۰۰۰پایی و با سرعت ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت پرواز کند. اما امروز برای اولین مرتبه تصاویری از تجهیز قایق‌های تندروی سپاه به این پهپاد منتشر شد.

پهپاد ابابیل۲

پهپاد ابابیل۲ که در سال‌های اخیر بیشتر در نقش یک پهپاد انتحاری بخ‌کار گرفته می‌شود، یکی از اولین پهپادهای ایرانی است که در خط تولید انبوه قرار گرفت. این پهپاد که از روی پرتابگرهای زمینی قابل حمل توسط خودرو پرتاب می‌شود توسط چتر نیز بازیابی می‌شود و نیازی به باند فرود ندارد، از همین رو گزینه‌ای مناسب برای نصب روی قایق‌های تندروی سپاه پاسداران در نقش یک پهپاد انتحاری برای اجرای عملیات در عرصه دریا است.

تجهیز قایق‌های تندروی سپاه که قبلاً به موشک‌های کروز ضد کشتی نیز مجهز شده بودند به پهپادهای انتحاری، می‌تواند توان نیروی دریایی سپاه در حملات پرحجم به شناورهای متخاصم را افزایش دهد و خلأ موجود در این حوزه را پر کند. هرچند تجهیز پهپاد ابابیل به سر جنگی با هدف انهدام ناوهای دشمن نیست اما به‌خوبی می‌تواند در نقش هدف فریب برای سامانه‌های پدافندی ناو هم آسیب زدن به پل فرماندهی شناورهای متخاصم که در رزمایش اخیر سپاه نیز روی آن تمرین شد اجرای مأموریت کند.

  • پهپاد صادق

پهپاد صادق یکی از نمونه‌های پهپاد مهاجر۴ است که به‌سفارش نیروی دریایی سپاه ساخته شده است. پهپاد «مهاجر۴» برای مراقبت هوایی و شناسایی اهداف تا فاصله ۱۵۰کیلومتری طراحی و ساخته شده است. هواپیمای مهاجر۴ با بیشینه سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت، مداومت پروازی ۷ساعته دارد و می‌تواند در انواع شرایط جوی به پرواز درآید.

یکی از مهمترین مأموریت‌های پهپاد صادق را می‌توان تصویربرداری و شناسایی ناو باکسر آمریکایی در تیرماه سال گذشته دانست. ۲۸ تیرماه ترامپ رئیس جمهوری آمریکا مدعی شد ناو باکسر یک پهپاد ایرانی را در آسمان خلیج فارس ساقط کرده است. اما چند ساعت بعد سپاه پاسداران با انتشار تصاویری که پهپاد صادق از این ناو گرفته بود صحت ادعای رئیس جمهور آمریکا را رد کرد و نشان داد پهپاد سپاه پس از اجرای مأموریت خود به‌سلامت به پایگاهش بازگشته است.

  • پهپاد سایه

سال ۱۳۹۱ سردار فدوی فرمانده وقت نیروی دریایی سپاه از شکار پهپاد آمریکایی اسکن ایگل توسط این نیرو خبر داد. چندی بعد تصاویری از خط تولید انبوه این پهپاد در صنایع دفاعی کشور با نام پهپاد سایه منتشر شد. پس از آن نیز نمونه دیگری از این پهپاد با نام یسیر در اختیار نیروهای زمینی و دریایی ارتش قرار گرفت که دارای یک دم به‌شکل عدد ۸ بود.

این پهپاد در حدود یک متر طول، فاصله دو سر بال سه متر و وزن آن نیز در حدود ۲۰ کیلوگرم تخمین زده می‌شود. این هواپیما از ۷ تا ۱۰ ساعت ساعت امکان پرواز دارد. از دیگر ویژگی‌های پهپاد یسیر می‌توان به سقف پروازی ۱۵هزار پا، مداومت پروازی هشت‌ساعته و برد پروازی تا شعاع ۲۰۰ کیلومتر اشاره کرد که از طریق ارتباط با ایستگاه‌های کنترل زمینی متحرک کنترل می‌شود.

  • عمودپروازهای ندسا

اما بین پهپادهای رونمایی و تحویل شده به ندسا سه پهپاد عمودپرواز نیز دیده می‌شود. پهپادهای هدهد۴ و شهاب۴ که در واقع دو نمونه مولتی‌روتور کواد و هگزا کوپتر هستند، دیگری نیز پهپاد سپهر نام دارد که در واقع نمونه عمودپروازشده پهپاد معراج نیروی زمینی سپاه است.

پهپادهای عمودپرواز که به‌تازگی به نیروی دریایی سپاه تحویل داده شده‌اند

پهپاد معراج که مهندسی معکوس پهپاد ایروسوند آمریکایی است توسط مرکز تحقیقات پهپاد جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه طراحی و تولید شده است و تست‌های پرواز خود را در منطقه سراوان سیستان و بلوچستان با موفقیت به پایان رسانده است. اما پروژه عمودپرواز کردن آن یک پروژه مشترک بین نیروهای دریایی و زمینی سپاه بوده است که بر اساس تصاویر منتشرشده این پروژه به پایان رسیده است.

پهپاد سپهر قادر است با سرعت ۱۴۰ کیلومتر تا ارتفاع ۱۲۰۰۰پایی پرواز کند. وزن برخاست آن ۳۳ کیلوگرم است و می‌تواند محموله‌ای به‌وزن ۵ کیلو را حمل کند. این پهپاد دارای مداومت پرواز ۱۰ ساعت است و حجم سوخت مصرفی آن ۱۰ لیتر است.

پهپاد عمودپرواز سپهر، این پهپاد نمونه عمودپروازشده پهپاد معراج است

بازیابی این پهپاد از نوع فرود روی شکم پهپاد است و برای همین از یک دوربین آسانسوری جمع‌شونده در بدنه بهره می‌برد که موجب می‌شود هنگام فرود آسیبی نبیند.

تجهیز نیروی دریایی سپاه به پهپادهای عمودپرواز موجب آن می‌شود برد شناسایی شناورهای این نیرو که عمدتاً از نوع شناورهای تندرو هستند افزایش پیدا کند و از این به بعد نیروهای سپاه قادر خواهند بود نقاطی را که در برد رادارهای شناورها نیست و یا نقاط کور راداری را (فراافق) نیز ببینند، این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که هرچه زودتر بتوان دشمن را دید زمانی بیشتر برای اتخاذ واکنش مناسب در برابر آن داشت.

  • پهپادهای ناشناخته

اما دو پهپاد جدید نیز بین پهپادهای تحویل‌شده به نیروی دریایی سپاه به چشم می‌خورد که برای نخستین مرتبه از آنها رونمایی شده است؛ یکی از این پهپادها پهپادی است که بدنه آن شبیه به پهپاد سایه است ولی از یک دم "بوم‌تیل" بهره می‌برد. استفاده از چنین طراحی در قسمت دم پهپاد ضمن آنکه کار طراحی را ساده‌تر می‌کند باعث افزایش پایداری پرواز پهپاد نیز می‌شود، ضمن اینکه با این طراحی می‌توان برد و مداومت پروازی بیشتری برای این پهپاد جدید نسبت به پهپاد سایه متصور بود.

پهپاد ناشناس ندسا که بدنه اصلی آن بسیار شبیه به پهپاد سایه است

پهپاد ناشناس بعدی پهپادی بسیار شبیه به پهپاد صماد۳ یمن است. این پهپاد نیز که برای اولین مرتبه به نمایش در آمده است از فناوری بال high wing یا نصب بال در بالای بدنه استفاده می‌کند که هم پایداری پرواز را بیشتر می‌کند و هم امکان نصب مهمات زیر بال را برای این پهپاد ممکن می‌سازد، علاوه بر آن، دم وی‌شکلی که برای این پهپاد طراحی  شده است به کاهش سطح مقطع راداری آن کمک می‌کند.

پهپاد ناشناس نیروی دریایی سپاه

پهپاد صماد۳ یمن

تجهیز نیروی دریایی سپاه به انواع پهپادها با کارایی‌های مختلف قطعاً گامی بلند در افزایش توان عملیاتی و اشراف اطلاعاتی این نیرو برای حراست از آب‌های خلیج فارس و تنگه هرمز است؛ اقدامی که موازنه قدرت دریایی را به‌نفع ایران تقویت خواهد کرد.