سانسور در سریال های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موضوعی است که در سال های اخیر با مواردی جنجالی همراه بوده و فیلمسازان نیز برای دور زدن آن دست به کارهای خلاقانه ای زده اند که گاه همین ترفندها باعث جنجال شده اند؛ مانند رفتن در جکوزی با لباس در سریال لیسانسیه ها یا دست زدن به صورت نامحرم با دستکش ظرفشویی در سریال آقازاده. اما اخیراً ویدیوهایی در فضای مجازی منتشر شده که نشان می دهد یکی از قدیمی ترین اما محبوب ترین و نوستالژیک ترین سریال های تلویزیونی نیز دستخوش سانسورهای متعددی شده است.
سریال در پناه تو سریالی خانوادگی و عاشقانه بود که در سال ۱۳۷۴ به کارگردانی حمید لبخنده و از شبکه دوم سیما پخش می شد. با این وجود اکنون پس از نزدیک به ۲۵ سال مشخص می شود که این سریال نیز دستخوش سانسورهای متعدد و باورنکردنی شده که به کلی خط سیر داستان را دچار تغییر و تحول کرده است. این سانسورها از حذف ۳۵۰ صفحه از فیلمنامه ۱۰۳۰ صفحه ای تا حذف شخصیت پارسا پیروزفر و حتی سانسور گسترده قسمت آخر بوده که کارگردان را از پایتخت فراری داده بود. ظاهراً مشکل از تغییر مدیر شبکه دوم سیما آغاز می شود که همه برنامه ریزی ها و هماهنگی های صورت گرفته با مدیر قبلی را به هم می ریزد.
در همان آغاز ورود مدیر جدید به عوامل سریال در پناه تو هشدار داده می شود که مدیر جدید سختگیر است و باید بسیار مواظب باشند اما گروه تولید سریال در پناه تو چاره ای جز حذف ۳۵۰ صفحه ای فیلمنامه و شخصیت پارسا پیروزفر و همچنین دستکاری در بسیاری از سکانس ها نمی یابد. گروه تولید سریال ۱۲ قسمت از در پناه تو را آماده پخش می‌کنند، اما پس از پخش تنها دو قسمت از سریال مدیران تلویزیون خواستار بازبینی همه بخش‌های آماده شده شده و مدتی بعد به گروه اعلام می‌کنند ۵ قسمت از آن قابل پخش نیست. تیم سازنده در پناه تو اعتراض می‌کند که با این وضعیت سریال آسیب می‌بیند و بهتر است پخش آن متوقف و فکری برای این حذفیات شود، اما مدیران مخالفت می‌کنند.
ماجرای سانسورهای سریال در پناه تو اما به همینجا ختم نمی شود و در قسمت پایانی از حمید لبخنده پرسیده می شود که آیا ممکن است یک پسر مومن با دختری ازدواج کند و آن دختر نازا بماند؟ و هر چه کارگردان توضیح می دهد که مبنا و روایت اصلی ماجراها بر اساس نازا بودن شخصیت اصلی زن داستان است مدیران شبکه دوم قانع نشده و ایده ازدواج دوم را مطرح می کنند. در نهایت حمید لبخنده متنی غم انگیز خوانده و روی قسمت آخر می گذارد و در ادامه از تهران می رود تا کسی دستش به او نرسد.
علیرضا طالب زاده نویسنده این سریال در گفتگویی که سال ها قبل با همشهری جوان داشته است در این باره چنین می گوید: «نسخه اولیه فیلمنامه ۱۰۳۰ صفحه بود و نوشتنش هم تقریبا یک سال طول کشید. موقع تولید آقای ارگانی از شبکه دو رفت و آدم هایی با نگرش های دیگر آمدند. این تغییر باعث شد چیزی حدود ۳۵۰ صفحه از فیلمنامه ساخته نشود. حدود ۱۵۰ صفحه هم عملا موقع پخش از کار زده شد. مجموعه ۲۶ قسمتی که من نوشتم، حدود ۶ قسمتش فصل دانشگاه بود و بقیه‌اش از فصل عروسی تازه آغاز می‌شد».
وی در ادامه تصریح می کند: « یک شخصیت اصلی داشتم به اسم «انوش» که در سریال اسمش «پارسا» شده که از آن طرف با خودش مجموعه آدم هایی را می‌آورد. فیلمبرداری سریال که به خانواده او رسید، تحولات اداری هم صورت گرفت. برای همین وقتی شما سریال را دنبال کنید، می بینید داستان تخت است. سکانس ها کش می آیند و به قول ما لابه لایش «جامپ» است. داریم توی خانه مریم درباره مریم حرف می زنیم».
طالب زاده در مورد حذف یکی از شخصیت های اصلی داستان نیز می گوید: « درست است که شاهد قصه رامین و محمد بودیم اما موازی این ها قصه پارسا هم بود که می فهمیدیم سر مریم در خانه‌شان دعواهایی راه انداخته و ماجراهایی هم به وجود می‌آید. چیز خاصی هم نبود، شاید بد نباشد بعد از این همه سال حالا این را بگویم که علت اصلی حذف داستان پارسا، ۵-۴ سال بعد عادی شد. قصه این بود که او از خانواده ثروتمندی بود و پدرش با منشی اش پنهانی ازدواج کرده است. این قصه هم بعدها بارها در سریال‌های دیگر آمده است اما در آن زمان گناه کبیره بود که باید حذف می‌شد».
بیشتر بخوانید: انتشار جزییات سانسورهای سریال «پایتخت ۶»؛ اعتراض اینستاگرامی پایتختی‌ها
سانسور وینی خرسه؛ حذف شخصیت های کارتونی در اینترنت چین به بهانه «آلودگی فکری»
