سرطان پستان هنگامی آغاز می شود که سلول های غیرعادی، به صورت کنترل نشده، و غیرقابل مهار در بافت پستان رشد نمایند و گسترش پیدا کنند. نتیجه این سرطان برای زنان مختلف یکسان نیست. بنابراین تشخیص زودرس بیماری در آن‌ها موضوع مهمی است.
پزشکان آمریکا برای پیشگری از سرطان سینه، به زنانی که در بازه سنی 40 تا 49 سال قرار دارند توصیه می‌کند که در خصوص شروع آزمایش ماموگرام از 50 سالگی به بعد، با پزشک خود مشورت کنند. همچنین لازم است که زنانی که در بازه سنی 50 تا 74 سال قرار دارند و افرادی که خطر ابتلا به سرطان پستان در آن‌ها در حد متوسط قرار دارد، هر دو سال یک بار تحت غربالگری قرار بگیرند.
توصیه انجمن سرطان آمریکا برای غربالگری سرطان پستان، انجام آزمایش ماموگرام سالیانه از 45 سالگی به بعد است. البته اگر سابقه سرطان پستان در خانواده شما وجود دارد، باید زودتر از این زمان هم نسبت به انجام آزمایش‌ها اقدام کنید.
اگر هم شما خانم جوانی هستید که هنوز برنامه زمانی منظمی را برای انجام ماموگرام تدوین ننموده اید، آشنایی کافی با شرایط پستان سالم نکته بسیار مهمی است. بدین ترتیب قادر خواهید بود تا هرگونه تغییر غیرعادی را که احتمال می‌دهید از نشانه‌های سرطان پستان باشد، شناسایی کرده و به پزشک خود گزارش نمایید.
این رویکرد به افراد کمک می کند تا از هرگونه توده، کشیدگی پوست، نوک پستان معکوس، نقاط قرمز پوستی و سایر تغییرات ایجاد شده بر روی پستانها آگاه شوند. همچنین پزشک می‌تواند در جلسات چکاپ سالیانه، وضعیت پستان ها را در محیط بیمارستان مورد معاینه قرار بدهد.
راه های تشخیص سرطان پستان
ماموگرام یا ماموگرافی
ماموگرام های سالیانه، همواره برای زنان 45 سال به بالا توصیه می شوند. البته شما می‌توانید برای اطمینان بیش‌تر غربالگری را از 40 سالگی به بعد آغاز نمایید.
ماموگرام آزمایشی است که بر مبنای پرتو x صورت می گیرد. هدف این آزمایش، تصویربرداری از پستان های بیمار است. این تصاویر به پزشک کمک می‌کند تا هرگونه ناهنجاری، از جمله وجود توده های حجیم در پستان را شناسایی کنند. این توده‌ها در حقیقت نشانه‌ای از سرطان پستان تلقی می‌شوند.
به یاد داشته باشید که مواجهه با شرایط غیرعادی در آزمایش ماموگرام، لزوماً به معنی ابتلا به سرطان پستان نیست. در واقعیت امر، شما برای اطمینان از تشخیص باید آزمایش‌های بیشتری را پُشت سر بگذارید.
آزمایش اولتراسوند پستان
اولتراسوند آزمایشی است که با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از بخش های داخلی بدن فراهم می سازد. در صورتی که آزمایش ماموگرام منجر به شناسایی توده شود، آنگاه پزشک درخواست آزمایش اولتراسوند می‌کند تا اطلاعات بیشتری راجع به ویژگی های توده به دست آید. گاهی نیز در صورت وجود توده قابل رویت با چشم عادی در پستان، پزشک می تواند درخواست آزمایش اولتراسوند بدهد.
آزمایش اولتراسوند به پزشک کمک می کند تا وضعیت توده پستان، از نظر جامد یا مایع بودن را تشخیص دهد. توده‌ای که با سیالات پُر شده باشد، نشانه ای از یک کیست است. چنین بافتی ماهیت غیرسرطانی دارد.
برخی توده ها، از نوع ترکیبی هستند، و هر دو حالت جامد و مایع را شامل می شوند. بنابراین اکثراً خوش خیم هستند، اما پیگیری های بعدی بر حسب تصویربرداری پزشکی، یا حتی نمونه گیری از آن ها ضروری است. زیرا اقدامات لازم بعدی به تصاویر بدست آمده از آزمایش اولتراسوند بستگی دارد.
اجرای آزمایش اولتراسوند اینگونه است که پزشک ژلی را روی پستان ها قرار می دهد، سپس با استفاده از دستگاه رویت گر دستی، تصویر بافت پستان را استخراج می کند.
بیوپسی پستان
در بیوپسی، نمونه ای از بافت توده یا غده استخراج می شود. این نمونه تعیین می کند که ماهیت توده سرطانی است یا خیر؟ این عمل جراحی، معمولاً به صورت سرپایی در محیط بیمارستان اجرا می شود.
روش های متعددی برای اجرای بیوپسی پستان وجود دارند. با توجه به اندازه تومور از روش‌های موجود استفاده می‌شود. در صورتی که تومور کوچک تلقی شود و شرایطش چندان مشکوک نباشد، بیوپسی با سوزن توسط یک جراح، یا رادیولوژیست انجام می شود.
پزشک مجری این آزمایش، سوزنی را وارد پستان می کند، سپس نمونه ای را از بافت غیرعادی برداشت می کند. این جراحی با توجه به توصیه پزشک، به کمک پرتو هدایت کننده تصویربرداری، یا بدون پرتو هدایت کننده انجام می شود.
همچنین ممکن است در برخی مواقع، به بیوپسی با جراحی کامل نیاز داشته باشید. در این حالت، کُل یا بخشی از توده از پستان خارج می شود. علاوه بر این، جراح می تواند هرگونه غده لنفاوی ورم کرده را خارج نماید.
روش های بیوپسی مورد اشاره در این قسمت، در مجموع استاندارد طلایی روش های ارزیابی بافت را تشکیل می دهند :
بیوپسی تنفسی با سوزن نازک
این نوع بیوپسی هنگامی به کار می رود که توده جامدی در پستان ها مشاهده شود. پزشک سوزن نازکی را وارد بافت پستان می کند و بافت کوچکی را جدا می کند. این بافت مورد مطالعه یک پاتولوژیست قرار می گیرد. در برخی موارد، پزشک نیاز به معاینه دقیق‌تری روی توده کیستی مشکوک دارد تا سرطانی نبودن آن را تایید نماید.
بیوپسی با سوزن کلفت
این عمل با استفاده از سوزن بزرگتر و مخزن نگهداری نمونه انجام می شود. بدین ترتیب نمونه بافتی به اندازه یک خودکار از پستان استخراج می‌شود.
هدایت سوزن در داخل بافت به وسیله قدرت تجسم پزشک، ماموگرافی، یا اولتراسوند انجام می شود. اگر تصاویر خوبی از پستان زن به وسیله ماموگرام بدست آیند، آنگاه بیوپسی به کمک تصاویر ماموگرام هدایت می‌شود. از این جراحی تحت عنوان بیوپسی استریوتاکتیک پستان هم یاد می شود.
بیوپسی جراحی (بیوپسی باز)
در این نوع بیوپسی، جراح بخشی از توده (بیوپسی بُرش داخلی) یا کُل آن را استخراج می کند. این روش تحت عنوان بیوپسی بُرش خارج کننده، بیوپسی خروجی موضعی وسیع، لامپکتومی نیز شناخته می‌شود. این نمونه‌برداری برای این است که ارزیابی‌های دقیق‌تری زیر میکروسکوپ بر روی آن‌ها انجام شوند.
در صورتی که توده خیلی کوچک باشد، یا نتوان با دست زدن آن را شناسایی کرد، آنگاه جراح به فرایندی به اسم موضعی کردن سیم روی می آورد. به کمک این روش، مسیر قابل عبور قبل از جراحی تعیین می شود. عبور سیم به کمک پرتو هدایت شده با تصاویر ماموگرام، یا اولتراسوند انجام می شود.
بیوپسی غده نگهبان
بیوپسی غده نگهبان، یک نوع بیوپسی است که روی غده لنفاوی انجام می شود که سرطان برای نخستین بار از آن، به سایر بخش های بدن سرایت نموده است. بیوپسی غده نگهبان، جهت تشخیص سرطان پستان، معمولاً از غده های لنفاوی آکسیلا، یا ناحیه زیربغل صورت می گیرد.
بیوپسی هدایت شده با تصویر
در بیوپسی هدایت شده با تصویر، پزشک از یکی از تکنیک های تصویربرداری همچون ماموگرام، اولتراسوند یا MRI، برای ایجاد تصویری همزمان از ناحیه مشکوک به سرطان استفاده می کند. موقعیت این ناحیه به گونه‌ای است که نمی توان به راحتی از روی پوست آن را دید یا لمس کرد. پزشک با استفاده از این تصویر، سوزن را به بهترین نقطه جهت نمونه برداری از سلول های مشکوک هدایت می کند.
پزشک با تجزیه و تحلیل این بیوپسی ها می‌تواند مرحله پیشرفت سرطان، ویژگی های تومور و نحوه واکنش سرطان به درمان‌های خاص را تعیین می‌کند.
اسکن MRI پستان
اسکن MRI پستان، ابزار متداولی برای غربالگری و تشخیص سرطان پستان محسوب نمی شود. علت این است که احتمال بروز نتایج مثبت کاذب ناشی از آن بسیار بالا است. البته در مواقعی که ریسک سرطان پستان در بیمار بالا باشد، پزشک توصیه می کند به عنوان اقدام احتیاطی ، اسکن MRI نیز در کنار ماموگرام سالیانه انجام شود.
این آزمایش، با استفاده از یک هسته آهنربایی و امواج رادیویی، تصویری از داخل پستان تولید می کند.
آزمایش هایی برای تعیین مرحله سرطان سینه
پس از تشخیص ابتلا به سرطان سینه، گام بعدی شامل شناسایی مرحله پیشرفت سرطان است. پس از مشخص شدن مرحله سرطان، پزشک بهترین روش درمانی را تعیین می کند. تعیین مرحله سرطان، با توجه به اندازه تومور و گسترش آن به بخش های خارج از بافت پستان صورت می گیرد.
سلول های سرطانی که به گره های لنفاوی گسترش می یابند، می توانند به بخش های مختلف بدن منتقل شوند. در فرایند تخمین شدت سرطان (مرحله پیشرفت سرطان)، پزشک دستور شمارش کامل خون و تهیه تصویر ماموگرام از پستان دیگر را صادر می کند. بدین ترتیب هرگونه علائم بالقوه از وجود تومور مورد بررسی قرار می گیرند.
همچنین پزشک قادر است به کمک آزمایش‌های زیر، میزان پیشرفت سرطان را بسنجد، و به روند درمانی کمک نماید.
اسکن استخوان
سرطان متاستاز شده به استخوان ها گسترش می یابد. اسکن استخوان به پزشک این امکان را می دهد تا وضعیت استخوان ها و وجود هرگونه سلول سرطانی بالقوه در آن ها را بسنجد.
سی تی اسکن
یک نوع دیگر از روش های تصویربرداری مبتنی بر پرتو X است. سی تی اسکن برای تهیه تصاویر همراه با جزئیات، از اندام های بدن به کار می رود. پزشک با استفاده از سی تی اسکن، گسترش سرطان به اندام های بیرونی از جمله قفسه سینه، ریه و بافت شکم را می‌سنجد.
اسکن MRI
علیرغم اینکه این آزمایش، یک نمونه از آزمایش‌های رایج برای غربالگری سرطان نیست، اما برای تعیین مرحله پیشرفت سرطان پستان مفید واقع می شود. اسکن MRI، تصاویر دیجیتالی را از بخش های مختلف بدن تهیه می کند. پزشک به کمک این تست مشخص می کند که آیا سلول های سرطانی به نخاع، مغز و سایر اندام ها گسترش یافته اند یا خیر؟
اسکن PET
اسکن PET، یک ابزار آزمایشگاهی منحصر به فرد محسوب می شود. پزشک رنگی را داخل سیاهرگ ها تزریق می کند. با جابه جایی رنگ در قسمت های مختلف بدن، یک دوربین ویژه برای تهیه تصاویر 3 بُعدی از داخل بدن به کار می رود. این تصاویر به پزشک کمک می‌کند تا موقعیت تومورها را شناسایی کند.
دریافت نظر متخصص دوم
دریافت نظر متخصص دوم در طول مراقبت های پزشکی از بیمار سرطانی، یک امر کاملاً متداول است. ایده خوبی است که دیدگاه ثانویه را قبل از شروع روند درمانی دریافت نمایید. در حقیقت، نظر ثانویه این قدرت را دارد که روند درمان و تشخیص را متحول سازد. البته دریافت نظر ثانویه در هر مرحله از روند درمانی امکان پذیر است.
توصیه می شود در طول درمان سرطان، در موارد زیر نظر متخصص دیگری را جویا شوید :
پس از تکمیل گزارش پاتولوژی
قبل از جراحی
در حین برنامه ریزی اقدامات درمانی، پس از جراحی
در طول درمان و اگر بر این عقیده هستید که تغییر روند درمانی منطقی است.
پس از تکمیل روند درمانی، علی الخصوص هنگامی که قبل از شروع درمان، درخواست دیدگاه ثانویه را مطرح نکرده باشید.
در صورتی که تست ماموگرام، یا آزمایش‌های بیمارستانی، باعث ایجاد نگرانی در شما شده است، سعی کنید حتماً آزمایش‌های تشخیصی دیگری را هم انجام بدهید. سرطان پستان قابل درمان است، اما در صورت عدم تشخیص به موقع، می توان زندگی افراد را تهدید نماید.
