همگی ما تا کنون با حس هایی از قبیل ترس از دست دادن یا جدا شدن از عزیزان دست و پنجه نرم کرده ایم. اضطراب جدایی در تعریف خود به معنای ترس از جدا شدن از چهره های دلبستگی است. طبیعی است که کودک کوچک شما هنگام خداحافظی احساس اضطراب کند. در اوایل کودکی، گریه، احساس خشم یا چسبندگی واکنش های سالم نسبت به جدایی و مرحله طبیعی رشد است.
آشنایی با اختلال اضطراب جدایی
طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنج (DSM-5) ، اختلال اضطراب جدایی (Separation anxiety disorder) در درجه اول با ترس فرد از ترک خانه یا جدا شدن از افراد خاص مشخص می شود. این اضطراب باید بیش از حد انتظار در سن و سطح رشد فرد باشد.
اضطراب جدایی بخشی طبیعی از رشد کودکی است. این بیماری معمولاً در نوزادان بین 8 تا 12 ماهگی اتفاق می افتد و معمولاً در حدود 2 سالگی ناپدید می شود. البته ممکن است در بزرگسالان نیز وجود داشته باشد. در برخی از کودکان ، اضطراب جدایی نشانه ای از بیماری جدی تری است که به عنوان اختلال اضطراب جدایی شناخته می شود. اگر اضطراب جدایی فرزند شما شدید یا طولانی به نظر می رسد به خصوص اگر در مدرسه یا سایر فعالیتهای روزمره تداخل ایجاد کند، یا حملات وحشت یا سایر مشکلات را دربردارد؛ ممکن است او دارای اختلال اضطراب جدایی باشد. بیشتر اوقات اضطراب کودک در مورد والدینش است، اما می تواند به یک مراقب نزدیک دیگر مربوط شود.
به این بیماری اختلال اضطراب جدایی یا SAD گفته می شود. بر اساس منابع معتبر، سه تا چهار درصد کودکان دارای SAD هستند.
اختلال اضطراب جدایی همچنین می تواند در نوجوانان و بزرگسالان ایجاد شود و باعث ایجاد مشکلات قابل توجهی در خارج از خانه یا رفتن به محل کار شود، اما درمان می تواند به آن ها کمک کند. حدود یک سوم کودکان مبتلا به SAD در بزرگسالی با بیماری روانی تشخیص داده می شوند.
برای تشخیص اختلال اضطراب جدایی ، فرد باید معیارهای زیر را داشته باشد:
فرد ترس یا اضطراب بیش از حد یا بی دلیلی را به سبب جدا شدن از کسی که به او وابسته است، تجربه می کند. همین طور که 3 مورد (یا بیشتر) از موارد زیر را نشان می دهد:
پریشانی مکرر و بیش از حد هنگام جدا شدن از خانه یا از افراد خاص.
نگرانی مکرر و بیش از حد در مورد از دست دادن این افراد یا آسیب دیدن آن ها.
نگرانی مکرر از تجربه یک اتفاق ناخوشایند (مانند گم شدن یا مریض شدن)، که باعث جدایی از والدین یا سایر عزیزان شود.
امتناع از دور بودن از خانه به دلیل ترس از جدایی
اکراه از تنها در خانه ی دیگران ماندن، بدون پدر و مادر یا عزیز دیگری که در خانه باشد.
اکراه یا امتناع از خواب دور از خانه بدون وجود پدر و مادر یا عزیز دیگر در این نزدیکی.
کابوس های مکرر درباره جدایی.
شکایت های مکرر از علائم جسمی ، مانند سردرد یا حالت تهوع ، هنگامی که او از چهره های دلبستگی جدا می شود یا پیش بینی این جدایی را دارد.
نکات مهم در تشخیص
ترس و اضطراب فرد پایدار است، حداقل در کودکان و نوجوانان 4 هفته و در بزرگسالان حداقل 6 ماه طول می کشد.
این ترس یا اضطراب جدایی باعث پریشانی بالینی یا اختلال در زمینه های مهم زندگی می شود.
ترس بیش از حد فرد از جدایی را نمی توان به اختلال روانی دیگری نسبت داد.
بعضی از افراد ممکن است هنگام دور بودن از خانه یا چهره های دلبستگی خود، به سختی ناراحت شوند. علاوه بر این ، بسته به سن آن ها، ممکن است از هیولاها، تاریکی، آدم ربایان، بیماری ها و موقعیت های دیگری که ممکن است برای خود یا عزیزانشان تهدیدکننده باشد ترس داشته باشند.
علائم اختلال اضطراب جدایی بر اساس DSM-5
هنگامی که فردی به دلیل جدایی از شخصی که به او وابسته است دچار ترس یا اضطراب شدید می شود ، حداقل سه مورد از معیارهای زیر را دارد تا بتواند با اختلال اضطراب جدایی تشخیص داده شود.
پریشانی غیرطبیعی هنگام بحث در مورد جدایی یا تجربه جدا شدن از شخص دیگری که فرد به آن وابسته است (والدین ، سرپرست).
ترس شدید از اینکه اتفاقی مضر برای شخصی که به او وابسته است رخ دهد.
نگرانی مداوم از اینکه اتفاقی غیر منتظره رخ دهد و باعث جدایی از شخصی که به او وابسته است شود.
از ترک شخص خودداری می کند.
فرد در مورد جدا شدن کابوس می بیند.
او از خواب رفتن و جدا شدن از شخص مقابل اضطراب دارد.
هنگامی که جدایی رخ می دهد، در مورد مشکلات جسمی و بیماری ها شکایت می کند.
این اضطراب در کودکان و نوجوانان حداقل یک ماه و در بزرگسالان معمولاً یک نیمه طول می کشد.
این اضطراب در محیط های اجتماعی، مدرسه، مشاغل و سایر زمینه ها تأثیر منفی می گذارد.
برای تشخیص اختلال اضطراب جدایی، فرد باید دچار پریشانی شدید باشد و یا نتواند در محیط های اجتماعی، مدرسه، محل کار یا سایر زمینه ها فعالیت کند. علاوه بر این، این بیماری نمی تواند به دلیل بیماری روانی دیگری باشد (آگورافوبیا ، اختلال اضطراب منتشر ، اختلالات روان پریشی).
علل ایجاد اختلال اضطراب جدایی
گاهی اوقات ، اختلال اضطراب جدایی می تواند ناشی از استرس زندگی باشد که منجر به جدایی از یک عزیز می شود. ژنتیک نیز ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشد.
عوامل خطر
اختلال اضطراب جدایی غالباً از کودکی آغاز می شود ، اما ممکن است تا سال های نوجوانی و گاهی تا بزرگسالی ادامه یابد.
عوامل خطر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
استرس یا از دست دادن زندگی که منجر به جدایی می شود، مانند بیماری یا مرگ یکی از عزیزان، از دست دادن حیوان خانگی محبوب، طلاق از والدین، یا رفتن به مدرسه.
سابقه خانوادگی، از جمله خویشاوندان خونی که دارای مشکلات اضطرابی یا اختلال اضطرابی هستند، نشان می دهد که این صفات می توانند به ارث برسند.
مسائل زیست محیطی، مانند تجربه نوعی فاجعه که شامل جدایی است. به عنوان مثال جدایی و قرنطینه در طول بیماری اپیدمیک کویید-19.
عوارض اختلال اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی باعث پریشانی اساسی و مشکلات عملکردی در موقعیت های اجتماعی یا محل کار یا مدرسه می شود.
اختلالات همراه با اختلال اضطراب جدایی عبارتند از:
سایر اختلالات اضطرابی ، مانند اختلال اضطراب منتشر، حملات هراس، هراس، اختلال اضطراب اجتماعی یا آگورافوبیا.
اختلال وسواس فکری-عملی.
افسردگی.
جلوگیری از اختلال اضطراب جدایی
هیچ راهی مطمئن برای جلوگیری از اختلال اضطراب جدایی در کودک شما وجود ندارد، اما این توصیه ها ممکن است مفید باشد.
اگر نگران هستید که اضطراب کودک شما بسیار بدتر از یک مرحله رشد طبیعی است ، هرچه سریعتر به دنبال مشاوره حرفه ای باشید. تشخیص و درمان به موقع می تواند به کاهش علائم کمک کرده و از بدتر شدن اختلال جلوگیری کند.
برای کمک به جلوگیری از عود بیماری یا بدتر شدن علائم ، برنامه درمانی را رعایت کنید.
در صورت داشتن اضطراب، افسردگی یا سایر نگرانی های مربوط به سلامت روان، به دنبال درمان حرفه ای باشید.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اختلال اضطراب جدایی معمولاً بدون درمان از بین نخواهد رفت و می تواند منجر به اختلال وحشت و سایر اختلالات اضطرابی در بزرگسالی شود.
اگر در مورد اضطراب جدایی فرزند خود نگرانی دارید، با پزشک متخصص اطفال یا دیگر ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی کودک خود صحبت کنید.
درمان اختلال اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی معمولاً با روان درمانی، گاهی همراه با دارو درمان می شود. روان درمانی شامل کار با یک درمانگر برای کاهش علائم اضطراب جدایی است.
شناخت درمانی رفتاری (CBT) نوعی روان درمانی برای اختلال اضطراب جدایی است. در طول درمان کودک شما می تواند یاد بگیرد که چگونه با ترس در مورد جدایی و عدم اطمینان روبرو شود و آن را مدیریت کند. علاوه بر این، والدین می توانند یاد بگیرند که چگونه به طور موثر حمایت عاطفی ارائه دهند و استقلال مناسب سن را تشویق کنند.
گاهی اوقات ، اگر علائم شدید باشد ، ترکیب دارو با CBT ممکن است مفید باشد. داروهای ضد افسردگی و مهارکننده های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) ممکن است یک گزینه برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان باشد.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
در کنار درمان حرفه ای، شما هم می توانید برای کاهش اضطراب جدایی کودک خود این مراحل را انجام دهید:
درباره اختلال اضطراب جدایی فرزند خود بیاموزید. با متخصص بهداشت روان کودک خود صحبت کنید تا در مورد این اختلال اطلاعاتی کسب کنید و به کودک در درک آن کمک کنید.
به برنامه درمانی پایبند باشید. قرارهای ملاقات درمانی را برای کودک خود انجام دهید. سازگاری تفاوت زیادی ایجاد می کند.
بیاموزید چه چیزی اضطراب کودک شما را تحریک می کند. استراتژی های تدوین شده را با یک متخصص بهداشت روان تمرین کنید تا آماده باشید تا هنگام اضطراب با اضطراب کودک خود کنار بیایید.
کنار آمدن با کودکی که دارای اختلال اضطراب جدایی است می تواند ناامیدکننده باشد و باعث درگیری با اعضای خانواده شود یا نگرانی و اضطراب زیادی را برای والدین ایجاد کند.
چگونه اضطراب جدایی طبیعی را کاهش دهیم؟
برای کودکانی که اضطراب جدایی طبیعی دارند، مراحلی وجود دارد که می توانید برای سهولت روند اضطراب جدایی انجام دهید:
جدایی را تمرین کنید. ابتدا کودک خود را برای دوره های کوتاه مدت و مسافت کوتاه در کنار مراقب بگذارید. همانطور که کودک شما به جدایی عادت می کند، می توانید به تدریج برای مدت طولانی تری آنجا را ترک کنید و بیشتر سفر کنید.
بعد از چرت زدن یا تغذیه، جدایی ها را برنامه ریزی کنید. نوزادان هنگام خستگی یا گرسنگی مستعد ابتلا به اضطراب جدایی هستند.
قول های خود را دنبال کنید.
برای اینکه کودک شما اعتماد به نفس پیدا کند که می تواند جدایی را کنترل کند، شما در زمان قول داده شده خود باز گردید.
در صورت امکان محیط های آشنا را حفظ کنید و محیط های جدید را آشنا کنید.
هنگامی که کودک شما از خانه دور است، او را تشویق کنید که یک وسیله آشنا به همراه داشته باشد مانند یک عروسک، پتو یا بالشت مخصوص خود.
یک مراقب اولیه ثابت داشته باشید.
سعی کنید پرستار کودک را برای مدت طولانی نگه دارید تا از ناسازگاری در زندگی فرزندتان جلوگیری کند.
برنامه های تلویزیونی ترسناک را به حداقل برسانید.
سعی کنید تسلیم نشوید. به کودک خود اطمینان دهید که حالش خوب خواهد شد.
مراسم خداحافظی
یک مراسم سریع “خداحافظی” ایجاد کنید. تشریفات اطمینان بخش است و می تواند به سادگی یک دست تکان دادن از پنجره یا یک بوسه خداحافظی باشد. همه چیز را سریع انجام دهید، بنابراین می توانید:
بدون هیاهو ترک کنید. به فرزند خود بگویید که می روید و باز خواهید گشت، سپس بروید.
