آرمان ملی: ايران طرحي را با تصويب مقامات عالي کشور براي حل دائمي مناقشه قره‌باغ تدوين کرده که به‌زودي اين طرح مطرح خواهد شد و بعد هم با مشارکت ساير کشورهاي منطقه که در اين بحران دخيل هستند به هم‌انديشي گذاشته خواهد شد.
احترام به تماميت ارضي آذربايجان و حل و فصل مناقشه از طريق صلح‌آميز و تغييرناپذيري مرزهاي بين‌المللي از اصول ديپلماسي فعال ايران است که در کنار آن نگراني از وجود تروريست‌‌هاي تکفيري در منطقه مورد بحث قرار مي‌گيرد و قطعا در اين طرح خط قرمز ايران خواهد بود و بر خروج آنها از منطقه تاکيد مي‌شود.
در اين ميان بايد توجه داشت که بحران قره‌باغ يک مساله قومي، مذهبي و تاريخي است و مقوله‌اي نيست که در چند وقت اخير به يک مشکل تبديل شده باشد.
از زمان شوروي سابق و با توجه به جا‌به‌جايي‌هاي جمعيتي اين بحران آغاز شد. پيش از فروپاشي شوروي بحران قره‌باغ به اوج خود رسيد.
در آن زمان ارمنستان و آذربايجان به عنوان مناطقي که زير نظر شوروي هستند قوانين مختص به خود را داشتند اما طي اين مدت اختلاف‌ها ميان دو طرف ادامه داشت و عميق شد و جنگهاي خونين ميان دو طرف در اين زمان درگرفت.
از سال 1994 تاکنون طرفين در آتش‌بس بودند و اين جنگ به اتمام نرسيده است و هرازگاهي آتش آن شعله‌ور مي‌شد. در تمام اين مدت صلحي رقم نخورد و هيچ ميانجيگري به نتيجه نرسيد. جنگ فعلي با جنگهاي گذشته بسيار متفاوت است و کار را براي صلح سخت‌تر کرده اما مشخصا اين جنگ يک جنگ کوتاه‌مدت خواهد بود و به‌زودي پايان خواهد يافت.
ايران در اين عرصه کليد حل بحران قره‌باغ را در دستان خود دارد؛ بحراني که آوارگان زيادي در پي داشت که بر ايران نيز تاثير مي‌گذارد. از نظر امنيتي، سياسي و تاريخي، ايران تنها کشوري است که با هر سه منطقه قره‌باغ، آذربايجان و ارمنستان پيوند ناگسستني دارد.
اين پيشينه و پيوند است که ايران را به عنوان تنها راه‌حل اين بحران نمايان کرده است. اين مناطق جز حوزه تمدن ايراني هستند. علت ديگر اينکه کليد حل بحران اين منطقه در دستان ايران است آن است که کشورهايي در خارج از اين محدوده به دنبال منافع خود آتش جنگ را در قره‌باغ شعله‌ور‌تر مي‌کنند که اگر دست آنها از اين مناقشه کوتاه شود و ايران با نگاه خيرخواهانه وارد عمل شود مي‌توان مشکل را حل کرد.
امروز حتي شاهد هستيم که ترکيه و فرانسه اختلافات خود را در قالب جنگ نيابتي در اين منطقه به رخ يکديگر مي‌کشند. امروز مناقشه قره‌باغ به وسيله برخي از کشورها در راستاي خاورميانه جديد طرح‌ريزي شده و هدف اين است که پاي نيروهاي فرامنطقه‌اي و تروريستي در قفقاز باز شود. ايران بايد هوشيار باشد و با ديپلماسي فعال خود اين عرصه را به بهترين شکل مديريت کند.
میرقاسم مؤمنی تحلیلگر مسائل قفقاز
