یکی از شایع ترین نوع اختلال چشایی از دست دادن مزه و طعم غذاست، که فرد مبتلا به این مشکل مزه قویی را در دهان حس نمی کند. نداشتن حس چشایی تاثیر فوق العاده زیادی در کیفیت زندگی می تواند داشته باشد که فرد را بی اشتها می کند و گاهی او را افسرده می کند و حتی به وسواس شدید استفاده از نمک یا شکر زیاد وا می دارد. او با از دست دادن طعم خوراکی ها برای افزایش مزه بیش از حد از طعم دهنده ها استفاده می کند که دچار دیابت یا فشار خون بالا می شود. در اولین گام باید علت آن بررسی شود تا مشکل تحت درمان قرار بگیرد و تاثیر منفی در سلامت و کیفیت زندگی شخصی اش نگذارد.
دلایل حس نکردن مزه غذا چیست؟
باید گفت طبق آمار حدود پانزده درصد از بزرگسالان مشکلاتی از این قبیل دارند که تقریبا دویست هزار نفر در هر ساله برای ناتوانی در طعم و بوی غذا به پزشک مراجعه می کنند. باید راه های مقابله با آن را بدانید که در هنگام مبتلا شدن به این بیماری بتوانید کاری انجام دهید. حس نکردن مزه غذا می تواند نشانه شایع بیماری هایی مثل: ریفلاکس، سینوزیت، عفونت غدد بزاقی، حساسیت برخی از دارو ها و رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان باشد. این بیماری به اصطلاح پزشکی (ageusia) گفته می شود به معنی نداشتن حس طعم و مزه که در حالت زیاد او متعلق به ریفلاکس معده یعنی (dysgeusia) است با سوزس سردل همراه می باشد. از دست دادن طعم و مزه می تواند بسیار ناراحت کننده باشد که عوامل متعددی برای تشخیص آن وجود دارد. عوامل این موضوع می تواند به صورت دائمی یا موقتی باشد که بر اثر خوردن دارو امکان از دست رفتن حس است. زمانی که انتقال احساس طعم به مغز قطع می شود حس طعم های مغز مختل شده و فرد هیچ مزه ایی را متوجه نمی شود.
علائمی که موجب از دست رفتن طعم و مزه می شود چیست؟
حس نکردن مزه غذا امکان دارد به خاطر علائم تاثیر گذاری در دستگاه گوارش باشد که با سوزش سر دل، درد شکم، سرفه،سو هاضمه، نفخ همراه است. همچنین ممکن است به خاطر بیماری غدد بزاقی که با علائم کم شدن توانایی باز کردن دهان، خشکی دهان، تب، درد صورت یا دهان، قرمزی زیاد در بالای گردن و صورت، ورم گردن و صورت، گلودرد همراه باشد. از علل دیگر آن می توان به سینوس و بینی اشاره کرد که نشانه هایی از جمله؛ سردرد، تب، درد، تورم، حساسیت در لمس، فشار، اطراف چشم ها و گونه ها و پیشانی و بینی، گلو درد، احتقان بینی، ترشح پشت حلق و گرگرفتگی همراه باشد. همینطور نداشتن حس عم از علائم مربوط به کمبود مواد مغذی هم است که نشانه هایی مثل اسهال، شکستن ناخن، ریزش مو، تغییرات زبان، خستگی و از دست دادن اشتها در فرد ظاهر می شود.
دارو هایی مثل: آنتی بیوتیک ها، آنتی هیستامین ها و آنزیم های مهارکننده آنژیوتانسین که موجب طعم بد در دهان و از بین رفتن طعم و مزه می شود اغلب در دهان مزه تلخ و یا شوری ایجاد می کند که در افراد سن بالا بیشتر اثر گذاشته و این اتفاق به علت مشکلات دهان و دندانی و علت دارو تاثیر دارد. همینطور تابش اشعه به سر و گردن در افرادی که تابش نور به بینی و دهان دارند در افرادی که مشکل حنجره یا جعبه صدا دارند و از ناتوانی در طعم و مزه رنج می برند است. مواد شیمیایی خاص در هنگام قرار گرفتن در معرض حلال ها یا حشره کش ها با اختلال آن ها مواجه هستند که با کمک پزشک مورد درمان قرار می گیرند. سیگار کشیدن و استفاده از تنباکو و توتون یکی از شایع ترین شکل از آلودگی بوده که در معرض مود شیمیایی قرار می گیرد.
هنگامی که اشخاص سیگاری سیگار را ترک می کنند حس بهتری نسبت به طعم و غذا خواهند داشت. عفونت های خاص مثل: عفونت گوش و بینی می تواند موجب حس نکردن مزه غذا شود که عفونت تنفسی و گوش میانی مثل: آنفولانزا موجب به اختلال در طعم می شود. همچنین عفونت هایی که در قارچ و برفک دهان و گلوسیت و کاندیدیازیس می شود فرد مزه را از دست می دهد. در برخی مواقع به خاطر آسیب یا عملیات های خاصی است که در جراحی های گلو و دندان و گوش موجب از دست دادن طعم و مزه شده و به خصوص خارج کردن دندان عقل و یا جراحی گوش میانی به سبب این مشکل می شود. بر طبق گفته ها عواملی مثل: پیری و ناتوانی از دست دادن مزه و بو غذا را در پی دارد که به خاطر انحطاط در اعصاب حس چشایی و بویایی با افزایش سن کم تر می شود. که به طور مادرزادی حس بویایی به عنوان یک بیماری در مردم به خاطر نداشتن حس بویایی با مشکل حس چشایی روبرو می شوند.
علل اصلی حس نکردن طعم و مزه
- بهداشت ضعیف دهان و دندان
- عفونت غددبزاقی
- عفونت و آبسه دهان
- پرتو درمانی
- بیماری آلزایمر
- بیماری ریفلاکس معده
- عفونت سینوس
- مصرف توتون و تنباکو
- بیماری پارکینسون
- کمبود روی
- کمبود ویتامین ب۱۲
- سندروم شوگرن یک اختلال خود ایمنی که با خشکی چشم و دهان همراه است.
- کاندیدیاز دهان و دندان عفونتی در غشای مخاطی دهان است.
- گلوسیس (Glossitis) بیماری که در آن زبان تغییر رنگ و متورم می شود.
انواع عوامل خطرناک حس نکردن مزه غذا
در گاهی مواقع نشانه یک بیماری خطرناک است که فرد مبتلا علائم دیگری دارد و باید هر چه سریع تر به اورژانس تماس بگیرید و به پزشک مراجعه کند. نشانه هایی مثل: تغییراتی در بینایی، تب بالا، صحبت کردن و دمای بیش از ۱۰۱ درجه، ضعف در یک طرف بدن و بی حسی در یک سو بدن آشکار می شود. پس باید فورا مورد پیگیری قرار بگیرد تا علت موجود بررسی شود از جمله عوامل تهدید کننده مثل:
- سرطان دهان
- سکته مغزی
- توموز مغز
- حمله ایسکمی گذرا
- ضربه به سر
آیا این بیماری درمان دارد و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اختلال چشایی غیر معمول نیست افراد زیادی برای تشخیص حس نکردن مزه و طعم غذا به پزشک متخصص مراجعه می کنند. که باید توسط یک متخصص گوش و حلق و بینی صورت بگیرد تا درمان انجام شود. زمانی که علت زمینه ای آن بررسی و شرایط تنفسی فرد کنترل و درمان شد حس چشایی به حالت طبیعی خود برمی گردد. چنانچه شما آلرژی دارید حس چشایی بعد درمان بیماری تنفسی برطرف می شود که به خاطر مصرف دارو های خاص تغییر و توقف دارد مشکل را برطرف می سازد. پس زیر نظر دکتر دارو قطع می شود که با رعایت بهداشت دهان و دندان حس خوشایندی برای شخص خواهد داشت. زمانی که طعم و مزه را از دست می دهید باید با یک پزشک مشورت نمایید تا علت زمینه آن مشخص شود که با یکسری سوالات از شما می توانند مورد را بررسی کنند و استفاده از دارویی که عوارض جانبی نداشته باشد برای شما تجویز گردد. بهتر است از درمان خانگی مثل: ترک سیگار و استفاده از آنتی هیستامین و بهداشت دهان و دندان تا زمان بهبودی کامل صورت بگیرد.
عوارض بالقوه از دست دادن حس چشایی چه می تواند باشد؟
علت این بیماری از آن جایی که امکان دارد خطرناک باشد و زندگی شما را تهدید نماید باید به دنبال راهی برای شکست آن بود. که نه به بدن شما آسیب بزند و نه عوارض جدی داشته باشد که دلیل زمینه ای تشخیص داده شود و برای کاهش عوارض برنامه ای خاص تعیین شود. مثل از دست دادن بیش از حد وزن، سوء تغذیه، گسترش عفونت، فلج، کم شدن آب بدن و گسترش سرطان است.
