ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم برای شما عزیزان خانه الفت دربند را
مورد بررسی قرار دهیم این خانه بسیار زیبا یک معماری خاص و بسیار زیبایی دارد
که جذابیت خاصی دارد در ادامه مطلب همراه ما باشید تا دکوراسیون دلنشین و زیبای
ایرانی به سبک خانه الفت را مورد بررسی قرار خواهیم داد
خانه الفت دربند
من دلم خانه میخواهد! بهتر بگویم دلم این خانه را میخواهد؛ همین خانه که چنار چند دهساله خشک شده مجاور
ورودیاش هنوز هم پا برجاست؛ همین خانه که خط خوش نردههایش سخن از اصالت دارد و به رهگذران کوچه دلپذیر
بودن زندگی را گوشزد میکند.
من این خانه را میخواهم که در انتهای پلههایش شمعدانیها به انتظارم نشستهاند؛ همین خانه که قدمت ۶۰ سالهاش نشان
از هویت معماری مدرن دوران معاصردارد.
من دلم خانه میخواهد؛ دلم همین الفت خانه را میخواهد.
خانه الفت
موقعیت: ظهیرالدوله، دربند، تهران، ایران
گروه معماری نقش فیروزه
طراح: نوید صالحیسورمقی
کارفرما: محمدحسین صالحیسورمقی و فریبا نصرتی
مساحت زمین:
۲۱۲ مترمربع
تاریخ ساخت: ۲۰ دی ۱۳۹۲
ایران از جمله کشورهایی است که در گذر تاریخ دست توانایی در معماری
داشته؛ بهگونهای که خانههای مردم این سرزمین همواره محلی برای گذران یک زندگی همراه با آسایش، آرامش، استقلال و امنیت
بوده است.
در دهههای اخیر بسیاری از بناهای مسکونی ارزشمند در شهرهای مختلف ایران تخریب و به جای آنها آپارتمانهایی با نقشه
یکسان برای سلایق متفاوت و برجهای مرتفع و بیهویت ساخته شده است که متأسفانه بسیاری از آنها معضلات فراوانی چون
تشویش، اضطراب، ناآرامی، اختلافنظر و سلب آسایش برای ساکنان خود همراه دارند.
این در حالی است که روند مذکور در جوامع اروپایی به شکلی متفاوت رخ میدهد؛ خانههای قدیمی نگهداری و ترمیم
میشوند و در فضای داخلی براساس نیاز کاربران تغییراتی صورت میگیرد؛ البته ما هنوز هم فرصت داریم و میتوانیم همزمان
با ساخت خانههای نو بسیاری از خانههای ارزشمند به جای مانده از گذشته دور و نزدیک را با بهرهگیری از
امکانات امروزی و در نظرگیری خواستههای کاربران احیا کنیم تا بستر مناسبی برای جریان زندگی درونشان فراهم شود.
خانه الفت کجاست؟
«خانه الفت» واقع در شرق آرامستان ظهیرالدوله محله دربند بنایی ۶۰ساله است که با اعمال تغییراتی در فضاهای داخلی و
خارجی آن، تداوم زندگی برای کاربران جدید فراهم شده است.
اصلیترین هدف گروه طراحی نقش فیروزه در بازسازی و احیای این بنا تأکید بر مفهوم «خانه؛ محلی برای آسایش» در
مقابل «مسکن؛ مکانی برای گذران زندگی» بوده است.
این خانه هماکنون بهصورت دو واحد مسکونی مجزا و دفتر گروه معماری نقش فیروزه به جریان زندگی خود ادامه میدهد.
خانه مذکور ابتدا متشکل از یک واحد دوطبقه (دوبلکس) همراه یک نیمطبقه، موتورخانهای در طبقه تحتانی آن و همچنین اتاقکی
روی بام بود.
ساکنان پیشین از فضای نیمطبقه حیاط و اتاقک بام بهعنوان آرایشگاه زنانه و کبوترخانه استفاده میکردند.
همچنین طبقه اول شامل دو سالن پذیرایی، یک آشپزخانه، یک اتاقخواب، یک حمام و سرویس بهداشتی و طبقه دوم متشکل
از یک سالن پذیرایی، یک آشپزخانه، دو اتاقخواب و یک سرویس بهداشتی بود.
ارتباط میان این دو طبقه بهوسیله یک دستگاه پله مدور از داخل ساختمان صورت می گرفت.
همینطور نور بخش شمالی طبقه دوم از نورگیر داخلی بنا تأمین میشد و بخش شمالی طبقه اول از دریافت نور
طبیعی بیبهره بود.
کمنور بودن و ناهمخوانی فضاهای داخلی با سلیقه و نیازهای کاربران جدید، آنها را بر آن داشت تا با ترمیم
بخشهای فرسوده و اعمال تغییراتی، فضای این خانه قدیمی را با نیازهای خود مطابقت دهند.
خانه الفت چگونه احیا شد
احیای خانه الفت از تاریخ ۲۰ دی ۱۳۹۲ تا ۲۰ آذر ۱۳۹۳ طی سه مرحله زیر به انجام رسید:
۱-استحکامبخشی سازه و تغییر دیوارها و فضاهای داخلی قدیمی
۲- حذف عناصر نامطلوب و الحاق عناصر جدید به نما
۳-ساماندهی حیاط و فضاهای وابسته
مرحله اول شامل بررسی و تحلیل ستونها و جدارههای باربر بود تا از این طریق
ستونهای فلزی جدید بهمنظور استحکام بنا تعبیه شود.
به موازات این عمل سبکسازی بام طبقات در دستور کار قرار گرفت؛ چراکه به فراخور گسترش بنا در گذر زمان
لایههای پیدرپی به بام طبقات اضافهشده بود و بار اضافی بر ستونها و دیوارها وارد میآمد.
در این مرحله سعی شد در چینش فضاهای جدید از محور دیوارهای داخلی قبلی استفاده شود.
نتیجه این عمل کاهش هزینه تخریب و دیوارکشی مجدد و نیز پنهان شدن ستونهای فلزی جدید در دیوارهای داخلی بود.
براساس نقشه جدید، هر طبقه به دو عرصه خصوصی شامل دو اتاقخواب همراه رختکن و سرویسهای بهداشتی خصوصی و عرصه
عمومی متشکل از سالن پذیرایی، آشپزخانه و سرویس بهداشتی مهمان تقسیم شده است.
آشپزخانه در مجاورت ورودی اصلی هر واحد قرار گرفته و به صورت نیمهباز عمل میکند تا نهتنها یکپارچگی عرصه عمومی
بلکه حریم آشپزخانه نیز حفظ شود.
اتاقک بام به انباری تبدیل شده و دسترسی به این سطح از طریق یک پله تاشو در سقف پاگرد طبقه
دوم صورت میگیرد.
تا قبل از انجام مراحل بازسازی یک دستگاه پلکان از داخل نورگیر امکان دسترسی به بام را میسر میکرد.
جهت تأمین نور کافی اتاقها، نورگیر طبقه دوم تا طبقه اول امتداد پیدا کرد که این امر مانع از اشراف
واحدهای مجاور بر فضاهای خصوصی خانه میشود.
بهمنظور تخلیه رطوبت سرویسهای بهداشتی اتاقها و تنظیم دمای هر طبقه روی فضای نورگیر بازشوهایی تعبیه شده تا با باز
و بسته کردن آنها جریان هوا در طبقات صورت پذیرد.
چه چیز ی طراحی خانه الفت را چشمگیر کرده است؟
ویژگی مهم این خانه وجود تراس وسیع در هر طبقه است.
از این رو طراحان با این ایده که نهتنها ساکنان بلکه رهگذران از کیفیت بصری دلنشینی برخوردار شوند، بخشهایی از
جانپناه تراسها را حذف و ورقههای فلزی برشخورده حاوی خطوط نستعلیق بیتی از مولانا با مضمون «خانه» را جایگزین آن
کردند.
خاک و خس این خانه همه عنبر و مشک است / بانگ در این خانه همه بیت و ترانه است
فیالجمله هر آنکس که در این خانه رهی یافت / سلطان زمین است و سلیمان زمانه است
مرحله دوم با
حذف پله تراس طبقه اول و تغییراتی در نما پیش برده شد.
به منظور رعایت قوانین شهرداری مبنی بر «عدم پیشروی از ارتفاع بنا» و «اجازه احداث ساختار نوین در محدوده بخشهای
مسقف بنا»، یک دستگاه آسانسور شیشهای جایگزین حجم پیشآمده جبهه شرقی نما شده و در محدوده راهروی ورودی مسقف طبقه
اول قرار گرفته است.
شفافیت جداره آسانسور سبب شده تا ضمن تأمین نور طبیعی آشپزخانه، ورود و خروج به ساختمان قابلکنترل باشد.
همچنین پله سابق تراس طبقه اول که مخل ورود نور مورد نیاز به فضاهای داخلی بود، حذف و بهجای آن
یک دستگاه پله مدور در نزدیکی آسانسور به سازه ساختمان الحاق شده است.
مرحله پایانی به ساماندهی حیاط و فضاهای پیرامون آن اختصاص یافت.
دشواری دسترسی موتورخانه که از طریق یک دریچه و نردبان از سطح حیاط صورت میگرفت، سبب شد فضای ورودی نیمطبقه
حیاط گسترش یابد.
این اقدام به افزایش نورگیری و کاهش قابلتوجه رطوبت دفتر کار کمک شایانی کرده است.
نظر به خواسته کارفرما مبنی بر تأمین دو محل پارک خودرو بدون قطع درختان، باغچه حیاط برچیده شد تا فضا
بهاندازه لازم گسترش یابد.
برای اجرای این طرح، درختان موجود به گوشه غربی حیاط منتقل شدند.
در مرحله پایانی جنس نما از سیمان اشکی سفیدرنگ به آجرنما تغییر داده شد تا با این اقدام آلودگی ناشی
از هوای شهر تهران روی نما مشخص نشود و مصالح جدید آرامش بیشتری به محیط ببخشد.
بهمنظور تعدیل رنگ قرمز آجرها، از کاشیهای فیروزهایرنگ در قسمتهای مختلف خانه از جمله دیوار حیاط، پوشش بازشوهای طبقه دوم
و کف تراسها استفاده شده است.
در پایان لازم به ذکر است نامگذاری این پروژه به «خانه الفت» بهواسطه ایجاد رابطه صمیمی کاربران جدید و همسایگان
و حتی عابران صورت پذیرفته است.
قرارگیری خانه الفت میان آپارتمانهایی که خود روزی خانههای ویلایی زیبایی بودهاند، سبب شده تا عابران ناخودآگاه با فضای خالی
میان بناهای مرتفع اطراف ارتباط بصری پیدا کنند.
شاید هم قطع نکردن چنار پیر خشکشده مجاور ورودی خانه در این اتفاق بیتأثیر نبوده است.
بیشتر بدانید از خانه الفت دربند
مشخصات عمومی پروژه خانه الفت
نام پروژه: خانه الفت
موقعیت: تهران، ایران
دفتر معماری: گروه طراحی نقش فیروزه
طراح: نوید صالحی
همکار طراحی: محسن گلکار
تاریخ: ۱۳۹۳
مساحت: ۲۶۰ مترمربع
وضعیت: ساختهشده
کارفرما: محمدحسین صالحی سورمقی، فریبا نصرتی
سازه: نوید صالحی
تاسیسات مکانیکی: حمید صمیمی
تاسیسات الکتریکی: احمد رجبی
اجرا: حسین غفاری
اجرای قطعات فلزی و الحاقی: جواد درویش
طراحی سیاهمشق: مجید قرهزاده
عکس: پدرام جعفربیگی، نوید صالحی
احیای خانه الفت، تجربهایست در بازگرداندن حیات اجتماعی ـ کالبدی به اثری از دوره معماری
مدرن ایران، دورهای در حال فراموشی که امروزه بسیاری از بناهای مسکونی آن، به منظور
ساخت آپارتمانها و برجهای نو، از میان میروند. این خانه، هماکنون به صورت دو واحد
مسکونی مجزا و یک دفتر معماری (نقش فیروزه)، به جریان زندگی خود در میان بناهای اطراف ادامه میدهد.
مالک کنونی، پس از سالها زندگی آپارتماننشینی، در سال ۱۳۹۱، تصمیم به تجربه زندگی
به دور از دغدغه های روزمره ساختمانهای چند واحدی را گرفت و به دنبال آن، اقدام به
خرید خانهای با قدمت بیش از ۶۰ سال، در شرق آرامستان ظهیرالدوله کرد. در این راستا،
اصلیترین هدف طراحان از بازسازی، تأکید بر مفهوم “خانه یا محلی برای آسایش”،
در عوض “مسکن یا مکانی برای گذران زندگی” بود؛ به عبارت دیگر، فراهمآوردن شرایط
یک زندگی باکیفیت برای کاربر معاصر، در کالبد قدیمی. علاوه بر این، مالک بر استفاده
حداکثری از فضاها و حفظ ساختار کلی بنا در صورت الحاق بخشهای نو، تأکید دوچندان داشت.
احیای خانه الفت در طول یازده ماه، طی سه مرحله به انجام رسید: استحکامبخشی سازه و
تغییر فضاهای داخلی، الحاق عناصر جدید به نمای خارجی، ساماندهی حیاط و فضاهای وابسته.
مرحله اول، شامل اجرای یک شبکه سازه فلزی، منطبق بر سازه پیشین و فضاهای داخلی جدید بود.
به موازات این عمل، سبک سازی بام طبقات در دستور کار قرار گرفت، چرا که به فراخور گسترش بنا،
در هر دوره، لایهای جدید به بام طبقات اضافه شده بود و بار اضافی بر ستونها و دیوارها وارد میآمد.
در این پروژه سعی شده است تا به منظور کاهش هزینه تخریب و دیوارکشی مجدد، چینش
فضاهای جدید بر مبنای محور برخی دیوارهای داخلی پیشین صورت پذیرد. بر اساس نقشه
جدید، هر طبقه به دو عرصه خصوصی و عمومی تقسیم شده است و دسترسی طبقات به
یکدیگر، توسط یک دستگاه پله و آسانسور شیشهای الحاقشده به نما صورت میگیرد.
برای تامین نور مناسب در عرصه خصوصی، با امتداد نورگیر بام تا طبقه اول، روشنایی به
صورت طبیعی از داخل خانه تأمین شده و از اشراف واحدهای همسایگی مجاور به اتاق
خوابها جلوگیری به عمل آمده است. به منظور دفع رطوبت سرویسهای بهداشتی و
تنظیم سرمایش و گرمایش هر طبقه در طول سال، در سطح بام، بازشوهایی بر نورگیر تعبیه شده است تا گردش هوا از طریق آن میسر شود.
طراحان با این ایده که نه تنها ساکنین، بلکه رهگذران از کیفیت بصری دلنشین تراسهای
خانه برخوردار شوند، بخشهایی از جانپناه تراسها را حذف و با ورقههای فلزی برشخورده،
حاوی خطوط نستعلیق و مضمون “دلپذیری خانه”جایگزین کردند و زیبایی هنر خوشنویسی را در طراحی خود جای داده اند.
مرحله دوم، با الحاق بخشهای مورد نیاز به نما، از جمله یک دستگاه آسانسور هیدرولیکی
و پله معلق پیش برده شد. به منظور رعایت قوانین شهرداری مبنی بر “عدم پیشروی از ارتفاع
بنا” و نیز “احداث ساختار نوین در محدوده بخشهای مسقف بنا”، یک دستگاه آسانسور جایگزین
حجم پیشآمده جبهه شرقی نما شد، بهگونهای که در محدوده راهروی ورودی مسقف طبقه اول
قرار گرفت. پله تراس طبقه اول از آن جهت که با حجم عظیم خود، میزان قابلتوجهی از نور
ورودی را مخدوش میکرد، حذف شد و بهجای آن، یک دستگاه پله معلق به سازه اصلی بنا الحاق شد.
مرحله پایانی، به ساماندهی حیاط و سایر فضاها اختصاص یافت. دسترسی دشوار موتورخانه و تاسیسات که از دریچهای در سطح حیاط، به صورت عمودی امکانپذیر بود، سبب شد تا دسترسی فضای نیمطبقه حیاط گسترش یابد و با حرکتی چرخشی به موتورخانه امتداد پیدا کند. این اقدام به گسترش نورگیری دفتر کار و کاهش قابلتوجه رطوبت آن، کمک شایانی کرد.
منزل / chidaneh