خطرهای چشمگیر Natural childbirth زایمان طبیعی و سزارین
خانمها وقتی باردار میشوند این دغدغه فکری برایشان ایجاد میشود که موقع زایمان چه کنند؟ ایا زایمان طبیعی(Natural childbirth) خوب است یا زایمان سزارین(Cesarean delivery)؟ درصورتی که هرکدام به نوبه خودشان ضرر و فایده دارند که دراین بخش از نازوب برای شما جمع آوری کرده ایم امیدوارم از خواندن این مطالب لذت ببرید.
مزایا و فواید زایمان طبیعی نسبت به زایمان به روش سزارین
زایمان طبیعی، همچنین زایمان واژن نامیده می شود، یک هدیه شگفت انگیز است که مادر می تواند به خود و فرزندش بدهد البته برخی از شرایط منجر به سزارین میشود، اما هنگامی که مادر حق انتخاب دارد، زایمان طبیعی بهترین گزینه است.
در بخش سزارین، کودک از طریق یک برش جراحی در شکم و رحم مادر به دنیا میاید ، نمونه های بسیاری وجود دارد که، سزارین از زایمان طبیعی ایمن تر است ولی این موضوع زمانی رخ می دهد که عوارض حاملگی وجود داشته باشد.
مقایسه روش سزارین و زایمان طبیعی
در بحث مربوط به این که کدام گزینه ایمن تر است، اگر فقط به آمار نگاه کنید، هرگز سزارین را انتخاب نخواهید کرد ، تحقیقات نشان می دهد، که مرگ در سزارین 3 برابر بیشتر از زایمان طبیعی است.
این آمار با توجه به این واقعیت است که بسیاری از سزارین ها اورژانسی هستند، به خصوص زمانی که خطر مرگ نوزاد در زایمان طبیعی افزایش پیدا میکند ؛ با انجام سزارین پر خطر، میزان مرگ و میر ناشی از تولد طبیعی کاهش می یابد و میزان مرگ و میر سزارین افزایش می یابد، تحریف آمار.
اما سزارین در شرایطی امن تر از زایمان طبیعی است:
• در صورتی که زایمان قبلی _سزارین بوده باشد،
• تولد دوقلو یا چند قلو
• مسائلی از قبیل انقباض جفت و جراحی قبلی
• کودک بیش از حد بزرگ باشد و یا چرخیده باشد.
• اضطراب جنین
• پارگی رحم
• شرایط پزشکی مادر، مانند؛ فشار خون بالا، دیابت و عفونت
به استثنای موارد بیان شده و موارد اضطراری زایمان طبیعی را انتخاب کنید.
فواید زایمان طبیعی برای مادر و جنین:
زایمان طبیعی ،به معنای واقعی سعادت مادر است؛ زیرا شامل تلاش های فیزیکی و روانی او برای تحمل درد و به دنیا آمدن نوزاد میشود این به این معنا نیست که باید از سزارین اجتناب شود،
به طوری کاملا واضح، مواردی وجود دارد که سزارین کاملا ضروری است اما اگر سزارین اختیاری باشد، ما معتقدیم باید مزایای تولد واژینال را که شما از دست می دهید، در نظر بگیرید ،مزایای مهم تولد طبیعی یا همان زایمان واژینال عبارتند از:
1. زایمان طبیعی بذر باکتری سالم روده نوزاد را میکارد:
این احتمالا یکی از مهمترین مزایای تولد واژینال است، مقدار زیادی از تحقیقات در مورد اثرات بهداشتی ناشی از فلور روده ای وجود دارد فلور روده ای نام جمعی، برای تریلیون میکروب هایی است که در روده هر فرد بالغ زندگی می کنند و تغییرات در این باکتری ها، طیف گسترده ای از بیماری ها را به همرا خواهد داشت، از جمله: آسیب های روانی، مانند: افسردگی و حتی کاهش وزن.
با توجه به اهمیت باکتری های روده، بزرگسالان به درستی از پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها برای حفظ تعادل و سلامت باکتری های روده استفاده می کنند.
اما چه ارتباطی با زایمان طبیعی دارد؟ پاسخ خیلی ساده است! هنگامی که همه نوزادان متولد میشوند، روده های آنها استریل هستند و بعد از تولد، باکتریها بلافاصله شروع به استعمار روده میکنند، ترکیب کلنی باکتری، تحت تاثیر اولین رژیم غذایی کودک، بهداشت، روش تولد و میزان قرار گرفتن نوزاد در معرض آنتی بیوتیک ها قرار دارد.
2. آزادی جنبش و حرکت مادر بعد از زایمان:
مادر بودن بهترین اتفاق است، چون میتوانید حرکات و سیگنال های کودک خود را حس کنید. دنبال کردن سیگنال ها و حرکات و تغییر موقعیت ها سرعت تولد را افزایش دهد. زنان بارداری که در معرض زایمان واژینال قرار دارند، می توانند در پاسخ به درد حرکت کنند که باعث می شود زایمان آسان تری داشته باشند.
زنان که تحت سزارین قرار می گیرند، از این آزادی محرومند. زیرا مداخله پزشکی مانع از حرکت آنها یا تغییر موقعیت می شود اما مزیت واضح دیگر از زایمان طبیعی، این است که زمان بهبودی و ریکاوری برای تولد طبیعی بسیار سریعتر است.
نگهداری از یک کودک بعد از سزارین، کار مشکلی است چون شما قادر به حرکت نیستید. هنگامی که احساسات و هورمون ها در حالت فرار هستند، چند هفته اول بهبودی بعد از عمل سزارین همیشه سخت ترین زمان است.
3. زایمان هنگامی که کودک آماده است:
داشتن زایمان طبیعی به کودک فرصت می دهد، هنگامی که او آماده است بیرون بیاید، اگر چه سزارین هم زمانی که نوزاد کاملا رشد کرده انجام میشود، اما به این معنی نیست که کودک آماده تولد است فقط در تولد طبیعی، فرایندهای طبیعی به کودک کمک می کنند، وقتی که آماده است بیرون بیاید.
4. تجربه شادی بی نهایت:
بله، زایمان دردناک است و باید گفت درد غیر باوری است، با این حال، این درد با لذتی که تجربه خواهید کرد، قابل مقایسه نیست شما درگیر این فرایند شده اید و باید به کودک خود کمک کنید، تا به دنیا بیایید و باید تمام تلاشتان را بکنید مطمئنا کاری خسته کننده است. اما زمانی که کودک به دنیا بیاید هیچ کلمه ای برای بیان احساس شادی و موفقیت شما وجود نخواهد داشت.
5. بازیابی سریع:
بازیابی پس از زایمان طبیعی سریعتر است و از این رو مادر و کودک می توانند به زودی به خانه بروند، با توجه به بهبود سریع، مادر می تواند خود را در فعالیت های روزانه درگیر کند، بر خلاف عمل سزارین.
6. کاهش توانایی های با سزارین در آینده:
اگر اولین زایمان طبیعی است، احتمال عمل سزارین، برای فرزند بعدی خیلی کم است، مادر نه تنها از لحاظ جسمی، بلکه به لحاظ ذهنی آماده زایمان طبیعی است.
7. بدون خطرات پس از عمل:
با انتخاب زایمان طبیعی، از خطرات پس از عمل جراحی که شامل عفونت، مشکلات روده و و اثرات بیهوشی است، به دور خواهید بود، کسانی که سزارین میشوند، در طی 8 هفته اول پس از زایمان، مسائل بهداشتی شامل عفونت ادراری و کم خونی را تجربه خواهند کرد.
8. انتقال آرام از رحم به جهان خارج:
طبیعت از سفر کودک به جهان خارج مراقبت خواهد کرد، در زایمان طبیعی، عملکرد تنفسی افزایش یافته و قند خون تنظیم می شود، گردش خون در مغز نوزاد نیز افزایش می یابدو هورمون های تولید شده در زایمان طبیعی باعث تقویت وابستگی کودک و مادر می شوند.
9. تغذیه زودرس:
مزیت بسیار مهمی از زایمان طبیعی این است که تغذیه سالمی خواهد داشت، تغذیه فوری شیر مادر، دارای مزایای فراوان از جمله افزایش ایمنی نوزاد است شیردهی در عرض یک ساعت پس از زایمان، تضمین میکند که کودک آغوز را که سرشار از مواد مغذی است دریافت میکند.
یک کودک که در ساعات اول تولد از شیر مادر تغذیه می شود، برای مدت طولانی شیر مادر را تامین می کند، تغذیه از شیر مادر موجب افزایش شیر میشود. زایمان طبیعی همچنین موجب تماس پوستی میشود که به کودک کمک می کند گرم شود و همچنین از سیستم قلبی و تنفسی کودک حمایت می کند.
10. کاهش خطر افسردگی پس از زایمان:
افسردگی پس از زایمان ،یک بیماری بسیار شایع است که بر اساس یک انجمن روانشناسی آمریکایی از هر هفت مادر یکی مبتلا به آن است نشانه ها متنوع هستند که شامل:
• احساس ناکافی یا گناه
• فقدان حس پیوند به کودک
• تحریک پذیری و عصبانیت
• الگوهای خواب نامنظم
• احساس پوچی
• افکار خودکشی
بسیاری از زنان یک یا چند مورد از علائم را برای مدت کوتاهی تجربه می کنند، اما موضوع خیلی جدی نیست. اگر فکر می کنید که ممکن است از افسردگی بعد از زایمان رنج ببرید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید، چرا که بدون درمان، شاید به روانپریشی منجر شود، و مادر و کودک را در معرض آسیب قرار دهد.
عوارض زایمان طبیعی
۱. پارگی پرینیال Perineal
پرینیوم یا میاندوراه perineum بافت نرمی است که بین واژن و مقعد قرار دارد. این بافت نرم کشیده میشود تا فضا را برای تولد نوزاد فراهم کند، اما پارگی کوچک و حتی شدید ممکن است اتفاق بیفتد. پارگی اتفاقی است که بسیاری از خانمهای باردار انتظار آن را دارند و از آن میترسند.
۲. آسیب دیدن عضله کف لگن بعد از زایمان طبیعی
در برخی موارد در هنگام تولد نوزاد عضلات کف لگن دچار آسیب دیدگی میشوند. برای خانمهایی که دچار آسیب عضله کف لگن میشوند، نتیجه آن ممکن است موقت باشد یا درد مزمن کف لگن بروز کند.
فیزیوتراپی و دارو به رفع این مشکل کمک میکند، اما در مورد بعضی خانمها این عارضه بعد از زایمان تشخیص داده نشده باقی میماند و تصور میشود این درد طبیعی است.
در مورد برخی خانمها هم عضلات کف لگن در زمان زایمان دچار آسیب جسمی میشود. برخی دیگر نیز وزن ناشی از بارداری به عضلات کف لگن فشار وارد میکند؛ بنابراین حتی در صورت سزارین هم ممکن است دچار مشکلات مربوط به عضلات کف لگن (و رابطه جنسی دردناک) شوید. اگر آسیب دیدگی به عضله کف لگن رخ دهد، حتما درمانهای لازم را انجام دهید. بهبود این شرایط کمی طول خواهد کشید.
۳. پرولاپس احشاء لگن Pelvic Organ Prolapse
گاهی در نتیجه آسیب دیدگی عضله کف لگن فرد ممکن است دچار پرولاپس احشاء لگن Pelvic Organ Prolapse شود. این شرایط زمانی رخ میدهد که مثانه، رحم یا روده بزرگ به داخل واژن نفوذ کرده یا در بیرون واژن برآمده میشود.
البته زایمان طبیعی تنها عاملی نیست که باعث بروز پرولاپس احشا لگن میشود، افزایش وزن دوران بارداری نیز به بروز این مشکل منجر خواهد شد. سیگار کشیدن و چاقی نیز عوامل دیگری هستند که باعث بروز این مشکل میشوند. با این حال فشار مداوم، روشهای کمک زایمان (مانند استفاده از فورسپس) و آسیب دیدگی عضله کف لگن عواملی هستند که احتمال بروز پرولاپس احشا لگن را افزایش میدهند.
سیستوسل cystocele یا پرولاپس مثانه زمانی رخ میدهد که مثانه وارد واژن میشود و رکتوسل rectocele زمانی رخ میدهد که انتهای روده به داخل واژن کشیده میشود. این مشکل درجههای مختلفی دارد و به جز مواردی که خیلی شدید هستند، در بقیه موارد استراحت و فیزیوتراپی به بهبود و درمان کمک خواهد کرد.
این مشکل شرایط دیگری است که معمولا تشخیص داده نمیشود، گاهی به دلیل شرم بیمار و گاهی به دلیل تجربه کم پزشک.
۴. خطر زایمان طبیعی: درد مداوم پرینیال یا واژن
این درد میتواند ناشی از آسیب عضله کف لگن یا پارگی پرینیال باشد، اما گاهی نیز این درد با هیچ مشکل قابل مشاهده دیگری همراه نیست. این درد ممکن است ناشی از آسیب دیدن برخی عصب ها، التهاب واژن یا زخم در این ناحیه باشد.
اگر دچار درد مداوم هستید، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید، به ویژه اگر این درد بیشتر از چند هفته یا تا دو ماه بعد از زایمان طول کشید.
اینکه اولین رابطه جنسی بعد از زایمان کمی ناراحت کننده باشد طبیعی است، اما درد مزمن در زمان برقراری رابطه جنسی طبیعی نیست و باید درمان شود. با این حال بررسیها نشان داده اند خانمهایی که سزارین کرده اند دو برابر بیشتر از خانمهایی که زایمان طبیعی داشته اند در رابطه جنسی خود بعد از تولد نوزاد دچار درد میشوند.
۵. پرولاپس بند ناف Umbilical Cord Prolapse
پرولاپس بند ناف یک عارضه بسیار نادر است و زمانی رخ میدهد که بند ناف قبل از نوزاد بیرون میآید. بند ناف ممکن است فشرده شود و این مسئله جان نوزاد را به خطر میاندازد. در این شرایط بلافاصله سزارین اورژانسی انجام میشود، مگر اینکه تولد نوزاد اجتناب ناپذیر باشد.
شرایطی مانند پاره شدن کیسه آب مادر یا وضعیت بد نوزاد در داخل رحم یا پاره شدن غشا داخلی رحم عواملی هستند که احتمال بروز پرولاپس بند ناف را افزایش میدهند.
به طور کل بدن و نوزاد برای زایمان طبیعی طراحی شده اند. حتی با وجود خطرات و عوارض زایمان طبیعی، باز هم این روش ایمنترین گزینه برای مادر و نوزاد محسوب میشود. سازمان جهانی بهداشت بیان میکند در ۱۰ تا ۱۵ درصد موارد زایمانها با سزارین انجام میشود که این آمار نشان میدهد زایمان طبیعی بین ۸۵ تا ۹۰ درصد بی خطر است.
به علاوه لازم است به یاد داشته باشید که وجود خطر لزوما به معنای رخ دادن آن نیست و به نوعی احتمال دادن وقوع آنهاست.
علائم خطر بعد از زایمان
در برخی مواقع بعد از زایمان ممکن است خطراتی مادر را تهدید کند که علائم آن را در اینجا به شما یاد آور میشویم. در صورت بروز این علائم حتما به پزشک خود مراجعه نموده و مسئله را با وی در میان بگذارید. البته این خطرات شدت چندانی ندارد و با مراجعه به پزشک برطرف خواهد شد و جای هیچ نگرانی نیست.
• تب و لرز
• خونریزی قبل از قاعدگی
• احساس درد و تورم در ناحیهی بخیهها
• قرمز و متورم شدن نوک پستان
• درد در ساق پا
• احساس درد در زیر دل
• ترشح از مهبل
• سرگیجه
• رنگ پریدگی
عوارض سزارین
از آنجا که عمل سزارین یک عمل جراحی است، میتواند برای مادر عوارضی داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:
1- افزایش احتمال عفونت رحم
2- افزایش میزان خونریزی
3- خطرات ناشی از بیهوشی
4- احتمال عفونت محل بخیهها
5- احتمال ایجاد یبوست به دلیل استفاده از داروهای بیهوشی
6- طولانیتر بودن مدت استراحت و بستری شدن در بیمارستان
7- دردهای لگنی و چسبندگی بیشتر
8- بروز لختههای خون در پاها یا لگن بعد از جراحی
9- احساس خستگی و خواب آلودگی بیشتر مادر به علت مصرف داروهای بیهوشی
10- افزایش احتمال افسردگی، احساس شکست، ناامیدی و دلسردی مادر پس از زایمان
11- عوارض و مضرات احتمالی داروهای بیهوشی روی جنین
12- افزایش احتمال ایجاد مشکلات تنفسی در نوزاد
13- افزایش میزان مرگ و میر شیرخواران نسبت به نوزادانی که با زایمان طبیعی متولد شدهاند
14- افزایش احتمال یرقان در نوزاد 15- افزایش احتمال سکته مادر.
براساس پژوهشها، زنانی که به روش سزارین زایمان کردهاند، حدود 50 درصد بیشتر از زنانی که به روش طبیعی زایمان میکنند، در معرض سکته هستند. البته احتمال بروز سکته بعد از زایمان در زنان بسیار اندک است؛ اما به دلیل نوعی اختلال، در سیستم عروقی، زنانی که سزارین میشوند، این احتمال در آنها کمی افزایش مییابد.
چنین مطالعاتی میتواند هشداری باشد برای زنان بارداری که نگران عوارض احتمالی زایمان طبیعی هستند و از آن میهراسند و گمان میکنند که تحمل درد را ندارند. زایمان سزارین باید از روی ضرورت انجام گیرد. همین قدر که مادران بدانند در زایمان سزارین احتمال مشکلات تنفسی در نوزاد چهار برابر بیشتر است، شاید به هنگام انتخاب نوع زایمان، عاقلانهتر تصمیم بگیرند.
دردهای زایمانی، باعث ترشح بیشتر هورمون کورتیزول میشود و هورمون کورتیزول همان هورمونی است که نوزاد برای بالغ شدن ریههایش نیاز دارد. مادری که بدون درد زایمان به اتاق عمل میرود و نوزادش را با برشی در شکم به دنیا میآورد، فرصت بلوغ ریههای فرزندش را از او میگیرد.
چند توصیه به زنان باردار
* برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد زایمان به افراد مجرب مراجعه کنید.
* در سه ماهه آخر بارداری کاملا تحت نظر پزشک باشید.
* به پزشک خود اعتماد کنید و بگذارید او در تصمیمگیری به شما کمک کند.
* راه اصولی برای کاهش درد در زایمان طبیعی، ورزش مناسب دوران بارداری است که معمولا مادران کمتر به آن توجه میکنند.
* به جای آنکه اولین راه، یعنی زایمان سزارین را انتخاب کنید، بهتر است با انجام ورزشهای مناسب این دوران، خود را برای زایمان طبیعی آماده کنید. صحیح راه رفتن و درست نشستن همگی به هنگام زایمان روی شما تاثیر میگذارند.
* ترویج زایمان طبیعی هیچگاه با زور و تحمیل امکانپذیر نخواهد بود؛ بنابراین با بالا بردن سطح آگاهی خانوادهها این امکان میسر میشود.