فرارو: با روی کارآمدن جو بایدن به عنوان رئیس جمهور آتی آمریکا، بسیاری منتظر بازگشت این کشور به برجام هستند، اما به نظر می‌رسد این مسئله چندان به این آسانی‌ها نیست و دو طرف باید قدم‌هایی را در جهت تسهیل انجام این کار بردارند.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به اینکه در مورد روابط ایران و آمریکا در وهله اول باید تکلیف برجام مشخص شود، به فرارو گفت: اینکه در سال ۲۰۱۵ یک بنیانی به نام برجام شکل گرفت و بر مبنای آن بین آمریکا و ایران تنش زدایی صورت گرفت، امر بسیار مهمی بود، حال که بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب شده، او اگر می‌خواهد روابط دو کشور را از وضعیتی که در دوران ترامپ بود، خارج کند، باید به برجام برگردد.
وی افزود: اگر آمریکا به برجام برگردد، می‌توان بین دو کشور تنش زدایی انجام شود، اما الان مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکا بسیار زود است، این در حالی است که دولت‌های دموکراتی که در آمریکا بر سر کار می‌آیند، بر اساس عملگرایی و پراگماتیسم، کارنامه آن‌ها سنجیده می‌شود، در زمان اوباما نیز تیم سیاست خارجی او برای ایران ۹ طرح را تدوین کرد، که در نهایت برجام، عملی شد، حال نیز افرادی که در تیم سیاست خارجی بایدن حضور دارند و به احتمال زیاد به مناصب کلیدی دولت او راه پیدا خواهند کرد، در زیر جزئیات و مذاکرات برجام قرار دارند، بنابراین در قدم اول باید آن‌ها زمینه بازگشت آمریکا به برجام را مهیا کنند.
جاوید قربان‌اوغلی دیپلمات ارشد بازنشسته کشورمان در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه هنوز در کشور یک اجماع شکل نگرفته که در آمریکا یک تغییر اساسی صورت گرفته است، گفت: اینکه ترامپ بعد از چهار سال کاخ سفید را ترک خواهد کرد و به جای او جو بایدن قدرت را در دست خواهد گرفت، برای عده‌ای در داخل ایران تفاوتی نمی‌کند، این در حالی است که چنین تصوری غلط است، در مقابل باید در کشور یک اجماع نظر صورت بگیرد، که چنین تغییری رخ داده، اما متاسفانه چنین موضوعی به وجود نیامده است.
وی افزود: ترامپ در حالی که به اذعان خود شدیدترین و بی سابقه‌ترین تحریم‌های ممکن را علیه ایران وضع کرد و اجازه نداد که کشور‌های مختلف با ایران رابطه داشتنه باشند، دیگر در دوره بعدی نخواهد بود، او اقدامات خصمانه زیادی را ضد کشورمان انجام دهد و کار‌هایی انجام داد که بسیار ساختارشکنانه بود، از بسیاری از کنوانسیون‌های بین المللی از جمله پیمان آب و هوایی پاریس، سازمان بهداشت جهانی، یونسکو و... خارج شد، او همچنین نزدیک‌ترین روابط را با نیانیاهو و رژیم صهیونیستی برقرار کرد و اجازه داد که در اقدامی بی سابقه سفارت آمریکا در سرزمین‌های اشغالی بیت المقدس منتقل شود.
قربان‌اوغلی اظهار داشت: همچنین نتانیاهو با استفاده از حمایت ترامپ بلندی‌های جولان و همچنین کرانه باختری را به اسرائیل الحاق کرد، از سویی ترامپ روابط بسیار نزدیکی با بن سلمان ولعهید عربستان سعودی دارد که این مسئله برای سعودی‌ها مهم بود، اما حالا که بایدن به پیروزی رسیده در تمامی این اقدامات و سیاست‌هایی که در دوره ترامپ رخ داده، تغییر حاصل خواهد شد. بایدن در کنوانسیون ملی حزب دموکرات اعلام کرد که به تمامی سازمان‌ها و پیمان‌های بین المللی که ترامپ از آن‌ها خارج شده بازخواهد گشت، او چندین بار اعلام کرد که به برجام نیز باز می‌گردد، این یک مسئله حیاتی برای ما شمرده می‌شود.
این دیپلمات اسبق کشورمان اضافه کرد: همین سعودی‌ها و رژیم صهیونیستی به بایدن تبریک گفتند، الان نیز با توجه به لابی‌هایی که دارند، می‌خواهند بر روی سیاست خاورمیانه‌ای بایدن نیز تاثیر گذار باشند، سعودی‌ها با توجه به ثروتی که در اختیار دارند و همچنین صهیونیست‌ها با تکیه به قدرت بالای لابی گری که در آمریکا دارند، سعی می‌کنند که از طریق مشاوران بایدن، بر روی او تاثیربگذارند و اجازه ندهند که دوباره سطح تنش بین آمریکا و ایران کاهش یابد و حتی بایدن به برجام نیز بازنگردد.
ایران باید لابگری خود با دولت بایدن را شروع کند
وی ادامه داد: این لابی‌ها همین حالا نیز بر ضد منافع ایران در آمریکا فعال شده، حال من واقعا متوجه نمی‌شوم که چرا حداقل وزارت امور خارجه با صدور پیام رسمی خطاب به بایدن حداقل از رفتن ترامپ ابراز خشنودی نمی‌کند، واقعا رفتن ترامپ برای کشورمان یک اتفاق بسیار خوب بود که رخ داد و ما باید از این مسئله بتوانیم به نحو احسن استفاده کنیم.
قربان‌اوغلی افزود: در سال ۲۰۱۵ زمانی که برجام به سرانجام رسید، هرچند که این توافقنامه در زمینه مسائل هسته‌ای بود، اما برداشتی که طرف مقابل از آن داشت که به نوعی در روح برجام مستتر بود به زعم آن ها، این بود که برجام می‌تواند به تمامی جنبه‌های از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای به دنیا یک اطمینان را بدهد، اما حال بعد از چندین سال شرایط مذاکرات در سال ۲۰۱۵ با سال ۲۰۲۰ بسیار متفاوت است، در حال حاضر ما در شرایط اقتصادی بسیار شکننده‌ای قرار داریم و از لحاظ منطقه‌ای نیز اوضاع بسیار متفاوت شده است، بنابراین باید شرایطی فراهم شود، تا ما بتوانیم باب مذاکرات را دوباره باز کنیم.
این کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه در حال حاضر ما باید برای شروع مذاکرات مجدد دو نکته را در نظر بگیریم، خاطرنشان ساخت: اول اینکه باید تکلیف خودمان را باید مشخص کنیم، در مورد این موضوع که آیا می‌خواهیم مذاکره کنیم و یا خیر و البته با چه شرایطی، دوم هم اینکه باید تابوشکنی کنیم و با استفاده از دیپلماسی پنهان و عمومی شرایط را برای انجام مذاکرات فراهم آوریم، ما با توجه به لابی گری‌هایی که دیگران بر علیه ما انجام می‌دهند در آمریکا، ما نیز باید دیپلماسی خود را فعال کنیم، زیرا که این لابی گری‌های دیگران می‌تواند به ضرر منافع ملی ما تمام شود.
این دیپلمات اسبق کشورمان گفت: حزب دموکرات بر خلاف جمهوری خواهان به مسائل حقوق بشری بسیار اهمیت می‌دهند، در همین رابطه آن‌ها عربستان را تحت فشار می‌گذارند و دوباره پرونده قتل خاشقچی را باز خواهند کرد، طبیعتا در چنین وضعیتی در مورد زندانیان دو تابعیتی یا خارجی‌هایی که در ایران زندانی هستند، نیز از ایران درخواست‌هایی را مطرح خواهند کرد و در صورتی که آمریکا به برجام بازگردد، این پرونده‌ها می‌تواند مورد بررسی قرار بگیرد و تبادلاتی نیز انجام شود.
