افترا یا همان تهمت زدن به دیگری در واقع نسبت دادن جرمی به افراد یا فرد دیگر بدون توانایی در اثبات آن می باشد. افترا همان تهمتی است که فردی برای اتهام کردن شخص دیگری از آن استفاده می نماید، در صورت اثبات تهمت و افترا فرد می تواند از شخص تهمت زننده شکایت کرده، تا مجازات تعیین شده شامل حال او گردد.
مجازات تهمت و افترا چیست؟
تهمت و افترا جرمی است که در آن به حیثیت و آبروی فرد لطمه وارد می شود، جرم تهمت وقتی اتفاق می افتد که فردی عملی را که در قانون به عنوان جرم شناخته شده باشد به فرد دیگری نسبت بدهد، در جرم افترا شخص قصد نسبت دادن عملی مجرمانه به شخص دیگری را دارد که نمی تواند این عمل مجرمانه را ثابت نماید. یعنی در واقع صرفا نسبت دادن عمل مجرمانه افترا به حساب نمی آید یعنی در واقع تهمت وقتی اتفاق می افتد که نتوانید عمل مجرمانه نسبت داده شده را ثابت نمایید.
همچنین شخصیت فردی که به او توهین شده است در قضاوت عرف و توهینی که به او شده تاثیر گذار می باشد، به عنوان نمونه اگر به یک پزشک یا استاد دانشگاه بگویید که بی سواد، عرفا و توهین محسوب می شود اما اگر این حرف به یک کارگر ساختمانی گفته شود توهین به حساب نمی آید. یک جرم مطلق است و حتما نباید مقید به نتیجه باشد، به عنوان مثال اگر به شخصی گفته شود کلاهبردار، فرقی ندارد که او از این نسبت دادن ناراحت شود یا نه، یعنی اگر ناراحت هم نشود باز به او افترا زده شده است.
شروط لازم برای تحقق جرم افترا
برای اثبات جرم افترا و تعیین مجازات تهمت و افترا شروط مختلفی وجود دارد که در ادامه با آنها آشنا می شویم:
- انتساب جرم به دیگری: نسبت دادن عمل هایی که جرم نیستند اما بر خلاف شرع نمی باشند افترا نمی باشد. مثلا اگر فردی را به بی تقوایی یا بی عدالتی متهم نماییم در واقع جرم افترا شکل نگرفته است.
- صراحت انتساب: یعنی فرد ارتکاب شونده باید جرمی را صریحا نسبت بدهد، به عنوان نمونه گفته شود که فلان شخص دزدی کرده با فردی را کشته است، اما استفاده از کلمات و لغاتی مثل جانی یا بزهکار جرم افترا نمی باشد و می تواند جرم توهین محسوب شود.
- عدم توانایی اثبات نمودن جرم از سوی افترا زننده: هر زمان که فرد افترا زننده توانایی اثبات جرم انتسابی مخاطب مورد افترا را داشته باشد، جرم افترا شکل نگرفته است.
انواع افترا
افترا در دو نوع مختلف وجود دارد: افترای قولی و افترای عملی
افترای قولی
افترای قولی حالتی می باشد که فرد در آن به وسیله الفاظ و بیان خود اعمالی که اثبات نشده اند و از صحت آنها اصلاعاتی وجود ندارد، را به شخص دیگری نسبت دهد.
افترای فعلی
افترای فعلی حالتی می باشد که به شکل عملی به فردی تهمت انجام جرمی را می زند، به عنوان مثال در ساکی که به فرد تعلق داشته باشد مواد جاساز نماید و از این روش به او تهمت قاچاق زده می شود.
مجازات افترا زدن به دیگری
مجازات افترا و تهمت در ماده های ۶۹۷ تا ۷۰۰ از قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات تصویب شده در ۱۳۷۵ آورده شده است، که به شرح زیر می باشد:
- ماده ۶۹۷: هر فردی که به کمک اوراق چاپی و یا خطی و یا به کمک درج در روزنامه و جرائد مختلف و یا نطق در مجامع مختلف و یا به هر نوع وسیله ای دیگر به فردی دیگر امری را صراحتا نسبت دهد و یا منتشر کند که بر طبق قانون این امر جرم محسوب شود و همچنین نتواند صحت گفته ها و اسناد خود را اثبات کند، به جز مواردی که موجب حد می شود به جزای نقدی درجه ۶ محکوم می شود.
تبصره: در مواردی که انتشار آن امر اشاعه فحشا محسوب شود هر چند فرد بتواند صحت اسناد خود را اثبات کند باز هم مرتکب به مجازات ذکر شده محکوم می شود.
- ماده ۶۹۸: هر فردی که به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقام های رسمی به کمک نامه یا شکواییه و یا مرسلات یا عرایض یا گزارش و یا توزیع هر نوع اوراق چاپی یا خطی با امضاء و یا بدون امضاء اکاذیبی را اظهار کند و یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف واقعیت راسا یا به عنوان نقل قول به فرد حقیقی یا حقوقی دیگری یا مقامات رسمی تصریحا یا تحویلا نسبت بدهد. اعم از اینکه از این راه به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود و یا نه، علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم خواهد شد.
- ماده ۶۹۹: هر فردی که به طور عمد و عالما به خاطر اتهام زدن به فرد دیگری آلات و ادوات جرم یا وسائلی را پیدا شدن آنها در تصرف یک فرد باعث اتهام به او می شود، را بدن اطلاع آن فرد در منزل یا محل کار یا جیب و مکان هایی که متعلق به او باشد بگذارد و مخفی کند یا به شکلی متعلق به او نشان دهد، که در اثر این کار فرد مزبور مورد تعقیب قرار گیرد، بعد از صدور قرار منع تعقیب و یا اعلام برائت قطعی آن فرد مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و یا محکوم به ضربه شلاق تا ۷۴ ضربه خواهد شد.
- ماده ۷۰۰: هر کسی که با نظم یا نثر به شکل کتبی و یا شفاهی فردی را هجو نماید و یا هجویه را منتشر کند به حبس از یک ماه تا شش ماه محکوم خواهد شد.
مزایای شکایت افترا اگر به وسیله وکیل انجام شود
داشتن وکیل برای شکایت افترا دارای مزایای مختلفی می باشد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
- در این روش مدت زمان تابت شدن جرم توهین و افترا کمتر خواهد شد.
- با وجود وکیل نیاز به حضور شاکی در دادگاه وجود ندارد.
- وکیل می تواند پس از محکوم شدن فرد توهین کننده و یا مفتری، نسبت به اجرای مجازات فرد اقدام نماید.
- وکیل می تواند رضایت یا عدم رضایت شاکی را اعلام نموده و نیازی به حضور شاکی به منظور اعلام رضایت نمی باشد.
مراحل اجرای شکایت توسط وکیل
به منظور اجرای طرح شکایت افترا توسط وکیل باید مراحل زیر انجام شود:
- فرد نیاز به وقت مشاوره حضوری با وکیل متخصص در امور کیفری را دارد، قبل از انجام هر کاری باید وکیل مناسب در نظر گرفته می شود.
- بعد از ملاقات با وکیل و دریافت وقت حضوری، جزئیات پرونده باید برای وکیل شرح داده شود و اگر مدارکی برای اثبات ادعا و دفاع از خود وجود دارد به وکیل تحویل داده شود و وکالتنامه نیز باید امضاء شود.
- در آخر وکیل با تنظیم کردن شکواییه مراحل قانونی اثبات جرم توهین و افترا را پیگیری خواهد کرد.
مدارک لازم برای تنظیم شکایت افترا
برای تنظیم شکایت افترا و تهمت و اجرای مجازات به مدارک نیاز داریم:
- مدارک شناسایی مثل شناسنامه و کارت ملی
- ارائه دادن مدارم لازم برای اثبات توهین و یا رفع اتهام
همچنین می توانید در لینک های مقابل با مجازات شهادت دروغ و مجازات اعاده حیثیت نیز در مجله آرگا آشنا شوید.
