بیماری ها و آفت های سیب زمینی و نحوه مقابله با آن ها

به طور کلی سیب زمینی از دسته خانواده سولاناسه ها می باشد که در طول روند رویش خود مورد حمله بسیاری از آفات و بیماری های مختلف قرار می گیرد و از آنجایی که آفت های سیب زمینی قادر هستند ریشه اصل گیاه را از بین ببرند اگر سریع متوجه آن ها نشوید گیاهتان را از دست خواهید داد.

آشنایی با آفت های سیب زمینی

بهتر است بدانید که سیب زمینی در واقع گیاهی یکساله و از خانواده سولاناسه ها و همچنین سیبزمینیان می باشد که دارای برگ هایی مرکب و بریده است و گل هایی به رنگ بنفش و سفید تولید می کند. میوه این گیاه کوچک، قرمز رنگ و کاملا سمی است اما ساقه های زیر زمینی خوراکی در این گیاه موجود هستند که حاوی نشاسته فراوان است و به همین خاطر ارزش غذایی بالایی خواهد داشت. همچنین در حال حاضر حدود ۳۳۰ میلیون تن سیب زمینی در جهان به صورت سالیانه تولید می شود که از بزرگ ترین تولید کنندگان این گیاه می توان به کشور های چین، روسیه و هند اشاره نمود. جالب است بدانید که در کشور ما کاشت و پرورش سیب زمینی اغلب در مناطق جنوبی از اواسط بهمن ماه تا اواخر اسفند ماه و همچنین در مناطق معتدله شمالی مانند اطراف شهرستان قزوین، کرج، دماوند، منطقه آذربایجان و شمال خراسان از اوایل فروردین ماه پس از سپری شدن خطر سرمای بهاره آغاز و تا اواخر فروردین ماه انجام خواهد گرفت. توجه داشته باشید که غده های سیب زمینی را پیش از کاشت بایستی به مدت ۴ هفته در فضایی روشن و جایی مسطح قرار دهید. همچنین وزن متوسط غده ها نیز بایستی بین ۵۰ تا ۶۰ گرم باشد و حتی الامکان از بریدن غده های بذری اجتناب کنید تا مانع شیوع بیماری های قارچی و باکتریایی گردد. به همین خاطر در ادامه سعی داریم به بیان برخی از آفت و بیماری های رایج در گیاه سیب زمینی به صورت کامل بپردازیم تا بتوانید در اولین فرصت آفت و بیماری موجود در گیاهتان را از بین ببرید:

پوسیدگی ریشه سیب زمینی:

معمولا علائم این بیماری بر روی غده سیب زمینی نیز به صورت تشکیل اسکلروت های سیاه رنگی است که سطحی بوده و با آب نیز آغشته نمی شوند. در واقع زمانی که غده های آلوده به اسکلروت در خاک های مرطوب کاشته می شوند جوانه هایی بر روی غده از بین می روند و یا در روند رشد آن ها وقفه ای ایجاد خواهد شد. همچنین علائم آن در مرزعه نیز به صورت کوتولگی بوته، ارغوانی شدن برگ ها، پیچیدگی و زردی برگ ها در بوته های آلوده دیده می شود. در واقع مناسب ترین درجه حرارت برای جوانه زنی اسکلروت ها بازه دمایی ۲۳ درجه سانتی گراد می باشد. جالب است بدانید که این بیماری علاوه بر سیب زمینی بسیاری دیگر از گیاهان زراعی مانند حبوبات، گیاهان روغنی و پنبه را نیز آلوده خواهد کرد. شما می توانید برای مبارزه با این بیماری که مشابه روش های دفع آفات گوجه فرنگی نیز می باشد بایستی از روش هایی مانند کاشت غده های سالم و عاری از اسکلروت، ضدعفونی غده های بذری با استفاده از سموم قارچ کش و همچنین عدم کشت سیب زمینی به مدت ۳ الی ۴ سال در زمین های آلوده استفده نمایید.

آفت کرم مفتولی در سیب زمینی:

توجه داشته باشید که کرم های مفتولی سیب زمینی اغلب از مناطق کشور گزارش شده اند که لاروهای آن با توجه به اینکه در خاک زندگی می کنند به غده های سیب زمینی خسارت زیادی وارد خواهد کرد و باعث از بین رفتن محصلات سیب زمینی خواهند شد. همچنین روش عمده کنترل این آفات استفاده از روش های زراعی به موقع مخصوصا آیش، شخم، یخ آب زمستانه و مدیریت مزرعه اغلب با استفاده از تله های چسبنده بوده و استفاده از روش های شیمیایی در مرحله پایانی مبارزه به این آفت محسوب می شود.

لکه موجی سیب زمینی:

معمولا بر روی برگ های گیاه سیب زمینی علائمی به صورت لکه ای قهوه ای رنگ با دوایر متحدالمرکز موجی و همچنین با حواشی کلروتیک دیده می شود که لکه ها به سرعت گسترش پیدا کرده و ممکن است تمامی اندام های هوایی گیاه حالت سوخته به خود گیرند. همچنین درون غده ها به صورت لکه هایی به سیاه فرورفته همراه با حواشی مشخصی دیده می شوند که بافت زیر لکه ها قهوه ای رنگ شده و به حالت اسفنجی در می آید. اصول مبارزه با این بیماری اغلب بایستی از طریق روش هایی مانند کاشت بذر سالم و ضد عفونی شده، برقراری تناوب ۲ الی ۳ ساله، سمپاشی بوته های دارای علائم بیماری با استفاده از سموم قارچکش مسی و همچنین جمع آوری بقایا و انهدام آن ها انجام گیرد.

پژمردگی بوته سیب زمینی:

توجه داشته باشید که اگر گیاهتان مبتلا به این بیماری باشد علائم آن از اواسط تا اواخر فصل بر روی بوته ها ظاهر خواهد شد و اغلب به صورت پژمردگی و پیچیدگی برگ ها در یک طرف بوته و زردی بافت های بین رگبرگی دیده می شوند. زردی برگ ها اغلب از پایین بوته شروع شده و به سمت بالا پیشرفت خواهد کرد. برگ های بوته آلوده نیز به تدریج خشک شده و به ساقه آویزان خواهند ماند. توجه داشته باشید که آوند های چوبی در ریشه، ساقه و به ویژه طوقه تغییر رنگ خواهند داد و به رنگ قهوه ای در می آیند. برای از بین بردن و همچنین مبارزه با این بیماری بایستی روش هایی مانند برقراری تناوب زراعی با استفاده از غلات؛ جمع آوری بقایا و انهدام آن ها، جلوگیری از زخم شدن غده ها در زمان برداشت و همچنین کاشت بذر سالم و ضدعفونی شده را به کار بگیرید.

جرب معمولی سیب زمینی:

توجه داشته باشید که تنها دو علائم بروز این بیماری در گیاه با نام چرب سطحی و چرب عمیق بر روی غده های سیب زمینی دیده می شوند. به گونه ای که در چرب سطحی ابتدا اندازه لکه ها کوچک است و سپس لکه ها به یکدیگر متصل شده و به رنگ قهوه ای و چوب پنبه درخواهند آمد و می توانند سطوح زیادی از پوست غده را بپوشانند. اما در چرب عمیق زخم های فرورفته در غده ها ایجاد خواهند شد و از آنجایی که ارقام پوست نازک به این بیماری حساس تر هستند این بیماری می تواند عامل بیماری بر روی چغندر، کلم، هویچ، پیاز و شلغم نیز باشد. راه های مبارزه با این بیماری اغلب از طریق راه هایی مانند کاش بذر سالم در زمین های غیر آلوده، تنظیم دوره های آبیاری، تنظیم PH خاک بین ۳.۵ الی ۵، برقراری تناوب زراعی با استفاده از یونجه و سویا و همچنین کاشت ارقام مقاوم انجام می گیرد.

پژمردگی باکتریایی سیب زمینی:

بهتر است بدانید که علائم این بیماری اغلب به صورت پژمردگی و سبز خشک شدن کل بوته ها ظاهر می شود و گاهی در اندام های هوایی هیچگونه علائمی دیده نخواهد شد اما در غده ها آثار بیماری به شکل سیاه شدن آوند ها مشاهده می گردد. توجه داشته باشید چنانچه غده آلوده برش داده شود ترشحات باکتری به صورت قطرات سفید رنگی از آوند ها خارج خواهند شد و معمولا نیز در ناحیه چشم غده ها مواد چسبنده ای خارج می شود که موجب چسبیدن خاک به محل آلودگی خواهد شد. توجه داشته باشید که عامل بیماری زا در گیاهانی مانند گوجه فرنگی، بادمجان و توتون نیز ایجاد بیماری می کند.

برای مبارزه و از بین بردن این بیماری و همچنین آفت های سیب زمینی بایستی روش هایی مانند کاشت بذر سالم در زمین های غیر آلوده، مبارزه با علف های هرز مزرعه های سیب زمین و همچنین برقراری تناوب زراعی ۵ ساله با استفاده از گیاهان غیر میزبان را به کار بگیرید.