مفهوم چاقی به بیان ساده ترکیبی است از زیاد خوردن و کم حرکت کردن. تا قبل از قرن نوزدهم میلادی وزن بالا نشانه ی سلامتی افراد تلقی می شد اما همزمان با صنعتی شدن جوامع، تولید غذاهای ارزان که کالری بالا اما ارزش غذایی پایینی داشتند رونق گرفت. از سوی دیگر با پیشرفت تکنولوژی وسایلی از جمله خودرو، ماشین لباسشویی، آسانسور و غیره در اختیار انسان قرار گرفت تا بتواند با فعالیت بدنی کمتری زندگی کند و این روند باعث شیوع هر چه بیشتر چاقی شد. تا این که در قرن بیستم همزمان با شناسایی ارتباط بین مفهوم چاقی و مرگ و میر، چاقی به عنوان یک عامل خطر زا برای سلامتی معرفی شد. علاوه بر این مساله امروزه داشتن اندامی مناسب مد شده است و یک فاکتور مثبت برای فرد به حساب می آید و بسیاری از حرفه ها از جمله مدلینگ اساس کار خود را بر لاغری و تناسب اندام افراد بنا کرده اند. در این مطلب به شکل جامع از مفهوم چاقی و عوارض آن با شما عزیزان صحبت می کنیم.
توضیحات بیشتر در خصوص مفهوم چاقی
وقتی انرژی دریافتی بدن بیشتر از انرژی مورد نیاز آن برای سوخت و ساز پایه (به میزانی از انرژی که بدن در حالت استراحت برای تنفس و گردش سلول ها مصرف می کند سوخت و ساز پایه گفته می شود) و انجام فعالیت های روزانه باشد، این انرژی اضافی به صورت چربی (و در شرایط خاص به صورت عضله) ذخیره می شود و بدین ترتیب وزن بدن افزایش می یابد. البته علل دیگری از جمله اختلالات هورمونی، عوامل ژنتیکی، فرهنگی، رفتاری، محیطی و اقتصادی هم به بروز چاقی کمک می کنند. پرخوری و زیاد خوردن نیز می تواند علل مختلفی داشته باشد و تا این علل شناسایی و برطرف نشوند نمی توان از یک فرد چاق انتظار داشت تنها با تکیه بر نیروی اراده ی خود وزن کم کند. البته مفهوم چاقی در بسیاری از کشورها و جوامع با یکدیگر تفاوت دارد زیرا ممکن است در جوامع سنتی تر برخی از افراد که به نظر ما چاق محسوب می شوند اصلا چاق به نظر نیایند! حال که با مفهوم چاقی آشنا شدیم سوال اصلی اینست که:
چگونه با دانستن مفهوم چاقی به شکل تئوری باز هم چاق می شویم؟
به طور کلی سه نوع ماده ی غذایی وجود دارد که حاوی انرژی هستند: کربوهیدرات، پروتئین و چربی. در صورتی که انرژی دریافتی از هر یک از این مواد غذایی بیشتر از انرژی مصرفی باشد، هر یک از آنها در بدن می توانند تبدیل به چربی شوند. بعد از مصرف کربوهیدرات ها، آنها درون بدن به واحدهای کوچکتر قندی از جمله گلوکز و فروکتوز تقسیم می شوند، توسط روده جذب شده و از طریق جریان خون به کبد می رسند. کبد تمام قندها را به گلوکز تبدیل می کند و به جریان خون می فرستد تا به انرژی تبدیل شوند و در فعالیت های جسمی مصرف شوند اما اگر گلوکز به صورت انرژی مصرف نشود، بدن می تواند آن را به صورت گلیکوژن به مقدار حدودا ۲۰۰۰ کالری در کبد و عضلات ذخیره نماید. وقتی ذخیره ی گلیکوژن پر شود بدن شروع می کند به ذخیره ی قندهای اضافی به صورت چربی. چربی های دریافتی نیز درون بدن شکسته می شوند و به مولکول هایی به نام لیپید تقسیم شده و وارد جریان خون می شوند. سپس یا توسط عضلات به عنوان سوخت مصرف می شوند یا به عنوان بافت چربی ذخیره می شوند. پروتئین ها نیز توسط معده و روده ی کوچک هضم و جذب می شوند و به شکل آمینواسیدها وارد جریان خون می شوند. آمینواسیدها هم یا برای ترمیم و بازسازی بافت های عضلات، موها، ناخن ها و پوست استفاده می شوند یا به عنوان انرژی مصرف می شوند. اما در صورتی که بیش از نیاز بدن دریافت شوند به عنوان بافت چربی ذخیره می شوند.
مفهوم چاقی به عنوان یک بیماری
چاقی فراتر از یک اضافه وزن ساده است و امروزه متخصصان چاقی را یک بیماری می دانند. شاید با تعریف بیماری بتوانیم درک بیشتری از این موضوع پیدا کنیم. بیماری عبارت است از یک شرایط غیر عادی در عملکرد حیاتی هر یک از ساختارها، بخش ها یا سیستم های بدن یا یک اختلال یا ناخوشی خاص با علائم و نشانه های مشخص که ناشی از وراثت، عفونت، تغذیه یا محیط هستند. تعریف دیگری که از بیماری وجود دارد عبارت است از: شرایطی که در آن عملکرد کل یا قسمتی از بدن یک موجود زنده عادی نباشد. طبق این تعاریف چاقی می تواند بیماری محسوب شود. همچنین چاقی پیش زمینه ی بیماری هایی چون دیابت، نارسایی قلبی، کمردرد، برخی انواع سرطان و بسیاری از اختلالات دیگر نیز می باشد. وقتی به مفهوم چاقی به عنوان یک بیماری نگاه کنیم، نمی توانیم بگوییم چاقی صرفا در اثر اراده ی ضعیف، بی نظمی و انتخاب های بد به وجود آمده است. البته قطعا این موارد در بروز چاقی موثرند اما اختلالات ژنتیکی، جسمی، روانشناسی، سوخت و سازی، عصبی و هورمونی نیز در این زمینه تاثیر گذار هستند.
عوارض اضافه وزن با توجه به مفهوم چاقی
چاقی بر کل بدن شما تاثیر می گذارد، از مفاصل تا قلب، فشار خون، قند خون و سایر سیستم های بدن. سلول های چربی اضافی باعث ایجاد التهاب، آسیب رسیدن به سلول ها و تولید هورمون های مختلفی می شوند و احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری های مزمن از جمله برخی از انواع سرطان را افزایش می دهند. چاقی فشار اضافه ای را بر مفاصل، استخوان ها و ارگان های داخلی وارد می کند و باعث می شود سیستم های بدن سخت تر وظایف خود را انجام دهند. میزان چربی زیاد در بدن باعث افزایش فشار خون و کلسترول و افزایش احتمال بروز بیماری های قلبی و سکته ی مغزی می شود. همچنین وزن زیاد باعث می شود مشکلاتی چون کمر درد، آرتروز و آسم وخیم تر شوند. با افزایش وزن چربی واکنش بدن نسبت به هورمون انسولین ضعیف می شود و در دراز مدت دیابت نوع دو به وجود می آید. علاوه بر این چاقی چالش های بسیاری را در زندگی روزمره ی شما به وجود می آورد. یک فرد چاق همواره و در هر شرایطی با محدودیت های گوناگونی مواجه است، بسیاری از تفریحات را نمی تواند تجربه کند، بسیاری از فعالیت های عادی را با زحمت انجام می دهد و حتی در روابط اجتماعی خود دچار مشکل است.
