کاپ قاعدگی نوعی وسیله بهداشتی برای خانم‌هاست که می‌توانند در دوران عادت ماهیانه به‌جای تامپون یا نوار بهداشتی از آن استفاده کنند.
این کاپ یا فنجان قاعدگی از سال۱۸۶۰ وجود داشته است، ولی استفاده از آن در دهه ۳۰ قرن بیستم با اوج تبلیغات بر روی این محصول، رواج یافت.
اگر می‌خواهید از شر حساسیت‌ها و مشکلات نوار بهداشتی رها شوید و گزینه‌ای کم‌هزینه و ایمن برای دوران پریود انتخاب کنید، توصیه می‌کنیم این مقاله را بخوانید. با خواندن این مطلب، بیشتر با کاپ قاعدگی آشنا می‌شوید و می‌توانید با درنظرگرفتن مزایا و معایب آن راحت‌تر تصمیم‌گیری کنید.
کاپ قاعدگی چیست؟
کاپ قاعدگی یا فنجان قاعدگی نوعی محصول بهداشتی چندبارمصرف برای خانم‌هاست. کاپ قاعدگی فنجانی کوچک، انعطاف‌پذیر و قیفی‌شکل است که از لاستیک یا سیلیکون تهیه می‌شود و به‌هدف جمع‌کردن خون قاعدگی، در درون واژن قرار می‌گیرد.
فنجان‌ها بیشتر از روش‌های دیگر می‌توانند خون را در خود جمع‌کنند و همین باعث شده است که خیلی از خانم‌ها آن را به تامپون یا نوار بهداشتی ترجیح دهند. بسته به شدت خونریزی، می‌توانید بین ۶ تا ۱۲ ساعت از فنجان استفاده کنید.
نحوه استفاده از کاپ قاعدگی
اگر می‌خواهید از فنجان قاعدگی استفاده کنید، بهتر است قبل از هرچیز با متخصص زنان مشورت کنید. قبل از اینکه نوع و برند کاپ قاعدگی را انتخاب کنید، ابتدا باید بدانید چه اندازه‌ای برایتان مناسب است. انواع کاپ‌قاعدگی از نظر اندازه متفاوت‌اند و بیشترِ برندها فنجان‌هایی در اندازه‌های کوچک و بزرگ می‌فروشند.
برای یافتن اندازه فنجان مناسب، شما و پزشکتان باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- سن
- شدت خونریزی
- طول دهانه رحم
- داشتن زایمان طبیعی
- قدرت ماهیچه‌های دیافراگم لگنی
معمولا فنجان‌های قاعدگیِ کوچک‌تر برای خانم‌های کمتر از ۳۰ سالی که زایمان طبیعی نداشته‌اند توصیه می‌شوند. اندازه‌های بزرگ‌تر معمولا برای خانم‌های بالای ۳۰ سالی که زایمان طبیعی داشته‌اند یا پریود شدیدتری دارند مناسب‌ترند.
قبل از گذاشتن کاپ قاعدگی
وقتی برای اولین بار از کاپ قاعدگی استفاده می‌کنید، ممکن است احساس ناراحتی کنید؛ اما نرم و روان کردن کاپ قرارگرفتن آن در واژن را راحت‌تر می‌کند. قبل از استفاده از کاپ، لبه آن را با آب یا با روان‌کنندۀ بر پایۀ آب نرم کنید. از کاپ قاعدگی خیس راحت‌تر می‌توان استفاده کرد.
نحوه قرار دادن کاپ قاعدگی
اگر می‌توانید تامپون را راحت در واژن قرار دهید، قراردادن کاپ قاعدگی هم برای شما آسان خواهد بود.
برای استفاده از کاپ مراحل زیر را دنبال کنید:
- دستانتان را خوب بشویید
- لبه کاپ را با آب یا روان‌کننده خیس کنید
- کاپ قاعدگی را کاملا از وسط تا کنید و آن را در حالتی که لبۀ آن به‌سمت بالا باشد در دست بگیرید
- کاپ را در حالتی که لبۀ آن بالاست مانند زمانی که از تامپون استفاده می‌کنید در واژن قرار دهید (کاپ باید چند سانتی‌متر پایین‌تر از گردن رحمتان قرار بگیرد)
- وقتی کاپ در واژن قرار گرفت، آن را بچرخانید. به این شکل باز خواهد شد و محفظه‌ای غیرقابل‌نفوذ در مقابل هوا ایجاد می‌کند که جلوی خونریزی را می‌گیرد
اگر کاپ را درست در واژن قرار دهید، نباید آن را احساس کنید. باید بتوانید بدون اینکه فنجان بیفتد به‌راحتی راه بروید، حرکت کنید، بپرید، بنشینید و دیگر فعالیت‌های روزمره را انجام دهید. اگر برای گذاشتن کاپ با مشکل مواجه شدید، با پزشکتان مشورت کنید.
نحوه خارج کردن کاپ قاعدگی
شما می‌توانید کاپ قاعدگی را بین ۶ تا ۱۲ ساعت در بدنتان نگه دارید. این یعنی در طول شب هم می‌توانید از آن استفاده کنید؛ اما نباید بیشتر از ۱۲ ساعت آن را در بدنتان نگه دارید و اگر زودتر پر شد، باید زودتر آن را بیرون آورید.
برای بیرون آوردن کاپ قاعدگی مراحل زیر را انجام دهید:
- دستانتان را خوب بشویید
- انگشت اشاره‌و شست‌تان را وارد واژن کنید. دنبالۀ کاپ را به‌آرامی بکشید تا به بدنۀ اصلی آن برسید
- بدنه را به‌آرامی فشار دهید تا لبۀ آن از دهانه رحم آزاد شود. سپس آن را پایین بکشید تا کاپ بیرون بیاید
- وقتی کاپ بیرون آمد، آن را در دستشویی خالی کنید
مراقبت‌های بعد از بیرون آوردن
اگر می‌خواهید یک بار دیگر از کاپ قاعدگی استفاده کنید، باید آن را خوب بشویید. حداقل باید روزی دو بار کاپ را خالی کنید. کاپ‌های قاعدگیِ چندبارمصرف مقاوم‌اند و از ۶ ماه تا ۱۰ سال قابل‌استفاده‌اند. کاپ‌های یک‌بارمصرف را بعد از یک بار استفاده دور بیندازید.
مزایای کاپ قاعدگی چیست؟
دوستدار محیط‌زیست و مقرون‌به‌صرفه است
کاپ قاعدگیِ چندبارمصرف را می‌توانید تا ۱۰ سال استفاده کنید. این یعنی تولید زباله و هزینۀ کمتر. البته این درمورد کاپ‌های قاعدگی یک‌بارمصرف صدق نمی‌کند.
می‌توانید آن را تا ۱۲ ساعت نگه دارید
تامپون را باید پس از ۴ تا ۸ ساعت تعویض کنید، اما کاپ‌ها می‌توانند مدت بیشتری در بدن شما بمانند. به همین دلیل، برای استفاده در طول شب مناسب‌اند. وقتی آن را به‌درستی در واژن جاگذاری کردید، دیگر به استفاده از نوار بهداشتی یا پد روزانه نیازی ندارید.
گنجایش زیادی دارد
هر کاپ قاعدگی می‌تواند حدود ۳۰ میلی‌لیتر مایع را در خود نگه دارد که تقریبا دو برابر مقداری است که تامپون یا نوار بهداشتیِ فوق‌جذاب می‌تواند جذب کند. این برای روزهایی که خونریزی شدید دارید به شما اطمینان خاطر می‌دهد.
بو را کمتر می‌کند
خون قاعدگی وقتی در معرض هوا قرار می‌گیرد بوی بدی تولید می‌کند؛ اما این کاپ‌ها در مقابل هوا نفوذناپذیرند و در نتیجه بوی بد تولید نمی‌کنند.
ایمن‌تر است
استفاده از تامپون ممکن است باعث نوعی عفونت به‌نام سندروم شوک سمی بشود؛ اما چون کاپ قاعدگی خون را جمع می‌کند و آن را جذب نمی‌کند، احتمال این نوع عفونت وجود ندارد.
سالم‌تر است
در کاپ‌های قاعدگی از مواد شیمیایی که در تامپون و نوار بهداشتی استفاده می‌شود (مانند سفیدکننده و دیوکسین) استفاده نمی‌شود.
طبق نظر سازمان جهانی بهداشت، بعضی از دیوکسین‌ها ممکن است سرطان‌زا باشند؛ پس استفاده از فنجان قاعدگی سالم‌تر از تامپون و نوار بهداشتی است. همچنین چون کاپ قاعدگی واژن را خشک نمی‌کند، از بسیاری از عفونت‌ها نیز جلوگیری می‌کند.
معایب کاپ قاعدگی چیست؟
گاهی یافتن اندازه مناسب سخت است
کاپ‌ها اندازه‌های مختلفی دارند. یافتن اندازه مناسب گاهی چالش‌برانگیز است؛ به‌خصوص اگر خمیدگی رحم داشته باشید یا دهانه رحمتان پایین باشد. شاید نیاز باشد چند اندازه مختلف را امتحان کنید و همین ممکن است باعث شود خون‌ریزی‌تان گاهی به بیرون نشت کند.
ممکن است بیرون آوردن آن سخت باشد
حتی اگر واردکردن کاپ به داخل واژن برایتان آسان باشد، بیرون‌آوردن آن کمی سخت است. باید در حالت نشسته قرار بگیرید و برای خارج‌کردن آن باید با استفاده از ماهیچه‌های دیافراگم لگنتان کاپ را به پایین فشار دهید تا دستتان به دنبالۀ آن برسد.
اگر این کار را در مکانی عمومی انجام می‌دهید، باید کاپ را در دستشویی عمومی بشویید که ممکن است خیلی تمیز نباشد. در چنین مواقعی می‌توانید بطری آبی از خانه با خود ببرید و آن را روی کاپ بریزید و بعد با دستمال‌توالت خشک کنید.
ممکن است با آی یو دی تداخل پیدا کند
بعضی از تولیدکنندگان کاپ‌های قاعدگی توصیه می‌کنند که در صورت داشتن آی. یو. دی از کاپ قاعدگی استفاده نکنید، زیرا این احتمال وجود دارد که نخِ آن را بکشد یا آن را جابه‌جا کند. البته پژوهشی که در سال ۲۰۱۲ انجام شد، این موضوع را تأیید نکرد.
بااین حال، بهتر است شما احتیاط کنید و از کاپ قاعدگی به‌همراه آی. یو.دی استفاده نکنید یا اینکه حتما در این مورد با پزشکتان مشورت کنید.
ممکن است به مواد آن حساسیت داشته باشید
بیشتر کاپ‌های قاعدگی از مواد بدون‌لاتکس ساخته می‌شوند و این یعنی خیلی از افرادی که به لاتکس حساسیت دارند می‌توانند با خیال راحت از آن استفاده کنند؛ اما شاید بعضی از افراد به لاستیک یا سیلیکون که کاپ‌ها از آنها ساخته می‌شوند حساسیت داشته باشند.
ممکن است باعث خارش واژن شود
کاپ قاعدگی ممکن است واژن شما را تحریک کند و باعث خارش واژن شود، به‌خصوص اگر خوب آن را تمیز نکنید. در ضمن، اگر آن را به‌درستی جا نیندازید، ممکن است باعث ایجاد ناراحتی و درد شود.
ممکن است باعث عفونت شود
با اینکه در قسمت مزایا به این نکته اشاره کردیم که کاپ قاعدگی در مقایسه با تامپون احتمال عفونت واژن را کاهش می‌دهد، ولی اگر خوب شسته و تمیز نشود، ممکن است باعث آلودگی و عفونت شود.
عواملی که باید در نظر بگیرید
کاپ‌های قاعدگی برای همه مناسب نیستند. به همین دلیل، قبل از هرچیز باید حتما با پزشکتان صحبت کنید، به‌خصوص اگر بیرون‌زدگی رحم دارید.
بیرون‌زدگی رحم وضعیتی است که در آن، رحم به‌دلیل ضعیف‌شدن ماهیچه‌های نگه‌دارنده آن، روی واژن می‌افتد.
همچنین، در صورت داشتن یکی از شرایط زیر، قبل از استفاده از کاپ قاعدگی با پزشکتان مشورت کنید:
- عفونت واژنی دارید
- به لاستیک یا لاتکس حساسیت دارید
- به‌تازگی جراحی زنان، زایمان یا سقط جنین داشته‌اید
- قبلا دچار عفونت ناشی از سندرم شوک سمی شده‌اید
- از دستگاه‌ضدبارداری (مانند آی. یو. دی) استفاده می‌کنید
- قبلا رابطه جنسی نداشته‌اید و محافظت از هایمن (پرده بکارت) برایتان مهم است
در آخر
کاپ قاعدگی محصولی بهداشتی برای بانوان است که می‌تواند به‌جای نوار بهداشتی یا تامپون استفاده شود. برای تصمیم‌گیری درمورد استفاده از کاپ، بهتر است با پزشک متخصص زنان مشورت کنید؛ به‌خصوص اگر بیماری ها و عفونت‌های زنانه دارید.
اگر به نوار بهداشتی حساسیت دارید (دلایل حساسیت به نوار بهداشتی) یا خون‌ریزی‌تان شدید است، شاید کاپ قاعدگی بهترین انتخاب برای شما باشد. زنانِ بسیاری استفاده از کاپ قاعدگی را تمیزتر و راحت‌تر و تأثیر آن را غیرقابل‌مقایسه با نوار بهداشتی و تامپون می‌دانند.
