فیروزکوه یکی از شهرهای دیدنی کشور بوده که در منتهی الیه شرق استان تهران و در دامنه جنوبی رشته کوه البرز قرار گرفته است. فیروزکوه با مساحتی حدود 2310 کیلومتر شامل دو بخش مرکزی و ارجمند و شهرهای فیروزکوه و ارجمند هست. هم اکنون فیروزکوه بر سر راه یکی از حساس ترین نقاط راه آهن سراسری ایران قرار گرفته و طبیعت کوهستانی با رودخانه ها و انواع جلوه های طبیعی همچون کوه، دشت، غار و چشمه ها در کنار ده ها اثر ارزشمند تاریخی، این منطقه را به محلی مناسب برای بازدید گردشگران تبدیل کرده اند. با ما در مقاله دیدنی های معروف فیروزکوه همراه باشید تا شما را با تعدادی از برترین جاذبه های گردشگری فیروزکوه آشنا کنیم. قطعا، آشنایی با معروف ترین جاذبه های دیدنی فیروزکوه برایتان جالب خواهد بود.
رباط سنگی روستای امین آباد
یکی از معروف ترین جاذبه های دیدنی فیروزکوه در شمال جاده تهران- فیروزکوه هست. رباط سنگی روستای امین آباد از مصالحی چون سنگ لاشه، قلوه سنگ، ملاط گچ و ساروج و با فرم کاروانسراهای کوهستانی ساخته شده است. بنای یاد شده شامل 4 اتاق در قسمت شرقی و یک اسطبل در بخش غربی بوده و اتاقها جهت اسکان مسافران و کاروانهایی که از این محور تردد می کرده اند، ساخته شد. این مورد از برترین جاذبه های گردشگری فیروزکوه طی سالهای اخیر توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تهران مرمت و بازسازی شده است.
امامزاده عبدالله انزها
این امامزاده در قسمت جنوب روستای انزها قرار داشته و یکی از دیدنی های معروف فیروزکوه بشمار می رود. بنا متعلق به قرن هفتم هجری قمری با نقشه ای از بیرون مربع و از داخل چندوجهی بوده که توسط مصالحی از سنگ و ملاط گچ ساخته شد. طی سالهای اخیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تهران نسبت به مرمت و بازسازی کامل این بنا و ساماندهی محوطه پیرامونش اقدام نموده و این بنای تاریخی به شماره 6349 و تاریخ 7/7/1381 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
برج یادمان روستای مزداران
در شمال روستای مزداران و بر بلندای صخره ای، یک برج سنگی با نقشه ای هشت ضلعی قرار دارد که در قرون میانی اسلام بعنوان بنای یادبود از سنگ لاشه، ملاط گچ و ساروج ساخته شد. پوشش بنا، گنبدی و از نوع دو پوش بوده که در حال حاضر تنها بخشی از این پوشش گنبد داخلی برجای مانده است. بنا دارای ورودی از شرق بوده و در داخلش هم تزیینات معماری به شکل کنگره های تزیینی دیده می شوند. در سال 1380 اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تهران نسبت به مرمت و بازسازی کامل این مورد از دیدنی های معروف فیروزکوه و ساماندهی محوطه پیرامونش اقدام نمود. این اثر به تاریخ 25/2/1380 و شماره 3834 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
برج آرامگاهی منطقه گذرخانی
در قسمت غرب روستای گذرخانی بقایای سه برج آرامگاهی متعلق به قرون میانی اسلامی وجود دارند. هرچند در این مکان برجهای آرامگاهی متعددی در گذشته وجود داشته ،اما هم اینک تنها این سه برج باقی مانده اند. این برج ها با نقشه های مدور و پوششی گنبدی با مصالحی از سنگ و ملاطی از گچ و ساروج ساخته شده اند. از جذابیت های این آثار، وجود تزئینات معماری مانند گچبری و کتیبه در نمای بیرونی و داخلی این بناهاست. طی سالهای 1381 تا 1383 شمسی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تهران نسبت به پژوهش، حفاظت و مرمت این برجهای آرامگاهی اقدام نمود. برج آرامگاهی شمالی به شماره 4409 و تاریخ 5/9/1380، برج آرامگاهی میانی به شماره 4408 و تاریخ 5/9/1380 و برج آرامگاهی جنوبی به شماره 6348 و تاریخ 7/7/1381 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.
چشمه خمده
چشمه خمده حدود 13 کیلومتری جنوب غربی فیروزکوه و در نزدیکی ایستگاه قطار روستای مهاباد قرار دارد. اطراف چشمه در سالهای اخیر با ایجاد دیواری محصور شده و محل جوشیدن چشمه تبدیل به استخر گردیده است. هر ساله در تابستان هزاران نفر از نقاط دور و نزدیک به جوار این مورد از برترین جاذبه های گردشگری فیروزکوه می آیند. آب چشمه خمده خنک و برای بیمارهای پوستی و سنگ کلیه مناسب است.
قلعه تاریخی فیروزکوه
این قلعه دارای 3 بخش مجزا ولی مرتبط است:
-بخش نخست، ربض یا عامه نشین شامل بخشی از دامنه کوه و قسمتی از زمینهای اطراف شده و با حصاری خشتی و گلی محصور است.
-بخش دوم، شارستان محل سکونت سربازان و نظامیان بوده و با دیواری از عامه نشین جداش شده است.
-بخش سوم، ارگ یا حاکم نشین قلعه در بلندترین نقطه کوه واقع شده و محل استقرار حاکم و منسوبین حاکم بود.
این مورد از معروف ترین جاذبه های دیدنی فیروزکوه از چنان اهمیت و موقعیتی برخوردار بوده که در اغلب رخدادهای تاریخی منطقه، فتحش برای حکام وقت مورد توجه قرار داشت و در نهایت، تیمور لنگ پس از 6 ماه انتظار در پای این قلعه با کمک ساکنین موفق به فتح شد. این قلعه به شماره 3831 و تاریخ 25/2/1380 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
امامزاده اسماعیل
بنای امامزاده اسماعیل در بافت قدیم شهرستان فیروزکوه و شمال همان کوهی واقع شده که قلعه تاریخی فیروزکوه بر بالایش بنا شده است. این مورد از دیدنی های معروف فیروزکوه مدفن امامزاده اسماعیل، فرزند امام موسی بن جعفر (ع) و برادر امام رضا (ع) است. نقل شد که ایشان در سنین جوانی و بدنبال قیام شیعیان در طبرستان و استقرار زیدیه در آن نواحی، عازم این ولایت شده و در ویمه سکونت گزید. وی پس از مبارزات بسیار، سرانجام توسط حکام جور بنی عباس به شهادت رسید.
گورگنبد
در فاصله 200 متری جنوب ایستگاه راه آهن شهرستان فیروزکوه، برج سنگی منفردی است که در ادامه سنت معماری برجهای آرامگاهی منطقه شمال ایران در قرون میانی اسلامی و با مصالحی از سنگ و لاشه احداث شد. نمای خارجی این برج سنگی فاقد تزئینات و نمای داخلی آن با طاق نماهای کم عمقی در اضلاع مختلف تزیین شده است. وضعیت کنونی بنا نتیجه مرمت و بازسازی توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تهران هست. این مورد از معروف ترین جاذبه های دیدنی فیروزکوه به شماره 3502 و تاریخ 25/12/1379 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
محوطه باستانی ویمه
در سه کیلومتری شهر کنونی فیروز کوه ایران محوطه باستانی وسیعی وجود دارد که ویمه یا دیمه نامیده می شود. این محوطه در واقع هسته نخستین شهرستان فیروزکوه ایران بوده و قدمتش حدود 2000 سال از دوران پیش از اسلام تا قرن هشتم هجری قمری است. اهمیت این مورد از برترین جاذبه های گردشگری فیروزکوه تا بدان اندازه بود که در اغلب نوشته ها یا کتب مورخین دوران اسلامی از آن یاد شده و نامش همواره در کنار شهرهای مهم منطقه ذکر شد.
سرخ قلعه
در 16 کیلومتری شرق شهر فیروزکوه ایران، تنگه زیبایی وجود دارد که در گذشته یکی از دروازه های ورود به شهر فیروزکوه در این مکان قرار داشت. پس از عبور از این تنگه زیبا، برجستگی قرمز رنگی دیده می شود که بر فرازش بقایای قلعه ای مستحکم با هشت برج دفاعی قرار دارند که در سه طبقه ایجاد شده اند. مصالح بکار رفته در این مورد از دیدنی های معروف فیروزکوه از جنس سنگ، چینه، خشت خام، ملاط گچ و ساروج بوده و این اثر به شماره 2931 و تاریخ 20/9/1379 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
قلعه لاجورد
در شمال شهر فیروزکوه، دیوار صخره ای بچشم می خورد که بر فرازش دژ تاریخی لاجورد قرار دارد. قدمت این مورد از برترین جاذبه های گردشگری فیروزکوه متعلق به دوران پیش از اسلام بوده و تا قرون هفتم و هشتم هجری قمری نیز مورد استفاده بوده است. در اواخر حکومت ساسانی و دوره حکومت یزدگرد، این مکان محل نگهداری بار و بنه حکومتی بوده و برای دیدنش باید حدود 40 دقیقه کوهنوردی کنید. این قلعه به شماره 4410 و تاریخ 5/9/1380 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
امامزاده چهارده تن و حمام تاریخی
در قسمت غرب بافت کنونی روستای درده، بنای زیبایی وجود دارد که به امامزاده چهارده تن شهرت دارد. شهرت این امامزاده بدلیل وجود 14 قبر در داخل این بناست. امامزاده 14 تن، بزرگترین برج آرامگاهی بوده و ترکیب اصلیش از دو قسمت اتاق مقبره و فضای کوچک گنبدداری در مجاور آن تشکیل شده است. نقشه بنا چند وجهی با پوشش گنبدی بوده و در سال 1380 توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تهران بازسازی و مرمت شد. این مورد از دیدنی های معروف فیروزکوه در تاریخ 25/2/1380 به شماره 3829 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در مرکز روستای درده، حمامی با بیش از 200 سال قدمت وجود دارد. با گذر از چند پله به کف حمام درده می رسید که در واقع گرمخانه است. این حمام دارای حوض سنگی در وسط و سکوهایی برای تعویض لباس بوده و سقف گنبدی و طاق جناقی با نورگیر از ویژگی های این بنا هستند.
کاروانسرای گدوک
این بنا در مسیر شاهراه ارتباطی اصفهان-مازندران و در زمان شاه عباس صفوی برای استفاده مردم و کاروانها بنا شد. نقشه این کاروانسرا مستطیل شکل و از نوع کاروانسراهای کوهستانی بوده که بدلیل هوای سرد منطقه، کاملا سرپوشیده ساخته شده است. در داخل این کاروانسرا، اتاقهایی برای سکونت افراد و فضاهایی در پیرامون برای نگهداری حیوانات پیش بینی شده اند. این مورد از معروف ترین جاذبه های دیدنی فیروزکوه به شماره 2795 و تاریخ 16/7/1379 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تنگه واشی
در کوه بلند واشی، تنگه ای طبیعی وجود دارد که رودخانه از آن عبور می کند و در فصل تابستان پذیرای بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است. تنگه واشی بدلیل تلفیق آثار تاریخی با طبیعت شگفت انگیز، یکی از مهمترین مجموعه های گردشگری استان تهران بوده و از جمله آثار تاریخی این منطقه می توان به بقایای یک برج آرامگاهی قبل از ورود به تنگه در سمت راست اشاره کرد که متعلق به قرون میانی اسلامی بوده و محوطه ای باستانی پیرامونش وجود دارد. در ابتدای ورود به تنگه اصلی اگر کمی دقت کنید، در سمت چپ بر سینه صخره بقایای یک حجاری ناتمام دیده می شوند. همچنین، در قسمت چپ تنگه و بالای کوه، قلعه ای متعلق به پیش از اسلام وجود دارد.
اما، مهمترین اثر تاریخی این مجموعه نقش برجسته ای بوده که در قابی مربع شکل و ارتفاع 2 متری از بستر رودخانه وجود دارد. ابعاد نقش برجسته تنگه واشی 6 متر در 7 متر بوده و در سمت راست تنگه بر روی کوه حجاری شده است. این اثر در واقع بزرگترین اثر حجاری دوره قاجار بوده که در آن پیکره 22 نفر شامل فتحعلی شاه قاجار و شاهزادگان در حال شکار حجاری شده اند، چرا که این مکان یکی از شکارگاه های مهم سلطنتی طی آن دوران بود. در این نقش برجسته همچنین اشعار و نوشته هایی به خط نستعلیق در کنار نقوش مراسم شکار حک شده که این اشعار در مدح شاه قاجار هستند. حجاری های تنگه واشی به شماره 1025 و تاریخ 3/2/1353 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شدند.
بیشتر بخوانیدتنگه واشی | آرامشی بینظیر درمیان سنگها و آب
برج سنگی
این برج در قسمت شمال روستای بادرود واقع شده است. این بنا نیز مانند اغلب برجهای آرامگاهی منطقه پوششی گنبدی از نوع دوپوش دارد. نمای داخلی بنا علاوه بر طاق نماها، در قسمت گردنه گنبد کتیبه ای دارد به خط کوفی در کادری مربع شکل که نام مبارک حضرت علی (ع) دوبار در آن تکرار شده است. اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تهران طی سالهای اخیر نسبت به مرمت و بازسازی کامل این مورد از برترین جاذبه های گردشگری فیروزکوه و سامان دهی محوطه پیرامونش اقدام نمود.
بقعه سید علی و خانواده
این بقعه در فاصله 200 متری قسمت شمال برج سنگی روستای بادرود قرار گرفته و به قرون 8 و 9 هجری قمری متعلق است. بنای بقعه شامل یک ایوان ورودی و اطاق مقبره بوده که قبرهایی در داخل آن قرار گرفته و نقشه آن چند وجهی با پوششی گنبدی است.
امامزاده عسگری (ع)
در مرکز روستای شهرآباد، یک بنای تاریخی و مذهبی ارزشمند قرار داشته که به نام امامزاده عسگری (ع) شهرت دارد. این بنا از دو بخش شامل یک ایوان ورودی در قسمت جنوب و اتاق مقبره در قسمت شمال تشکیل شده است. بنای اصلی با نقشه ای مدور و گنبدی مخروطی بر فراز آن هست. قدمت بنا به قرون میانی اسلامی باز می گردد. این اثر به تاریخ 28/1/1379 و شماره 2964 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
امامزاده یحیی (ع)
در قسمت جنوبی روستای هرانده، برج سنگی مدور منفردی وجود دارد که به امامزاده یحیی مشهور است و قدمتش به قرون هفتم و هشتم هجری قمری می رسد. از ویژگی های مهم این بنا، تزئینات و کتیبه هایی هستند که در داخل بنا و پیرامون محراب و دیوارهای داخلی ایجاد شده اند. این تزئینات به شیوه نقاشی بوده و تصویر محرابی را حاوی کتیبه ها و نقوش اسلیمی و مذهبی با رنگهای لاجوردی، قهوه ای و مشکی ارائه می کند. این اثر در تاریخ 25/12/1380 به شماره 5694 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
غار بورنیک
این غار در فاصله 135 کیلومتری شرق تهران و 23 کیلومتری جنوب غربی شهرستان فیروزکوه قرار دارد. دهانه غار 15 در 10 متر و دارای 6 متر ارتفاع است. مجموعه غار بورنیک از 3 تالار بزرگ شکل گرفته که بر فراز هریک، طاقدیس هایی بلند به صورت گسل با دیرینه گی جلب توجه می کنند. برای رسیدن به این غار، در جاده هرانده و حاشیه حبله رود حرکت کرده و پس از عبور از رودخانه و با حدود یک ساعت و نیم پیاده روی، به دهانه غار می رسید. این اثر به شماره 6337 و تاریخ 7/7/1381 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
