اختصاصی سلام سینما- همیشه درباره رکوردداران کسب سیمرغ بلورین چشنواره فجر زیاد صحبت شده اما تا به حال کمتر کسی درباره هنرمندانی که بیشترین تعداد کاندیداتوری را در میان ادوار مختلف جشنواره فجر داشته‌اند، حرفی به میان آورده است. اسامی سه کارگردان و بازیگر زن و مرد این لیست، البته قابل پیش‌بینی است. با این وجود مرورش خالی از لطف نیست. 

در این لیست هم نام‌ پیشکسوتان بزرگ و کهنه‌کاری چون داریوش مهرجویی و عزت‌الله انتظامی فقید دیده می‌شود، هم هنرمندان جوانتری مانند لیلا حاتمی که هرچند نسل بعدی این پیشکسوتان هستند اما افتخاراتشان با آن‌ها برابری می‌کند. این تنوع سنی در میان رکوردداران بیشتر کاندیداهای تاریخچه جشنواره فجر نکته بسیار جالبی است. 

 

کارگردانان

ابراهیم حاتمی کیا

فیلم‌های ابراهیم حاتمی کیا را باید پیش از هر چیز در نسبت با دوران کودکی و نوجوانی او و البته حضورش در جنگ تحمیلی به‌عنوان عکاس جنگ مورد توجه قرار داد. دو عامل مهمی که در تمام نقاط کارنامه کاری ابراهیم حاتمی کیا خودنمایی می‌کنند و در طول مسیر خود کامل‌تر و البته متناقض‌تر می‌شوند. حاتمی کیا که دوران کودکی و نوجوانی خود را در محیطی زنانه می‌گذراند، این روحیه شکننده زنانه را در همه فیلم‌های خود حفظ می‌کند، هرچند که در پس ظاهر جهان پر از مرد و خشم و اخم او پنهان است. در کنار این، تجربه عکاسی رشادت‌ها و دردها در خاک‌ریزهای جنگ، همراهی و باور فیلم‌ساز به ایدئولوژی جمهوری اسلامی را قوت می‌بخشد.

حاتمی‌کیا همانطور که خودش بارها گفته فیلمساز جریان‌های رسمی است و همواره هم‌سو با نگاه رسمی فیلم ساخته. در نتیجه قابل پیش‌بینی است که نامش در این لیست دیده شود. جشنواره فجر همواره نگاه خاص و ویژه‌ای به ساخته‌های حاتمی‌کیا داشته است.

حاتمی‌کیا هفت بار نامزد دریافت سیمرغ بهترین کارگردانی از جشنواره فجر بوده است که در این میان چهار بار رقابت را به نفع خود به پایان رسانده.

تعداد نامزدی: ۷

فیلم‌هایی که برای آن‌ها برنده سیمرغ شد

- آژانس شیشه ای

- به رنگ ارغوان

- به وقت شام

فیلم‌هایی که برای آن‌ها نامزد شد اما به سیمرغ نرسید

- دیده بان

- از کرخه تا راین

- روبان قرمز

- به نام پدر

داریوش مهرجویی

داریوش مهرجویی کارگردان بزرگ سینمای ایران و از جمله بانیان جریان نوین سینمای ایران در اواخر دوره پهلوی و اوایل انقلاب اسلامی است. در سال‌های افول سینمای فارسی داریوش مهرجویی که درس خوانده فلسفه در ایالات متحده بود، با ساخت فیلم‌هایی مانند «پستچی» و «گاو»، مسیر تازه‌ای را پیمود. 

داریوش مهرجویی از جمله کارگردانان پرکار سینمای ایران هم هست که همیشه در حال فیلمسازی بوده و کمتر باری شاهد وقفه در روند فیلمسازی‌اش بوده‌ایم. حتی حالا که پا به سن گذاشته هم جز کارگردانان پیشکسوت پرکار محسوب می‌شود. هرچند فیلم‌های آخرش بسیار ضعیف بودند و حتی مورد تمسخر هم واقع شدند. داریوش مهرجویی هرچند سال‌هاست فیلم خوبی نساخته و آخرین فیلم قابل توجهش «سنتوری» بود، با این‌حال در سا‌لهای جوانی و روزهای اوج کار شماری از ماندگارترین فیلم‌های سینمای ایران را ساخته است.

داریوش مهرجویی تا کنون دوبار سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را از آن خود کرده و روی هم رفته شش بار نامزد دریافت سیمرغ بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم فجر شده است.

تعداد نامزدی: ۶

فیلم‌هایی که برای آن‌ها برنده سیمرغ شد

- هامون

- پری

فیلم‌هایی که برای آن‌ها نامزد شد اما به سیمرغ نرسید

- اجاره نشین ها

- سارا

- لیلا

- مهمان مامان

 

مجید مجیدی

مجید مجیدی از جمله کارگردانان کارکشته سینمای ایران است که همیشه هم رابطه نزدیک و دوستانه‌ای با جشنواره فیلم فجر داشته، فارغ از اینکه داوران هر دوره چه کسانی بوده باشند. مجید مجیدی اما یکی از اولین فیلمسازان ایرانی هم هست که کارش جهانی شد و توانست در جشنواره‌های خارجی بدرخشد. او با فیلم بچه‌های آسمان جزو پنج نامزد نهایی دریافت بهترین فیلم خارجی زبان اسکار ۱۹۹۸ بود و نخستین کارگردان ایرانی است که نامزد دریافت جایزه اسکار شده‌است. از این نظر مجیدی جایگاه ویژه‌ای در سینمای ایران پیدا می‌کند. 

مجیدی در همه فیلم‌هایش کیفیت استاندارد مشترک و هم‌سطحی را رعایت کرده است. حتی بدترین تجربیات کارنامه‌اش هم حداقل‌های کیفی را دارا هستند و به بسیاری از آثار بی‌مایه اما پرمدعای فیلمسازان جوان می‌ارزند.

علاوه بر کیفیت کارگردانی در آثار مجیدی، مضمون آثار او هم اکثرا مشابه است و از نقطه‌نظری انسان‌شناسانه داستان‌های خود را روایت می‌کند. مجید مجیدی هم ۶ بار تا کنون نامزد دریافت سیمرغ شده که چهار سری آن موفقیت آمیز بوده و سیمرغ را به خانه برده است.

تعداد نامزدی:۶ 

فیلم‌هایی که برای آن‌ها برنده سیمرغ شد

- بچه های آسمان

- باران

- بید مجنون

- آواز گنجشک ها

فیلم‌هایی که برای آن‌ها نامزد شد اما به سیمرغ نرسید

- خورشید

- رنگ خدا

 

---

بازیگرن مرد

پرویز پرستویی

پرویز پرستویی از جمله بازیگران خوش‌نام سینمای ایران است که در نزد همه مدل تماشاگران محبوب است. او که در سینما و تلویزیون حضور فعالی دارد به‌خاطر شخصیت مردمی‌اش همیشه مورد توجه تماشاگران بوده و از این نظر بازیگر مهمی محسوب می‌شود. پرویز پرستویی همچنین از پرکارترین بازیگران سینمای ایران هم هست که در سال‌های اخیر البته کمتر و گزیده‌تر کار می‌کند. در کنار تعدد آثار، نکته مهم دیگر درباره بازی پرویز پرستویی تنوع آن است. او در فیلم‌هایی با ژانرهای مختلف حضور به هم رسانده و نقش‌های بسیار متنوعی را ایفا کرده؛ از یک خلافکار که روحانی می‌شود تا یک مطرب و خواننده لس‌آنجلسی یا محافظ کاندیدای ریاست جمهوری!

پرویز پرستویی تا کنون برای بازی در نقش‌های اصلی یا مکمل  ۱۲ بار نامزد دریافت سیمرغ نقش اول یا مکمل شده و درنهایت ۶ بار برنده رقابت بوده است.

تعداد نامزدی: ۱۲

فیلم‌هایی که برای آن‌ها برنده سیمرغ شد

- بادیگارد

- به نام پدر

- بید مجنون

- آژانس شیشه‌ای

- لیلی با من است

- دیار عاشقان

فیلم‌هایی که برای آن‌ها نامزد شد اما به سیمرغ نرسید

- مومیایی3

- دیوانه ای از قفس پرید

- مارمولک

- بیست

- سیزده 59

 

عزت الله انتظامی

کارنامه آقای بازیگر پر است از نقش‌آفرینی درخشان و فیلم‌هایی که به واسطه حضور او، حالا فراموش‌نشدنی‌اند. عزت الله انتظامی ستاره‌ای بود که بعید است به این زودی‌ها مانندش را در سینمای ایران داشته باشیم.

مردی که از همان ابتدا، به دنیا آمدنش در سنگلج تهران نشان از پیوند همیشگی‌اش با عرصه نمایش و بازیگری در تئاتر و سینما داشت. این بازیگر خوش‌قریحه با اسلوب خاص خودش و استایل خاص بازیگری‌اش و مرام لوطی‌وارش مگر می‌شود از ذهن ما تماشاگران و عشق فیلم‌ها بیرون برود؟ آن عصبانیت یکه و بامزه در «اجاره‌نشین‌ها» یا حرص، خشونت و دریغ در «حاجی واشنگتن» و یا فریادهای عاصی و از سر ناچاری‌اش در «گاو» مگر می‌شود فراموش شود؟ عزت‌الله خان انتظامی نه‌تنها در تاریخ سینمای ایران که در ذهن هیچ‌کدام از ما هم فراموش نخواهد شد.

انتظامی بیشترین و البته بهترین بازی‌هایش را برای داریوش مهرجویی و علی حاتمی کرده است و به‌یادماندنی‌ترین حضورهایش به فیلم‌های این دو کارگردان برمی‌گردد. عملاً دو شکل از روحیه‌ی بازیگری یا به عبارت بهتر دو شکل متفاوت از منش انسانی که انتظامی در فیلم‌هایش بازتاب داده است هم ثمره کاری است که مهرجویی و حاتمی با او کردند.

عزت الله انتظامی هشت بار نامزد دربافت سیمرغ شد که از این میان سه بار سیمرغ بلورین را در نقش‌های اصلی یا مکمل از آن خود کرد. 

تعداد نامزدی: ۸

فیلم‌هایی که برای آن‌ها برنده سیمرغ شد

- خانه ای روی آب

- روز فرشته

- گراند سینما

فیلم‌هایی که برای آن‌ها نامزد شد اما به سیمرغ نرسید

- ستاره‌ها۱: ستاره می‌شود

- جایی برای زندگی

- هامون

- خانه خلوت و ناصرالدین شاه آکتور سینما

- اجاره نشین‌ها

 

خسرو شکیبایی

خسروی سینمای ایران یا همان خسرو شکیبایی فقید بازیگر ویژه و محبوب تماشاگر عام و خاص سینما که جوابگوی هر سلیقه‌ای بود و می‌توانست همه را راضی نگه دارد. بازیگری با صدایی به یادماندنی و دلنشین و سیمایی باشکوه که در هر فیلم خاطره انگیز شد و ماندگار. خسرو شکیبایی از جمله بازیگرانی است که کیفیت اجرایش در سنین مختلف و نقش‌های متفاوت نوسان بسیار کمی داشته و همیشه درخشیده.

کمتر نقش‌آفرینی‌اش بد یا ضعیف بوده و حتی در فیلم‌های بد هم، وزن فیلم بوده و نه تنها ضعف فیلم بر اجرایش تاثیر نگذاشته که برعکس، قدرت و جذابیت او بارها ضعف فیلم‌ها را پوشانده یا حداقل حواس تماشاگر را از آن‌ها پرت کرده است. شکیبایی فقید برای بازی درخشانش در سه فیلم ویژه «هامون»، «سالاد فصل» و «کیمیا» برنده سیمرغ شد و به طور کلی هفت بار نامزد دریافت سیمرغ برای ایفای نقش اول یا مکمل شده است.

تعداد نامزدی: ۷

فیلم‌هایی که برای آن‌ها برنده سیمرغ شد

- هامون

- کیمیا

- سالاد فصل

فیلم‌هایی که برای آن‌ها نامزد شد اما به سیمرغ نرسید

- یکبار برای همیشه

- سایه به سایه

- کاغذ بی‌ خط

- اتوبوس شب

 

---

بازیگران زن

لیلا حاتمی

لیلا حاتمی دختر یکی از بزرگ‌ترین و نام‌آشناترین کارگردانان تاریخ سینمای ایران یعنی علی حاتمی است و حضورش جلوی دوربین هم اولین بار در فیلم‌های پدر رقم خورد. او کار خود را تنها وقتی که هفت سال سن داشت با فیلم «کمال‌الملک» آغاز کرد و تا همین امروز می‌توان او را یکی از مهم‌ترین ستاره‌‌های زن سینمای بعد از انقلاب دانست.

لیلا حاتمی گزیده‌کار است و عموما در فیلم‌هایی نقش‌آفرینی می‌کند که از نظر سینمایی پیشرو باشند یا حرف خاصی برای گفتن داشته باشند. لیلا حاتمی از معدود بازیگران مشهور و سلبریتی‌هایی است که تماشاگر عامه را با سینمای خاص و روشنفکری آشتی داده.

لیلا حاتمی تا کنون ۱۳ بار نامزد دریافت سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول و مکمل شده است اما تنها دوبار سیمرغ را با خود به خانه برده.

تعداد نامزدی: ۱۳

فیلم‌هایی که برای آن‌ها برنده سیمرغ شد

- رگ خواب

- بی پولی

فیلم‌هایی که برای آن‌ها نامزد شد اما به سیمرغ نرسید

- لیلا

- شیدا

- ایستگاه متروک

- سالاد فصل

- چهل سالگی

- جدایی نادر از سیمین

- چیزهایی هست که نمی دانی

- پله آخر

- نارنجی پوش

- دوران عاشقی

- رگ خواب

 

فاطمه معتمدآریا

فاطمه معتمدآریا را می‌توان یکی از هنرپیشه‌های مهم سینمای ایران دانست. از محبوب‌ترین هنرمندان نسل اول بعد از انقلاب که با بخشی از تاریخ سینمای ایران عجین شده است. کارنامه او نشان از این دارد که معتمدآریا در دوره‌های مختلف فعالیت خود همیشه فعال بوده است. تعداد زیاد آثاری که در آن‌ها نقش‌آفرینی کرده، گواهی بر پرکاری خانم بازیگر است.

معتمدآریا همچنین کارنامه متفاوتی دارد. او در فیلم‌های مختلفی اعم از درام، ملودرام، کمدی و...بازی کرده است و هیچ‌گاه خود را محدود به یک سبک و مدل نکرده. او تا کنون ده بار نامزد دریافت سیمرغ شده که درنهایت چهار بار برنده سیمرغ شده است.

تعداد نامزدی: ۱۰

فیلم‌هایی که برای آن‌ها برنده سیمرغ شد

- برهوت

- مسافران

- همسر

- هنرپیشه

فیلم‌هایی که برای آن‌ها نامزد شد اما به سیمرغ نرسید

- ریحانه

- روسری آبی

- زندگی

- گیلانه

- بهمن

- بنفشه آفریقایی

 

باران کوثری

باران کوثری بازیگری جدی است که کارنامه بازیگری‌اش نشان می‌دهد که کارش برایش چه اهمیت ویژه‌ای دارد و شبیه به عموم بازیگران امروز مقهور شهرت و ثروت نیست. کافیست نگاهی به نقش‌آفرینی‌های متعدد او بیندازید. در شرایطی که بازیگران مطرح و سوپراستارهای قدیمی زن که با رانت وارد فیلم‌سازی هم شده‌اند و مدیر برنامه‌هایشان زنگ می‌زنند به سایت‌های سینمایی و می‌خواهند عکسی را از خبر حذف کنند چون خانم بازیگر در آن خوشگل نیفتاده!! و اگر هم حذف نکنند سایت را در همه شبکه‌های اجتماعی بلاک می‌کنند،‌ باران کوثری اجازه می‌دهد تا در شمایل و کاراکترهای مختلف هر بلایی سر چهره‌اش بیاورند و گریم‌هایی متفاوت رویش پیاده کنند و از سوی دیگر به این هم بسنده نمی‌کند و تجربیاتش نشان می‌دهند که چطور به دنبال کاراکترهای چالش‌برانگیز و ویژه برای ایفای نقش می‌گردد.

کمتر بازیگر زن جوانی در سینمای ایران این سال‌ها  به‌اندازه باران کوثری نقش‌های متنوع بازی کرده…از دختری معتاد تا قربانی تجاوز و یا مادری که برای فرزندش می‌جنگد. از این حیث او بازیگری ویژه است. خصوصاً که بعد از دو سال ممنوع‌الکاری روحیه و سماجتش را از دست نداد و حتی بازیگری برایش جدی‌تر هم شد و سویه‌ای اجتماعی و سیاسی هم پیدا کرد.

او تا کنون دوبار سیمرغ بلورین را به خانه برده است و روی هم رفته ۷ بار در ادوار مختلف نامزد دریافت این جایزه بوده است.

فیلم‌هایی که برای آن‌ها برنده سیمرغ شد

- کوچه بی نام

- خون بازی/ روسری آبی

 

فیلم‌هایی که برای آن‌ها نامزد شد اما به سیمرغ نرسید

- حیران

- بغض

- عصبانی نیستم

- عرق سرد

- عامه پسند