ویدئو: گل‌های گلدان منوچهر یکتایی چه پیامی دارند؟/ رمزگشایی از اثر یک میلیاردی

ایران آرت: تابلوی بدون عنوان منوچهر یکتایی در سیزدهمین حراج تهران با قیمت یک میلیارد تومان به فروش رسید. اثر مذکور با رنگ‌روغن روی بوم در ابعاد ۴۱×۳۱ سانتیمتر در سال ۱۳۴۱ خلق شده است.

اثر حاضر در کتاب "پیشگامان نقاشی معاصر ایران، نسل اول" (ص ۲۵۹-۲۵۸) به کوشش جواد مجابی، انتشارات هنر ایران (۱۳۷۶) به چاپ رسیده است. این اثر مرمت جزیی دارد.

کتاب حراج تهران درباره این اثر می‌نویسد: "منوچهر یکتایی صحنه‌پرداز معاصر طبیعت‌بیجان در نگرشی ایرانی و شرقی است. هرچند به واسطه سال‌ها فعالیت در جنبش اکسپرسیونیسم انتزاعی، او را از جمله هنرمندان نقاشی کنش‌گرا دانسته‌اند، اما تأثیرات فرهنگی و بن‌مایه‌های شرقی در آثار او قابل حذف نیست. کما این‌که برخی از بزرگترین هنرمندان نقاشی کنشی چون ویلم دکونیگ مانند یکتایی مهاجر بودند و امروزه می‌توان نقاشی‌های ایشان را فارغ از جنبش اکسپرسیونیسم انتزاعی امریکایی، در بستری برآمده از فرهنگ زیسته و بومی هنرمند مورد تحلیل قرار داد.

ویژگی اصلی در آثار یکتایی، استفاده جسورانه از عنصر رنگ و سطوح پرفشار و اعوجاع‌گونه در تابلوست. در اثر پیش‌رو نقاش برای شکل‌گیری اثر از تمامی توان و جسارت عنصر رنگ استفاده کرده و آن را به واسطه سطوح ایجاد شده توسط کاردک و لایه‌های انباشته شده رنگ تقویت کرده است. اثر به سبب عدم تطبیق با هر نوع بازنمایی امر بیرونی، کاملاً در مرز انتزاع قرار گرفته و ذهن مخاطب را به ماهیت جسیم رنگ‌ها جلب می‌کند که با فاصله‌گیری از هر نوع پرداخت فن‌گرایانه، نوعی از بداهه‌گرایی، برون‌گرایی پر تشویش و تجسم سرعت اجرا را نمایش می‌دهد. آن چیزی که در این اثر بیش از همه نمایش داده می‌شود، شور، سرمستی و غلبه احساسات خودانگیخته است که در حالتی انفجاری، فوران یافته و سطوح جسیم رنگ را لایه‌لایه برهم می‌گذارد؛ به نحوی که در نهایت مخاطب با لایه‌های مختلف رنگ مواجه می‌شود که بیش از آن‌که تلاش برای سه‌بعدنمایی داشته باشد سطح دوبعدی را به واسطه حالت نیم‌برجسته و سایه‌های ایجاد شده از تابش نور، همچون نقشبرجسته‌ای رو در روی او قرار داده است.

با توجه به محوریت موضوع میوه، گل، گلدان و رومیزی در آثار یکتایی، اثر پیش رو می‌تواند تجسم میزی با گلدان گل از بالا باشد. آنچه در این میان حائز تأملی دوباره است، پرهیز از هر نوع زیبانمایی است. نقاش به دور از هر نوع پرداخت واقع‌گرایانه و یا تلاش در تمیزکاری، رنگ‌ها را در جسمانی‌ترین و پرانرژی‌ترین حالت خود به کار گرفته و بدین طریق بر مادیت‌گرایی دنیای معاصر، جنون‌آمیزی رفتارهای ناخودآگاه انسانی، پیامدهای فشار و تشویش زندگی روزمره، سراسیمگی هر روزه زندگی بشر و امر دم‌دستی تأکید می‌کند. یکتایی تلاش دارد از تمامی قوای حسی مخاطب استفاده کرده و با به کارگیری قوای لامسه و حتی برانگیختن حس چشایی، تجربه خود در خلق اثر هنری را در بی‌واسطه‌ترین حالت ممکن به او انتقال دهد. این انتقال در عین حال که مانند زندگی، آشنا به نظر می‌رسد، عجیب و شوک‌آور نیز بوده و حس اضطراب و سراسیمگی دنیای امروزه را در تمامی لایه‌های خود انباشه است."

در ادامه ویدئویی را مشاهده می‌کنید که حراج تهران برای اثر بدون عنوان منوچهر یکتایی تهیه و منتشر کرده است: