تفاوت قانون عادی و اساسی در چیست ؟
گاهی قانون عادی از قانون اساسی تخطی میکند که ممکن از روی مصلحت باشد. تعارضات بین قانون عادی و اساسی باید بررسی شود؛ تفاوت سلیقه همه جا هست و ممکن تبعیضات وجود داشته باشد اما باید اختلافات هر اندازه ممکن است کمتر شود مخصوصا درباره اقلیتهای مذهبی که قانون اساسی میگوید ایرانیان از هر قوم قبیلهای یکسان هستند
قانون عادی با قانون اساسی چه فرقی دارد ؟
به گواه متون تاریخی، ارسطو، فیلسوف شهیر یونانی، نخستین کسی است که بین قانون اساسی و قوانین عادی تفاوت قائل شده. وی قانون اساسی را تبیین کنندهٔ «جایگاه دستگاههای دولتی» میداند.
آثار مشهور ارسطو مانند «قانون اساسی آتن» یا «اصول حکومت آتن» ، «اخلاق» و «سیاست» به بررسی قانونهای اساسی آن دوره به ویژه قانون اساسی دولت-شهرهای آتن، اسپارت و کارتاژ میپردازد.
ارسطو در این آثار خوبیها و بدیهای هریک از قانونها را مشخص میسازد و نتیجهگیری میکند که بهترین قانون اساسی در حقیقت ترکیبی است از قوانین سلطنتطلبانه، اشرافگرایانه و مردمگرایانه. از نظر ارسطو، گروهی از شهروندان مجاز بودند در حکومت دخالت کنند، و گروهی دیگر از شهروندان (شامل بردگان) حق دخالت در حکومت را نداشتند.
قانون اساسی چیست ؟
قانون اساسی برگرفته از عبارت فرانسوی کنستیتوسیون ( Constitution ) است و در دورهی مشروطه با همین نام فرانسوی ولی به معنی مشروطیت یا محدود شدن اختیارات شاه در یک چارچوب مشخص استفاده میشده است.
در دوران معاصر، عبارت قانون اساسی برای اشاره به قانون اصلی دولتهای حاکم یا ابردولتها ( مانند اتحادیه اروپا ) به کار میرود. در مورد نهادهای کوچکتر دیگر، معمولا از عبارت «اساسنامه» استفاده میشود.
قانون اساسی بالاترین سند حقوقی یک کشور است که تعیین کنندهی حدود و راهنمایی برای تعیین قوانین جزئیتر به شمار میرود. قانون اساسی کشورها ساختار سیاسی، سلسله مراتب و اصول بنیادین ادارهی کشور و حقوق شهروندان و حاکمان را مشخص میکند.
قوانین جزئی دیگر که توسط نهادهای قانونگذاری تصویب میشوند نباید با قانون اساسی تداخل داشته باشند و اولویت در این گونه موارد همیشه با قانون اساسی است.
قدیمیترین قانون اساسی
قدیمیترین قانون اساسی که در حال حاضر اجرا میشود، قانون اساسی جمهوری سانمارینو است که در سال ۱۶۰۰ میلادی نوشته شده است.
دادگاه قانون اساسی
در حال حاضر در حدود ۵۰ کشور جهان دادگاههای ویژهای با نام دادگاه قانون اساسی فعالیت میکند که کار اصلی آن بررسی قوانین تصویب شدهی جدید با قانون اساسی است.
تفاوت قانون اساسی با قانون عادی
همان گونه که گفته شد، قانون اساسی مهمترین قانون در یک کشور است که تعیین میکند سایر قوانین در چه دامنهای میتوانند تصویب و اجرا شوند. قانون اساسی، ساختارهای اصلی را ترسیم میکند و قانونهای عادی، جزئیات آن را مشخص و اصلاح مینمایند. تصویب و اصلاح قانون اساسی معمولا توسط رایگیری مستقیم از مردم به انجام میرسد ولی قوانین عادی در مجلس قانونگذاری یا نهادهای دارای صلاحیت بخشی قابل تصویب میباشند.
تعریف قانون عادی
در قانون اساسی از قانون عادی تعریف نشده است با ملاحظه اصول مختلف قانون اساسی و از جمله اصول ۵۸ ـ ۹۴ ـ ۱۲۳ میتوان گفت از نظر شکلی قانون عبارتست از مقرراتی که با تشریفات خاص توسط قوه مقننه وضع و بموقع اجرا گذارده میشود. گروهی از علمای حقوق برای تمیز ماهیت قانون از سایر نظامات گفتهاند: آن بخش از اراده حکومت که عمومی و دائمی است قانون نامیده می شود.
در ایران استقرار و اجرای قانون منوط به تائید شورای نگهبان بر عدم مخالفت آن با قانون اساسی و احکام شرع و امضای ریاست جمهوری اسلامی است.
قواعدی نیز که از راه همهپرسی به تصویب ملت رسیده است در شمار قوانین در میآید. در مورد اینکه مصوب همهپرسی و انطباق این قوانین با شرع و قانون اساسی در صلاحیت شورای نگهبان است یا خیر حکم صریح وجود ندارد ولی ظاهر اصول ۹۱ و ۱۲۳ مبنی بر قاطع بودن رأی ملت می باشد.
بنابراین مصوبات مقنن اعم از آنکه مربوط به عموم یا افراد و یا موضوع خاص باشد قانون نامیده می شود. برعکس تصمیمات ماموران قوه مجریه در مقام اجرای قوانین و اداره امور هر چند ناظر به عموم باشد حسب مورد عناوین دیگری دارد.
تمایزات قانون اساسی از سایر قوانین
قانون اساسی در هر کشوری به دلیل داشتن اهمیت خاص خود معمولاً تفاوت هایی با سایر قوانین دارد که البته این تمایزات در کشورهایی که قوانین مدون(نوشته) دارند بیشتر محسوس است که عبارتند از:
- از لحاظ وضع تصویب: که در هر کشوری دارای تشریفات و مقرراتی است برخلاف قوانین عادی
- از لحاظ تفسیر: برعهده مراجع خاصی است که تفسیر قوانین عادی در ایران با مجلس می باشد، ولی تفسیر قانون اساسی به عهده شورای نگهبان است.
- از لحاظ تجدید نظر یا ثبات و دوام: قوانین اساسی کمتر از قوانین دیگر دچار تغییر و تبدیل می شدند.
- از لحاظ مرتبه و درجه اعتبار: قانون اساسی در راس قوانین هر کشور قرار دارد.