معنی و مفهوم شعر نی نامه فارسی پایه دوازدهم از مولوی
در این پست، معنی و مفهوم شعر نی نامه از مولوی را برای شما دوستان عزیز آماده کرده ایم. با دانشچی همراه باشید.
معنی شعر نی نامه
۱- بشنو این نی چون شکایت میکند
از جداییها حکایت میکند
معنی: به صدای نی گوش بده زمانی به صدا در می آید و از دوری و فراق، ناله و شکایت می کند.
نکته: نی، نماد مولانا یا هر انسان آگاه و زنده دل است.
۲- کز نیستان تا مرا ببریدهاند
از نفیرم مرد و زن نالیدهاند
معنی: هنگامی که مرا از جایگاه اصلی ام در عالَم بالا دور دور کردند، از ناله های من تمام مرد و زن ناله سر داده اند.
نفیر: ناله و زاری
نیستان: عالم بالا، جایگاه اولیه انسان
۳- سینه خواهم شرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق
معنی: هم صحبتی را می خواهم که او نیز سینه اش همچون من از درد دوری تکه تکه شده باشد تا بتوانم این درد اشتیاقم را به او بگویم.
۴- هر کسی کو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش
معنی: هرکسی که از اصل و جایگاه اولیه خودش دور شود، دوباره میخواهد که به آن برگردد و پیوسته در آرزوی وصال است.
◊ اشاره به آیه إِنَّا لِلَّٰهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ؛ ما از خداییم و به سوی خدا باز می گردیم.
۵- من به هر جمعیتی نالان شدم
جفت بدحالان و خوشحالان شدم
معنی: من در هر جمعیتی که رفتم از این درد دوری، برای همه ناله ها سر دادم . چه در نزد بی خبران از حقیقت و چه در نزد عالمان و عارفان واقعی.
بدحالان: بیبهرگان از حقیقت؛ کسانی که سیر و سلوک آنها به سوی حق کند است.
خوش حالان: رمز عارفان، رهروان راه حق که از سیر به سوی حق شادماناند.
۶- هرکسی از ظن خود شد یار من
از درون من نجست اسرار من
معنی: هرکسی که با گمان خود یار و همنشین من شد، باز هم نتوانست به حقیقت وجود من و اسرار درونی من پی ببرد.
۷- سر من از نالهٔ من دور نیست
لیک چشم و گوش را آن نور نیست
معنی: رازهای من را می توان از ناله هایم فهمید. اما کو آن چشم و گوش بیداری که بتواند این ها را درک کند؟ (باید کسی زنده دل و آگاه به حقایق عالم باشد تا سِرّ مرا بفهمد و علت ناله هایم را بداند.)
۸- تن ز جان و جان ز تن مستور نیست
لیک کس را دید جان دستور نیست
معنی: جسم از روح و روح از جسم پوشیده و مخفی نیست اماهر چشمی اجازه ندارد جان و روح را ببیند.
۹- آتش است این بانگ نای و نیست باد
هر که این آتش ندارد، نیست باد
معنی: این فریادها و ناله های نی، آتش عشق است نه بادی که در نی دمیده شود. هرکس که آتش عشق حقیقی را در وجودش ندارد، نیست و نابود گردد.
۱۰- آتش عشق است کاندر نی فتاد
جوشش عشق است کاندر می فتاد
معنی: آتش عشق است که نی را به صدا در می آورد و جوشش شعله های عشق است که در باده اثر می گذارد.
۱۱- نی، حریف هرکه از یاری برید
پردههایش پردههای ما درید
معنی: نی، یار و همدم کسی است که از یار خویش دور افتاده و با ناله ها و آوازهای نی، پرده ها و حجاب ها کنار می رود و عارف را به معرفت راستین می رساند.
۱۲- همچو نی زهری و تریاقی که دید؟
همچو نی دمساز و مشتاقی که دید؟
معنی: نی هم زهر و دردساز است و هم پادزهر است و درمان کننده دردها. نی همدم و عاشق است و هم مشتاق وصال.
۱۳- نی حدیث راه پر خون میکند
قصههای عشق مجنون میکند
معنی: نی سخن از راه پر از سختی عشق می گوید و قصه عشق مجنونان و عاشقان حقیقی را شرح می دهد.
۱۴- محرم این هوش جز بیهوش نیست
مر زبان را مشتری جز گوش نیست
معنی: محرم اسرار عاشقان جز فرد عاشق و دلدار، کس دیگه ای نیست. همان طور که گوش برای شنیدن سخنان زبان و درک آن، مناسب است.
۱۵- در غم ما روزها بیگاه شد
روزها با سوزها همراه شد
معنی: تمام روزهای عمرها در سوز و گداز عشق گذشت و همه روزها با ناله های عاشقانه مان سپری شدند.
۱۶- روزها گر رفت، گو رو، باک نیست
تو بمان، ای آن که چون تو پاک نیست
معنی: اگر همه ی این روزها با سوز و گداز و ناله گذشت، اشکالی ندارد. بگو بگذرد. ای عشق حقیقی! تو برایم بمان که هدفی جز تو برتر و بهتر نیست.
۱۷- هر که جز ماهی، ز آبش سیر شد
هرکه بی روزی است، روزش دیر شد
معنی: فقط عاشقان حقیقی همچون ماهی در دریای عشق و معرفت الهی غوطه ورند و از این دریا سیر و خسته نمی شوند. هرکه از عشق حقیقی بی بهره باشد، در سیر و سلوک خسته و دلزده می شود.
۱۸- در نیابد حال پخته هیچ خام
پس سخن کوتاه باید، والسلام
معنی: حال یک عاشق دلسوخته را هیچ بی خبر ا ز عشقی نمی تواند بفهمد. پس دیگر سخن را کوتاه می کنیم و کلام را به پایان می رسانیم.
اختصاصی-دانشچی