گروه فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: رخشنده اعتصامی معروف به پروین اعتصامی ۲۵ اسفند سال ۱۲۸۵ خورشیدی در شهر تبریز چشم به جهان گشود. در حالی که کودکی بیش نبود با خانواده به تهران آمد. پروین از کودکی با مشروطه‌خواهان و چهره‌های فرهنگی آشنا شد و ادبیات را در کنار پدر و از استادانی چون دهخدا و ملک‌الشعرای بهار آموخت. در دوران کودکی، زبان‌های فارسی و عربی را زیر نظر معلمان خصوصی در منزل یاد گرفت. دیوان اشعار او بالغ بر ۲۵۰۰ بیت است.
اشعار پروین را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد، دسته اول که به سبک خراسانی گفته شده و شامل اندرز و نصیحت و بیشتر به اشعار ناصرخسرو شبیه است. دسته دوم اشعاری که به سبک عراقی گفته شده و بیشتر جنبه داستانی به‌ویژه از نوع مناظره دارد و به سبک شعر سعدی نزدیک است. پروین سال ۱۳۱۵ در کتابخانه دانشسرای عالی سرگرم کتابداری شد. این شاعر به دلیل بیماری حصبه ۱۵ فروردین ۱۳۲۰ چشم از جهان فروبست و در مقبره خانوادگی اعتصامی، در صحن قم به خاک سپرده شد.
عبدالجبار کاکایی شاعر و ترانه‌سرا، به‌مناسبت روز بزرگداشت این بانوی شاعر در ۲۵ اسفندماه در گفت‌وگویی به هنرآنلاین، گفت: اشعار پروین اعتصامی ادامه سنت ادبیات تعلیمی و ارشادی است. در این سنت شعری، ناصرخسرو را داریم که به‌لحاظ جهت‌گیرهای اجتماعی و نوع ادبیات تعلیمی الگوی پروین اعتصامی بوده است. فکر می‌کنم نزدیک‌ترین شاعری که پروین از او اثر پذیرفته ناصر خسرو باشد ولی غالبا در ادبیات ما سنت ادبیات تعلیمی، ارشادی، آموزشی و نظام سیاسی و اجتماعی را به‌عدالت فراخواندن به‌طور معمول وجود داشته و پروین در دوره‌ای ظهور می‌کند و حضور دارد که موازی با اصلاحات پهلوی اول و توسعه نظام دادگستری کشور و نهادی مدنی کشور است. اما ذهن پروین سنتی است و کماکان دنیا را با همان دنیای سنتی قدیم حاکم و رئیس قبیله، دعوت به عدالت می‌کند. در نتیجه اشعارش از جهت زیباشناسی و جمال‌شناسی ادبی تولید همان عناصر و شخصیت‌ها کاملا موثر از ادبیات تعلیمی ماست.
خالق مجموعه «تاوان کلمات» اظهارداشت: سال‌ها پیش کتاب «تهمت شاعری» را که تحقیقی است در احوال و پژوهشی در دیوان اشعار پروین اعتصامی نوشته فضل‌الله گرگانی نوشته شده خواندم که آیا شعرهای پروین اصالت دارد و برای خود اوست یا برای اعتصام الملک پدرش؟ قراین، دلایل و شواهدی نقل کرده بود که نشان می‌داد او شک دارد انتساب شعرها به پروین اعتصامی باشد. بعدها کتاب و یادداشت‌های متعددی در مورد پروین منتشر شد. مثلا کتاب دوجلدی دکتر حائری که در اثبات این مسئله سخن گفته است. پروین تقریبا زندگی رازآمیزی داشته و کم سفر بوده است. در انجمن‌های ادبی حضور داشته و در کتابخانه مشغول به کار بوده ولی نوعا به‌خاطر این که یک بانو است بیشتر مورد توجه قرار گرفته است ولی در شعرش چیز تازه‌ای اضافه نکرده جز این که قدری روان و بی‌تکلف شعر گفته است. گاهی هم تحت‌تاثیر بزرگان شعر فارسی بوده فکر می‌کنم شعر معروف «محتسب، مستی به ره دید و گریبانش گرفت» را از شعر مولانا «محتسب در نیم شب جایی رسید» تاثیر گرفته است.
او با این توضیح که وجود این شاعر زن در تاریخ ادبیات ارجمند و شایسته تکریم و ستایش است، ادامه داد: به هر حال از سنت‌ها عبور می‌کنیم و ادبیات امروز و روابط بین کلمه‌ها و زبان استفاده از عناصر طبیعت همه مدرن شده است. جامعه اهل ادبیات شاید بیشتر با شعر سیمین بهبهانی و فروغ فرخزاد ارتباط برقرار کنند ولی شعر پروین مورد توجه و برخی قطعات او واقعا اثرگذارست اما باید بیشتر روی آن کار و معرفی شود.
کاکایی با بیان این که نکته‌ای در شعر پروین هست که زنانه بودن شعرش را اثبات می‌کند و آن هم استفاده از عناصری مورد استفاده بانوان در زندگی است، افزود: مثلا مکالمه‌های بین عناصر آشپزخانه که بیشتر در جامعه طرف توجه زندگی بانوان است. جزیی‌نگری این شاعر درباره مسایل اطراف و علائم ظریف روان‌شناسانه نشان می‌دهد اشعار پروین اعتصامی برای خودش است و حس و روحی زنانه را در شعرش قرار داده است.
