به طور کلی حیوان شنگ از دسته جانوران گوشت خوار از خانواده راسویان و جنس سمورهای آبی می باشد که در جوار آب های شیرین زندگی می کند و دارای بدنی دراز و باریک و دم بلند و سر مسطح، پوزه کوتاه و رنگ قهوه ای است که اغلب اوقات طول بدنش تا ۷۵ سانتی متر و طول دمش به ۵۰ سانتی متر خواهد رسید.
آشنایی با حیوان شنگ
بهتر است بدانید که شنگ در واقع از دسته جانوران گوشتخوار می باشد که جزو خانواده راسویان و جنس شنگ ها محسوب می شود. زیستگاه این حیوان کنار آب های شیرین است و به دلیل ویژگی ظاهری فوق العاده ای که دارد اغلب طول بدنش تا ۷۵ سانتی متر و طول دمش به ۵۰ ساتی متر می رسد. این جانور را می توان بومی مناطق اروپا و آسیا دانست که در ایران در استان های گیلان، کردستان، مازندران، فارس و خوزستان نیز یافت می شود. به صراحت می توان گفت که غذای اصلی این حیوان ماهی است و زمانی که ماهی کم باشد جانوران دیگری مانند دوزیستان، سخت پوستان، پرندگان، پستانداران و حشرات را شکار می کنند. جالب است بدانید که در نیمه دوم قرن بیستم جمعیت این جانور بسیار کاهش پیدا کرده و دلیل اصلی آن آلودگی آب ها به آفت کش هایی مانند ارگانوکلرین و بیفنیل پلیکلروینه می باشد. تخریب زیستگاه و شکار قانونی و غیر قانونی از دیگر دلایل تهدید شدن این جانور محسوب می شوند. البته که در سال های اخیر در بیشتر قسمت های اروپا جمعیت شنگ در حال احیاست و در سال ۲۰۱۱ وزارت محیط زیست بریتانیا اعلام کرده که اکنون سمورهای آبی به تمام شهرستان های کشور بازگشته اند. این احیا در واقع بخشی به دلیل ممنوعیت آفت کش های خطرناک تر است که از سال ۱۹۷۹ در اروپا اعمال شده و بخشی به دلیل بهبود کیفیت آب که به افزایش جمعیت طعمه ها منجر شده و بخشی به دلیل محافظت در مقابل شکار موجب شده است.
آشنایی با جثه و زیستگاه:
توجه داشته باشید که این حیوان دارای جثه بزرگ و استوانه ای شکل، پوزه پهن با سبیل های بلند و کلفت، گوش ها و چشم های کوچکی می باشد و همچنین دم بلند و لوله ای شکل است که در قاعده پهن و کلفت خواهد شد. دست و پاهای این حیوان کوتاه است و در بین انگشتان پرده ای وجود دارد که موهایی نرم انبوه به رنگ قهوه ای تا قهوه ای متمایل به خاکستری، زیر چانه و گلو سفید مشاهده می شود. جالب است بدانید که طول سر و تنه این حیوان ۶۲ تا ۸۳ سانتی متر و طول دم ۳۶ تا ۵۵ سانتی متر، ارتفاع آن ۳۰ سانتی متر و وزن آن ۵ تا ۱۵ کیلوگرم خواهد بود. به طور کلی زیستگاه اصلی این حیوان اطراف رودخانه ها، نهرها، کانال های آبیاری، دریاچه ها، تالاب ها و استخر های پرورش ماهی با پوشش گیاهی می باشد. همچنین در مورد پراکندگی حیوان شنگ می توان گفت که در مناطق سیستان تا شمال خراسان، مازندران تا آذربایجان، کردستان تا خوزستان، فارس، اصفهان، چهارمحال و تهران یافت می شود.
عادات حیوان شنگ:
جالب است بدانید که این حیوان شبگرد می باشد که اگر منطقه امن باید روزها نیز دیده خواهد شد. اغلب به صورت انفرادی زندگی می کنند و لانه خود را در حفره های طبیعی، سوراخ درختان و زیر ریشه های مجاور آب ایجاد خواهد کرد. درب ورودی لانه معمولا در داخل آب و در عمق ۵۰ سانتی متری از سطح آب قرار دارد که به وسیله دالانی شیب دار به لانه ارتباط دارد. یک سوراخ تهویه لانه را به بیرون ارتباط می دهد و گاهی اوقات نیز در داخل لانه روباه یا رودک ساکن می گردد و همچنین ممکن است علاوه بر لانه دائمی یک لانه موقتی نیز در زیر سنگ ها و گیاهان داشته باشد. این گیاه به خوبی بر روی زمین راه می رود اما بیشتر از چند صد متر از لانه اش دور نمی شود. با مهارت کامل به وسیله دم و با کمک پاها شنا می کند و شیرجه می رود. همچنین برای ایجاد تعادل خود دست ها را به سینه می چسباند و مشابه فرمان عمل خواهد کرد. این حیوان قادر است به مدت ۱۰ دقیقه زیر آب باقی بماند اما در شرایط عادی مدت زیر آب رفتنش یک تا دو دقیقه خواهد بود. در زیر آب سوراخ های گوش و بینی مسدود می شوند و از آنجایی که سبیل های حساسی دارد با استفاده از آن ها در تاریکی یا آب گل آلود به خوبی شنا کرده و خفیف ترین تلاطم داخل آب را حس می کند. این حیوان دارای حس بویایی و شنوایی بسیار قوی است ولی در مقابل بینایی نسبتا ضعیفی دارد و تنها در زیر آب با نور های مختلف می تواند اجسام متحرک را به خوبی مشاهده کند. به صراحت می توان گفت که شنگ ها در تمامی سنین بسیار بازیگوش هستند و اغلب در فصل زمستان خودشان را بر روی برف ها سر می دهند و به خوبی دست آموز می شوند. در برخی از کشور های جهان شنگ ها را برای صید ماهی تریبت می کنند و گاهی اوقات شنگ ها برای دستیابی به منبع غذایی جدید کیلومتر ها در خشکی راه می روند.
تغذیه شنگ ها:
از جانوران آبزی مانند ماهی، خرچنگ، قورباغه و پستاندرانی مانند ول آبزی، پرندگان آبزی به ویژه چنگر، مرغابی، تخم و جوجه پرندگان، حشرات و مواد گیاهی تغذیه خواهد کرد. این حیوان معمولا غذا را با دهانش می گیرد و آثار مدفوع و باقی مانده مواد غذایی که در مناطق مشخصی از مسیر رودخانه ها و نهارها مشاهده می شود نشانه وجود این حیوان در منطقه است. همچنین در داخل مدفوع که بوی ماهی می دهد معمولا استخوان های ماهی نیز یافت می شوند.
تولید مثل شنگ ها:
جالب است بدانید که شنگ ها در تمام فصول قادر به جفت گیری هستند اما معمولا جفتگیری را در طول فصل زمستان انجام می دهند. همچنین مدت آبستنی حدود دو ماه است و هر شنگ قادر به زاییدن یک تا پنج بچه خواهد بود. چشم بچه ها در یک ماهگی باز می شود و پس از دو ماه از لانه خارج می شوند و شروع به شنا خواهند کرد. همچنین تا شش ماهگی به مادر وابسته هستند و در یک سالگی به بلوغ می رسند و طول عمر در استارت حدود ۲۲ سالگی خواهد بود.
شکار و انقراض:
امروزه به دلایل مختلف مانند کم شدن طعمه ها، شکار بی رویه، آلودگی ناشی از سموم کشاورزی به ویژه سموم کلره، آلودگی های صنعتی و سیلاب ها جمعیت حیوان شنگ به سرعت رو به کاهش رفته و در برخی از مناطق به کلی نابود شده است. همچنین تا اواخر دهه ۴۰ همه ساله هزاران قطعه از پوست این حیوان که در مناطق مختلف کشور به ویژه اطراف رودخانه ها و تالاب های خوزستان شکار شده بود به خارج صادر می شد. در حال حاضر بیشترین جمعیت شنگ ها در تالاب ها و رودخانه های شمال و غرب کشور است ولی در مناطق جنوبی به ویژه تالاب های خوزستان مانند هورالعظیم و شادگان جمعیت آن به شدت کاهش یافته است. اخیرا تعدادی شن در اطراف ماهی سرای جاجرود واقع در نزدیکی تهران، سیاهکل و تالش در گیلان مشاهده گردیده است.
همچنین در ادامه پیشنهاد می شود که با کلیک بر روی لینک های مقابل با مطالب حیوان کوسه و همچنین مطلب مراحل رشد قورباغه نیز آشنا شوید.
