اگر شب ها یک فنجان قهوه بخورید، تأثیری روی خواب تان نخواهد گذاشت. خیر این یک باور غلط نیست، بلکه برعکس یک مورد علمی است. همه ی ما حرف های کلیشه ای مختلفی زیادی درباره ی دو مقوله ی خواب خوب و بی خوابی شنیده ایم اما حقیقت آن است که بسیاری از آن ها درست نیستند.
در ادامه به تعدادی از این باورهای غلط خواهیم پرداخت.
۱- وقتی افسرده هستیم خواب بیشتر برایمان خوب است
برخی معتقدند خواب برای افراد افسرده خوب است اما دانشمندان به نکته ی بسیار عجیبی پی بردند که از آن با عنوان «بی خوابی شدید متناقض» یاد می شود. از این امر مدتی است به عنوان یک روش درمانی استفاده می شود و تقریباً به این گونه است که اگر کسی که به افسردگی شدید مبتلا است دست کم یک شب بیدار بماند، این امر می تواند به درمان او بیانجامد.
علت این اتفاق شاید وارد شدن شوک به ساعت زیستی بدن باشد که بعد از آن فرد حال بهتری پیدا می کند و دیگر مشکلی در خصوص خواب خود نخواهد داشت.
۲- بدن به کم خوابیدن عادت می کند
اگر به این حرف اعتقاد دارید و طبق آن هم عمل می کنید، احتمالاً وقتش رسیده در برنامه ی روزانه ی خود تجدیدنظر کنید. بعد از چند شب کم خوابی، روزها احتمالاً بیشتر احساس خواب آلودگی می کنید. اگر خواب کافی نداشته باشید این سستی و خواب آلودگی روزانه ممکن است تا ماه ها پابرجا بماند اما بدن و مغز عملکرد مؤثری نخواهند داشت چون نمی توانند خود را با کم خوابی سازگار کنند.
متخصصان توصیه می کنند هر شب بین ۷ تا ۹ ساعت بخوابید و البته بهترین زمان برای خوابیدن بین ۸ تا ۱۲ شب است.
۳- بی قراری بدن در طول شب نشانه ی نامناسب بودن خواب است
اگر شب ها در هنگام خواب حرکات بدنی جزئی و غیر ارادی دارید، بدانید که از خوابی طبیعی برخوردار هستید. تکان های گهگاه پاهایتان در خواب نباید شما را نگران کند اما مواردی هم هست که طبیعی نیستند. این موارد به شرح زیر هستند:
- اگر این حرکات بلند مدت یا مزمن هستند
- اگر در خواب راه می روید
- اگر شب ها رفتار پرخاشگرانه یا تهاجمی دارید
- اگر به خاطر بی قراری بدن تان شب ها از خواب بیدار می شوید
- اگر شب ها دندان قروچه می کنید
۴- عمده دلیل بی خوابی ما روانی است
بله وضعیت و تنش روانی می تواند باعث بی خوابی شود اما جز آن، مشکلات فیزیکی هم می توانند عامل این مشکل باشند. زنانی که از مشکل بی خوابی رنج می برند خطر بروز مشکلات قلبی، سکته و چاقی در آن ها بیشتر از مردان است. علاوه بر این، سندرم پای بی قرار، تغییرات هورمونی، مشکلات تیروئیدی یا اختلالات عصب شناختی هم می تواند علت بی خوابی باشد.
به علاوه، محققان پی برده اند چرخه قاعدگی و یائسگی در زنان ممکن است آن ها را از داشتن خواب پیوسته محروم کند.
۵- اگر شب ۲۰ دقیقه بیدار باشید یعنی ۲۰ دقیقه از خواب تان را از دست می دهید
گاهی ممکن است یکی دو باری در طول شب از خواب بیدار شوید و دوباره خوابیدن برایتان سخت شود. بعضی ترجیح می دهند در رختخواب بمانند و سعی می کنند به این روش خود را مجبور به خوابیدن کنند، اما صبح با خستگی از خواب بیدار می شوند.
در چنین حالتی، بهتر است از رختخواب بیرون بیایید و ۱۵ تا ۲۰ دقیقه خود را مشغول کاری کنید که آرام تان می کند. با این روش شانس برخورداری از خواب کافی را از دست نمی دهید بلکه برعکس، می توانید خواب کافی داشته باشید. علاوه بر این، به خاطر داشته باشید که در این مدت باید نه هیچ نوشیدنی جز آب بخورید و نه از هیچ دستگاه الکترونیکی استفاده کنید.
۶- هر روز باید در یک ساعت ثابت بخوابید و بیدار شوید
در اهمیتِ برنامه داشتن برای خواب خود شکی نیست. اما کارشناسان بیشتر نگران ساعت بیداری ما هستند. بسیار مهم است که تقریباً در یک ساعت ثابت از خواب بیدار شویم، نه فقط در طول هفته بلکه در روزهای آخر هفته.
اصلاً اینگونه نیست که صبح ها حتماً باید زود از خواب بیدار شد. شرایط بدنی همه ی افراد مثل هم نیست، به همین خاطر برنامه ی خواب شما می تواند با بقیه متفاوت باشد. هیچ لزومی ندارد وقتی بایدی در کار نیست خودتان را مجبور کنید ساعت ۷ صبح از خواب بیدار شوید.
۷- بی خوابی فقط یکی از دشواری های به خواب رفتن است
معمولاً مشکلاتی که در رابطه با به خواب رفتن وجود دارد را مربوط به اختلال بی خوابی می دانند. با این حال، این اختلال نشانه های دیگری هم دارد، از جمله بیدار شدن های مکرر در حین خواب، زود بیدار شدن از خواب، ناتوانی در دوباره به خواب رفتن و احساس خستگی در هنگام صبح بعد از بیدار شدن از خواب. اگر زیاد این علائم را تجربه می کنید بهتر است به متخصص مراجعه کنید.
۸- اگر دیر وقت قهوه بخورید حتماً روی خواب تان اثر می گذارد
دوستداران قهوه خیالشان راحت باشد چون تحقیقات نشان داده هیچ ارتباطی میان مصرف کافئین طی ۴ ساعت پیش از خواب و کیفیت خواب وجود ندارد. با این حال، ممکن است تحمل تان در برابر قهوه کمتر شود و بنابراین لازم باشد قهوه ی کمتری مصرف کنید.
۹- اگر طول هفته امکان خواب برایتان وجود ندارد، آخر هفته بیشتر بخوابید
وقت هایی که برایتان مقدور نیست طول هفته خواب کافی داشته باشید، ممکن است آخر هفته بیشتر بخوابید تا این کمبود را جبران کنید. اما به گفته ی پزشکان این روش فقط در مورد محرومیت شدید خواب کارساز است. و هیچ مدرکی وجود ندارد که اثبات کند اگر این کار را همیشه انجام دهید برای مغز و بدن تان خوب است. بهتر است زمان بیدار شدن تان هر روز هفته ثابت باشد.
محققان به حقیقت عجیبی پی بردند؛ کسانی که خواب کمی در طول هفته داشتند، این عادت را پیدا کرده بودند که بعد از شام تنقلات بخورند، امری که به بالا رفتن وزن آن ها منتهی شده بود.
۱۰- بچه ها دچار بی خوابی نمی شوند
بله بچه ها هم می توانند دچار بی خوابی شوند، حتی اگر به تصور ما هنوز برایشان خیلی زود باشد که چنین مشکلی داشته باشند. دلایل این مشکل هم همان هایی است که در بزرگترها وجود دارد. علت این مشکل می تواند مسائل جسمی یا عوامل عاطفی باشد.
برخی نشانه هایی که می گویند ممکن است کودک تان دچار بی خوابی شده باشد:
- دائماً خسته است.
- برای نخوابیدن بهانه می آورد.
- زیاد طول می کشد تا خوابش ببرد.
- دائماً از رختخواب بیرون می آید و چیزی می خواهد.
- در طول شب زیاد از خواب بیدار می شود.
- صبح ها سخت از رختخواب بیرون می آید.
- ساعت خوابش ثابت نیست و هر روز یک ساعت متفاوت می خوابد.
