به طور کلی گیاهان گوشتخوار از جمله گیاهانی هستند که برخی یا بسیاری از مواد مغذی خود را از تله گذاری و مصرف جانوران و آغازیان مانند حشرات و بندپایان دیگر به دست می آورند. همچنین گیاهان گوشتخوار در مناطقی که در آن خاک نازک و یا دارای فقر غذایی باشد به ویژه نیتروژن مانند ماداب اسیدی و سنگی به خوبی رشد خواهد کرد.
آشنایی با گیاهان گوشتخوار
بهتر است بدانید گل های گوشتخوار در واقع از دسته گیاهانی می باشند که اغلب مواد غذایی مورد نیاز خود را از طریق تله گذاری و مصرف جانوران یا آغازیان مانند حشرات و دیگر بندپایان به دست می آورند. با این وجود گیاهان گوشتخوار با فتوسنتز انرژی تولید می کنند و همچنین گیاهان گوشتخوار برای رشد در مناطقی با خاک نازک و یا فقیر از مواد مغذی مانند خاک بدون ازت مانند مانداب اسیدی سازگار شده اند. توجه داشته باشید که چارلز داروین مقاله ای معروف در مورد گیاهان حشره خوار و گیاهان گوشت خوار در سال ۱۸۷۵ نوشته است که در آن گیاهان گوشت خوار را می توان در تمامی قاره ها به جز قطب جنوب و همچنین در بسیاری از جزایر اقیانوس آرام مشاهده کرد. تصور می شود که گوشت خوار واقعی نه تنها در پنج راسته مختلفی از گیاهان گل دهنده فرگشت مستقل داشته بلکه در بیش از دوازده جنس نیز نشان داده شده است. به صراحت می توان گفت که این طبقه بندی شامل حداقل ۵۸۳ گونه است که جذب، تله و شکار حیوانات، تولید آنزیم های گوارشی و جذب مواد مغذی در آن ها دیده می شود. علاوه بر این بیش از ۳۰۰ گونه گیاهی گوشت خوار اولیه در چندین جنس برخی از این خصوصیات را نشان می دهند. در ارزیابی سال ۲۰۲۰ نیز بر اثر فعالیت های انسانی حدود یک چهارم گیاهان گوشت خوار در معرض انقراض قرار خواهند گرفت.
گیاه دروزرا یا شبنم خورشید از گیاهان گوشتخوار:
معمولا گیاه دروزرا در بستر های خزه خشک شده به خوبی رشد می کند و از بالا شبیه به یک قطره درشت سرخرنگ و براق به عرض ۵ الی ۱۰ سانتی متر است. همچنین برگ های گرد و پهن آن که هر یک بر روی ساقه ای جداگانه قرار گرفته اند سرخ و کرک دار هستند و قسمت پایینی آن ها و ساقه سبز رنگ است. گل های شبنم خورشید معمولا سفید رنگ هستند و بر روی ساقه ۱۰ سانتی متری که از میان رستنگاه ساقه های برگ خارج می شود، شکفته خواهد شد. این گیاه برای تغذیه خود معمولا از برگ ها برای شکار حشرات استفاده می کنند زیرا تار های متعدد سوزنی شکلی بر روی برگ وجود دارند که نوک هر یک از آن ها یک قطره ماده چسبناک وجود دارد که مشابه قطره شبنم یا شهدی شیرین به نظر می آید. این قطره ها حشراتی مانند پشه، مگس و انواع حشرات دوبال را به سوی جذب خواهد کرد. دقت داشته باشید که فرود حشره بر روی یک قطره باعث چسبیدن او بر آن شده و حشره با تقلا برای آزاد شدن بیش از پیش خود را به دام می اندازد و در نهایت پس از اینکه حشره تسلیم شد تارها به ترشح شیره ای پر از آنزیم می پردازند که حشره را هضم و جذب می کند. گاهی اوقات تمام برگ به آهستگی به دور شکار می پیچید که این روند حدود ۲ روز طول خواهد کشید. سپس برگ ها گشوده شده و باقیمانده حشره همراه با باد از برگ جدا می شود.
گیاه باترورت یا کره ای:
بهتر است بدانید که باترورت یکی از نامتعارف ترین گیاهان گوشتخوار محسوب می شود که بر روی شکاف سنگ ها و صخره های رشد می کند. در واقع باترورت دار گل هایی ظریف و زیبا و معمولا به رنگ بنفش و آبی است که اغلب در ماه های آخر بهار شکوفا می شوند. این گیاه زیبا نام خود را به خاطر برگ هایی که به نظر چرب و کره ای شده اند به دست آورده است. برگ های باترورت به صورت مجموعه ۳ الی ۶ تایی و در گونه های بسیار بیشتر بر سطح زمین رشد می کنند که با بررسی های دقیق متوجه خواهید شد برگ ها دارای دو نوع غده ترشحی هستند. معمولا غده برآمده ای که کار ترشح ماده چسبناک و کره را بر عهده دارند و غدد کوتاهی که مواد هضم و جذب کننده را ترشح خواهند کرد. این دو غده معمولا بویی را ایجاد می کنند که مگس ها، شش پایان و شته ها چسبناک را جذب می کند و در نهایت حشره ای که به دام بیافتد با تقلا برای رهایی باعث ترشح شیره هضم کننده خواهد شد.
بلدرورت از گیاهان گوشتخوار:
گیاه بلدرورت که بدان گیاه مثانه دار هم گفته می شود معمولا در برکه ها، دریاچه ها و نهرهایی با جریان آب آهسته و در کل در آب هایی با عمق کمتر از ۶۰ سانتی متر یافت می شود. این گیاه بدون ریشه در نزدیکی سطح آب شناور می شود و ساقه هایی پر برگ و شاخه هایی تا ۹۰ سانتی متر را به خود اختصاص داده است که این ساقه ها معمولا تا ۲۰ سانتی متری آب رشد می کنند و خوشه هایی از گل های زرد رنگ که مشابه گیاه میمون هستند بر روی آن شکوفا خواهند شد. برگ های بلدرورت اغلب نخ مانند هستند و دارای کیسه های کوچک و سبکی هستند که مثانه نام دارند. در واقع مثانه های جوان شفاف هستند و به تدریج تیره خواهند شد. اگر یک حشره آبزی کوچک یکی از چهار تار محرک این مثانه را لمس کند در تله باز می شود و مانند یک جاروبرقی حشره به داخل این کیسه مکیده شده و درب تله در یک چشم بر هم زدن حدود ۱۵ هزارم ثانیه بسته می شود. توجه داشته باشید ساقه ها که دارای غدد ترشح آنزیم هستند کار هضم و حذف طعمه را بر عهده دارند و پس از یک الی دو ساعت آماده شکار طعمه جدید خواهند شد.
گیاه بروچینیا:
بهتر است بدانید که گل زیبا بروچینیا در واقع از خانواده آناناس ها می باشد که ظاهری مشابه آکمائا خواهد داشت اما در باطن گوشتخوار است. این گیاهان معمولا در حفره وسط خود آب ذخیره می کنند و درون خانه هم باید در آن آب ریخته شود. این گیاه گوشت خوار بومی مناطق برزیل و ونزوئلا است و درون حفره مرگبار خود مقداری آب ذخیره می کند و ناحیه دور کاسه آب نور ماوراء بنفش را بسیار بازتاب خواهد کرد. دقت داشته باشید که چشم اغلب حشرات نسبت به نور بنفش حساس است و به طرف آن جذب خواهد شد. همچنین این ناحیه بسیار لیز بوده و جای پای محکمی ندارد و به همین خاطر حشراتی که به دور آن جمع می شوند به آرامی داخل غرق و توسط آنزیم فسفاتاز و برخی باکتری ها تجزیه می شوند.
گیاه ساراسینا:
به طور کلی گیاه ساراسینا از دسته گیاهان گوشت خوار و زیبا می باشد که بومی سواحل شرقی آمریکای شمالی، تگزاس و جنوب شرقی کانادا بوده و از خانواده ساراسنیاسه و گیاهی دائمی با ریزوم می باشد که حتما باید دارای خاکی ضعیف و مردابی و اسیدی مانند باشد تا نیترات جذب نشود و برای حشرات بقای بماند. گلدهی این گیاه معمولا در اوایل بهار آغاز شده و پس از اتمام شروع به تولید کوزه ها تا آخر پاییز می کنند که در اواخر فصل پاییز نیز گیاه پژمرده شده و انرژی خود را صرف ذخیره سازی در ریزوم ها خواهد کرد. جالب است بدانید که برگ های این گیاه مشابه قیف تکامل یافته و برگ های بالاسری مانند یک هود است که مانند یک دریچه از نفوذ آب باران به داخل کوزه جلوگیری خواهد کرد تا اسید معده یا شیره کوزه رقیق نشوند. معمولا حشرات به وسیله رنگ و بو و نکتار آن جذب می شوند و مسیر داخلی دیواره کوزه به وسیله آنزیم ها و شیره داخل کوزه چرب شده و مسیری یکطرفه را به وجود می آورد که دیگر برگشت پذیر نیست. زمانی که حشره به دام می افتد آنزیم های پروتاز و دیگر آنزیم های تجزیه کننده هجوم می آورند و حشره را به گونه ای تجزیه می کنند که انگار از اول حشره ای نبوده است.
گیاه کوزه ای:
گل کوزه ای دارای گونه های بسیار متنوعی است که از بزرگ ترین انواع گیاهان گوشتخوار و حشره خوار محسوب می شود و ارتفاع برخی از گونه های آن گاهی به ۶۰ سانتی متر می رسد. این گیاه بیشتر در مرداب ها و لجنزارها رشد می کند و دارای یک ساقه بلند و صاف همراه با گلبرگ هایی سرخ و مادگی چتر مانند است که اغلب در فصل تابستان رشد می کنند. کوزه های این گیاه را می توان برگ های آن دانست که دورتا دور این ساقه و نزدیک به زمین قرار گرفته اند. همچنین برگ ها لوله ای و به شکل کوزه ای دهان گشاد هستند که در اواسط بهار ۵ الی ۶ برگ جدید می دهند که هر ۱۵ روز یکی از آن ها باز خواهد شد و در نهایت در پایان تابستان تمامی برگ ها رشد کرده و کامل می شوند. شهد گیاه کوزه ای معمولا در اطراف کلاهک و دهانه کوزه ترشح می شود و حشرات را به سوی خود جلب می کند و حشره با رسیدن بر روی برگ به درون کوزه حرکت می کند، تازه های مو مانند که به سمت پایین متمایل هستند و سطح لغزنده کوزه حشره را به پایین هدایت خواهد کرد و در نهایت این شکل نگون بخت که نمی تواند از کوزه خارج شود در آب موجود آن غرق خواهد شد.
گیاه رنگین کمان:
بهتر است بدانید که گل رنگین کمان در واقع یک جنس کوچک ۷ جنسی از خانواده بیبلیداسه است که در سال ۱۷۷۰ در شمال استرالیا کشف گردیده است. تقریبا از گونه های بیابانی گیاهان گوشت خوار محسوب می شود اما گونه های آبزی هم دارد. از آنجایی که دور ساقه آن را نوعی ماده موسیلاژی فرا گرفته بازتاب آن زیر نور آفتاب مشابه به رنگین کمان دیده می شود و به همین دلیل به آن گل رنگین کمان هم گفته می شود. تمامی این گیاهان بهتر است با سینی و از زیر آبیاری شوند.
گیاه سفالوتوس:
جالب است بدانید که این گیاه شباهت بسیار زیادی به نپانتس دارد اما از نظر سیستماتیک هیچ رابطه ای با ان ندارد زیرا نپانتس از راسته میخک ها اما سفالوتوس از راسته شبدرترشک سانان استوکیسه های کوچکی دارد که در دایره نزدیک به هم در درون زمین رشد می کنند. گیاه مشتمل بر این دایره کیسه ها و دایره دیگری از برگ ها معمول سبز است که در ناحیه کم وسعت خلنگزار های جنوب استرالیا یافت می شود و کیسه هایش به رنگ سبز و خطوط سرخ و سفید در اطراف لبه سر پوش کیسه ها دیده می شوند. توجه داشته باشید که مکانیزم شکار این گیاه نیز مانند گل کوزه ای است یعنی حشره وارد شده اما دیگر نمی تواند خارج شود و در نهایت هضم خواهد شد.
همچنین در ادامه پیشنهاد می شود که با کلیک بر روی لینک های مقابل با مطالب انواع گلهای آپارتمانی و همچنین مطلب گل های مناسب فصل بهار نیز آشنا شوید.
