سال‌هاست خانواده‌هایی که کودک‌شان به بیماری سرطان مبتلا هستند و برای گذراندن مراحل درمان وارد بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی دارای بخش خون و آنکولوژی اطفال می‌شوند، نام محک را می‌شنوند.
از آنجایی که ابتلای کودکان به سرطان فشار روانی و روانی زیادی را به خانواده‌های آن‌ها وارد می‌کند، محک به پشتوانه جامعه مدنی ایران ۳۰ سال است تمام تلاش خود را به کار گرفته تا با ارائه خدمات حمایتی و درمانی، متناسب با شرایط و نیاز هر خانواده، روز‌های سخت درمان با نگرانی کمتری سپری شود و آرزوی کودکان از بودن یا نبودن به چگونه زیستن در آینده تغییر کند.
یکی از حوزه‌های خدمات تخصصی محک ارائه مشاوره‌های روانشناختی به کودکان مبتلا به سرطان و خانواده‌هایی است که به خاطر بیماری فرزندشان یا حتی مشکلات مزمن روانشناختی و خانوادگی، نمی‌توانند با روحیه و انگیزه کافی این مسیر سخت را طی کنند و به مبارزه ادامه دهند. آیدا فرشام، روانشناس محک در حوزه بیمارستان‌های تهران، با جزئیات بیشتری نحوه ارائه این خدمات بویژه در شرایط شیوع کرونا را برایمان توضیح می‌دهد.
او درباره شیوه فعالیت روانشناسان محک می‌گوید: «بعضی از افراد فکر می‌کنند خدمات روانشناسی محک تنها به کودکان و خانواده هایشان که در بیمارستان فوق تخصصی سرطان کودکان محک درمان می‌شوند تعلق می‌گیرد. اما اینطور نیست، پیش از دوران کرونا روانشناسان محک، هفته‌ای یک روز با حضور در بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی داراری بخش خون و آنکولوژی اطفال در تهران که شامل بیمارستان‌های مفید، رسول اکرم، بهرامی، امام خمینی، بقیه الله، لقمان، فارابی بود مراجعه داشتند و یا با ایجاد تمهیدات لازم برای مراجعه آن‌ها به واحد روانشناسی در دفتر اصلی این مؤسسه در دارآباد، خدمات روانشناسی و مشاوره را در اختیار آن‌ها قرار می‌دادند. اما با شیوع ویروس کرونا به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فاصله‌گذاری اجتماعی و ایجاد محدودیت‌ها واحد خدمات حمایتی به روش جدیدی برای ارائه خدمات به فرزندان محک اندیشید و ارائه خدمات روانشناختی در بخش روانشناسی در شهر تهران را نیز گسترش داد و به بیمارستان‌های شهدا، علی اصغر، امام حسین، مرکز طبی، شریعتی وارد شد و به مشاوره روانشناسی به صورت غیرحضوری که از جمله روش‌های طراحی شده متناسب با شرایط شیوع کرونا است، پرداخت.
از آنجا که یکپارچه‌سازی و توزیع عادلانه خدمات یکی دیگر از اهداف بلندمدت محک در زمینه خدمات حمایتی بوده است، این تجربه کمک بزرگی برای سرعت بخشیدن به این هدف بود. اکنون خدمات روانشناسی محک به گونه‌ای طراحی شده است که تمامی کودکان مبتلا به سرطان در سراسر ایران می‌توانند از آن بهره‌مند شوند و در حال حاضر واحد روانشناسی این خدمات را در ۱۲ بیمارستان تهران و ۳۰ بیمارستان در ۳۰ شهر دیگر کشور، فعال کرده است. وی افزود: «برای مثال کودکان مبتلا به سرطانی که در بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی تهران شامل مفید، بقیه الله، فارابی، امام حسین، شهدا، لقمان، مرکز طبی، رسول اکرم، امام خمینی، علی اصغر، شریعتی، بهرامی بستری هستند به همراه خانواده‌هایشان از بدو ورود توسط مددکاری اجتماعی که آموزش‌های تخصصی را در این زمینه دریافت کرده‌اند، مورد ارزیابی روانی قرار می‌گیرند تا به واحد تخصصی ارجاع شوند. تعداد کودکانی که تحت نظارت روانشناسان قرار دارند وابسته به ظرفیت بخش خون و آنکولوژی کودک در بیمارستان‌های مذکور بوده و متغیر است. متناسب با نیاز‌های روانشناختی فرزندانمان و خانواده‌هایشان، به صورت روزانه، با آن‌ها تماس تصویری یا صوتی گرفته و به ارائه مشاوره می‌پردازیم. پس از تشخیص اولیه، پیگیری‌های روان‌درمانی به صورت تلفنی و آنلاین ادامه خواهد داشت. حال اگر مداخلات روانشناسی مبتنی بر کودک باشد، به دلیل سخت بودن ارائه مشاوره به صورت تلفنی، تمهیداتی برای مراجعه کودک و خانواده به محک یا مراجعه روانشناس به محل درمان، به صورت هفتگی در نظر گرفته شده است.»
فرشام همچنین در خصوص ارائه این خدمات به فرزندان محک در سایر نقاط ایران می‌گوید: «با شروع پاندمی کرونا، فعالیت‌های واحد روانشناسی محک به سرعت با شرایط روز جامعه تطبیق داده شد. در به روزرسانی‌ها، روش‌های روانشناسی از راه دور بیش از پیش بررسی و به کار گرفته شد.»
لازم به ذکر است از ابتدا تا انتهای سال ۹۹ تعداد ۶۴۸۱ مشاوره تخصصی و تعداد ۱۱۷۹۲ پیگیری وضعیت در زمان درمان بیمار، توسط روانشناسان محک برای کودکان محک و خانواده‌هایشان در تهران و شهرستان انجام شده که از این تعداد ۲۵۳۸ مشاوره تخصصی و ۴۱۶۶ پیگیری وضعیت مربوط به کودکان بستری در بیمارستان‌های شهرستان‌ها بوده است.
سه مشاوره تخصصی و چهار مورد پیگیری از وضعیت درمان به صورت روزانه
فرشام با ارائه گزارش عملکرد روانشناسان محک، ادامه می‌دهد: «به صورت میانگین روزانه سه مشاوره تخصصی برای بیمارانی که در ارزیابی‌های روانشناختی نیاز به مشاوره تخصصی دارند و چهار مورد پیگیری از وضعیت درمان، در دستور کار ۱۰ روانشناس قرار دارد. اگر بیماران نیازمندِ مراجعه به روان‌پزشک باشند، به پزشکانی که با محک همکاری می‌کنند، ارجاع داده می‌شوند. این پزشکان در شرایط کنونی به صورت تلفنی یا با استفاده از تماس تصویری و در موارد حاد به صورت حضوری نیز به درمان فرزندانمان و خانواده‌هایشان می‌پردازند.»
فرشام در خصوص شیوه ارزیابی و تأثیر مشاوره‌های روانشناختی از راه دور و نزدیک، می‌افزاید: «مشاوران ما پس از هر بار ارائه خدمات، نظر مراجعه کننده را به صورت صوتی در پیام‌رسان واتس‌آپ دریافت می‌کنند. همچنین واحد تضمین کیفیت محک آماده ثبت بازخورد‌ها از سوی خانواده‌هایی است که از این خدمات بهره‌مند می‌شوند. از دیگر فعالیت‌هایی که از راه دور برای بالابردن کیفیت زندگی بیمار و خانواده وی درنظر گرفته شد، همکاری تیم روانشناسی محک با واحد داوطلبان کار با بیمار جهت تولید محتوا‌های آموزشی شامل، کاردستی، قصه خوانی، اوریگامی و ... بود که از طریق کانال واتس آپ توسط روانشناسان در اختیار خانواده‌ها در زمان قرنطینه قرار داده شد، که تعداد فایل‌های تولید شده در سال ۹۹ حدود ۴۰۰ فایل آموزشی می‌باشد، بی شک همه ما زیر سقف محک، تمام تلاش‌مان را به کار می‌گیریم تا با استفاده از مناسب‌ترین و جدیدترین روش‌های روان‌درمانی منطبق با استاندارد‌های بین‌المللی از درد و سختی‌های مسیر درمان بیماری سرطان بکاهیم تا کودکان محک و خانواده‌هایشان با امید و آرامش بیشتری به سوی سلامتی گام بردارند. در سالی که در محک عشق ۳۰ ساله شد، به همه انسان‌هایی که در این ۳۰ سال همراه روز‌های کودکان مبتلا به سرطان بودند ادای احترام می‌کنیم و تنها با اتکا به تداوم همراهی آنهاست که می‌توانیم در هر شرایطی حامی فرزندان محک باشیم.»
