آنتی اسکالانت ماده ای شیمیایی است، که در فرایند تصفیه آب به روش اسمز معکوس (RO) به عنوان یک ضرورت و جزء جدایی ناپذیر در نگهداری و افزایش طول عمر فیلتر ممبران تصفیه آب صنعتی شناخته می شود. اکثر آب های طبیعی دارای غلظت های بالایی از یون های کلسیم، بی کربنات و سولفات می باشند. در سیستم های تصفیه آب غشایی نظیر RO که درصد ریکاوری یا بازیافت بالایی دارند، اگر حلالیت این ترکیبات در آب از مقدار اشباع فراتر رود، به شکل متبلور شده و کریستالی بر سطح غشا ظاهر می شوند.
این پدیده را اصطلاحاً فولینگ یا گرفتگی فیلتر ممبران می گویند. در فرایند تصفیه آب توجه به این پدیده از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا اگر این مشکل در مراحل اولیه برطرف نشود، پس از گذشت زمانی کوتاه، ظرفیت تولیدی سیستم با افت شدیدی مواجه خواهد شد.
راه حلی که به منظور رفع معضل گرفتگی ممبران ارائه شده است، استفاده از ماده ضد رسوب به آنتی اسکالانت در سیستم است. آنتی اسکالانت را اصطلاحاً ضد رسوب ممبران می گویند، زیرا به طور گسترده ای برای جلوگیری از گرفتگی روزنه های فیلتر ممبران به تصفیه آب صنعتی تزریق می شود. استفاده از این مواد ضدرسوب نیازمند توجه ویژه ای است، زیرا چنانچه به مقدار بیشتر از حد مجاز به سیستم تزریق شود، نه تنها در رفع گرفتگی های ممبران موثر نخواهد بود، بلکه موجب مشکلات بیشتری در سیستم تصفیه آب صنعتی خواهند شد.
در استفاده از آنتی اسکالانت باید مراقب کیفیت و مرغوبیت محصول باشیم؛ از جمله برندهای معروف آنتی اسکالانت می توان به آنتی اسکالانت فلوکن 260، آنتی اسکالانت آویستا آنتی اسکالانت جنسیس، و آنتی اسکالانت توچال شیمی اشاره کرد.
ضرورت استفاده از آنتی اسکالانت
آنتی اسکالانت در واقع ضد رسوبی با ترکیبات موثری است، که از تشکیل رسوب نمک های معدنی در آب ممانعت می کند. این ضد رسوب ممبران دارای کاربرد وسیعی در صنعت تصفیه آب و فاضلاب است، اما بیشترین کاربرد آن در تصفیه آب صنعتی و به منظور جلوگیری از رسوب گذاری بر فیلتر ممبران می باشد. اگرچه آنتی اسکالانت ها از نظر نوع مواد سازنده خود انواع مختلفی دارند، اما همه آنها با قدرت بالایی از تشکیل رسوب کلسیم کربنات بر سطح غشا جلوگیری می کنند.
اهمیت استفاده از آنتی اسکالانت در سیستم اسمز معکوس بسیار زیاد است و در غیر این صورت فیلتر ممبران در مدت کوتاهی دچار رسوب گرفتگی و فولینگ شده و کارایی خود در تصفیه آب را از دست می دهد.
این ماده ضد رسوب ممبران با بازده بالایی از تشکیل رسوب بر غشای ممبران در تمام دستگاه های تصفیه آب اسمز معکوس با آب های خوراک مختلف (نظیر آب لب شور یا چاه، آب دریا، آب حاوی سیلیکا یا سولفات بالا) ممانعت می کند. بنابر این استفاده از آنتی اسکالانت در سیستم تصفیه آب اسمز معکوس امری بسیار ضروری است.
آب های طبیعی معمولاً حاوی غلظت های بالایی از یون های کلسیم، بی کربنات و سولفات هستند که در فرایند تصفیه آب به آسانی می توانند تشکیل رسوب دهند. نمک های معدنی متداولی که معمولاً در رسوب گذاری بر سطح غشای ممبران نقش دارند، شامل کلسیم کربنات (CaCo3)، کلسیم سولفات (CaSo4)، باریم سولفات (BaSo4) و استرانیوم سولفات (SrSo4) می باشند. مواد رسوب زدای غیرمتداول دیگری که می توانند موجب فولینگ یا گرفتگی غشای فیلترها شوند، ترکیبابی نظیر کلسیم فسفات (CaPo4) و کلسیم فلوراید (CaF2) هستند. این ترکیبات هنگامی که در آب به میزان اشباع خود برسند، باعث ایجاد ذرات متبلور و کریستال هایی بر سطح غشای فیلتر ممبران صنعتی می شوند. اگر این معضل در مراحل ابتدایی برطرف نشود، پس از گذشت زمانی کوتاه، موجب کاهش شار و دبی عبوری، کاهش بازده و افزایش هزینه های عملیاتی سیستم می شود.
این زمان بسته به نوع ترکیبات رسوبی و میزان اشباع آنها می تواند متفاوت باشد. برای مثال در سیستم تصفیه آبی که دارای آب خوراکی با مقادیر بالایی از سولفات کلسیم باشد، پس از 8 روز و در سیستم تصفیه آب دیگری که دارای مقادیر قابل توجهی کربنات کلسیم است پس از 2 روز، دبی تولیدی با افت شدیدی مواجه خواهد شد. ب
نابراین کربنات کلسیم می تواند مشکلات جدی تری را برای سیستم تصفیه آب ایجاد کند. راه حل پیشگیرانه ای که معمولاً برای این معضل ارائه می شود، استفاده پیوسته از آنتی اسکالانت است. به جرات می توان آنتی اسکالانت را ضروری ترین ماده شیمیایی دانست، که در فرایند تصفیه آب صنعتی به کار می رود. بدیهی است که جلوگیری از تشکیل رسوب به این روش موجب طول عمر بیشتر دستگاه و کاهش هزینه های نگهداری از آن خواهد شد.
