به طور کلی توکان از دسته گونه سرده توکانیان می باشد که برای نخستین مرتبه توسط فیلیب لودویگ استیوس مولر جانورشناس مشهور آلمانی در سال ۱۷۷۶ مورد توصیف قرار گرفت. همچنین پرنده توکان به دلیل جذابیت و چهره زیبایی که دارد مورد توجه بسیاری از علاقه مندان به پرندگان قرار گرفته است.
آشنایی با پرنده توکان
بهتر است بدانید پرنده توکان که بدان توکا نیز گفته می شود را امروزه می توان در تمامی آمریکای لاتین یعنی از مکزیک تا آرژانتین به استثنای شیلی در جنگل های بارانی و ساحلی مشاهده نمود. توکان ها به دلیل جذابیت بی دلیلشان جزو اولین پرندگانی بودند که مورد توجه دریانوردان اروپایی قرار گرفته و به اروپا برده شدند. توکان در اسارت تا ۲۰ سال عمر می کند و در هر تخم گذاری ۳ الی ۴ تخم خواهد گذاشت و در نهایت جوجه ها حدود ۴۶ الی ۵۰ روز بعد سر از تخم بیرون می آورند. در واقع توکان پرنده ای باهوش و بازیگوش با رفتاری دوستانه و آرام است که توجه زیادی به محیط پیرامون خود دارد. همچنین این پرنده زیبا به سادگی روی شانه شما می نشیند و در مقابل نوازش نیز مانند یک گربه خود را لوس می کند. توکان ها اگرچه قادر به تقلید صدای انسان نیستند اما مزایای دیگری نسبت به طوطی برزیلی دارند برای مثال جیغ نمی زنند و یا با سر و صدای بلند باعث نارضایتی همسایه ها نمی شوند، ریزش دائمی پوش پرهایش شما را کلافه نمی کند، قادر به گاز گرفتن نیست و همچنین قادر به جویدن پرده و قالی نخواهد بود. معمولا جوجه های توکا که در اسارت متولد شده اند و به صورت دستی مورد تغذیه قرار گرفته اند بهرتین انتخاب برای علاقه مندان توکان خواهند بود.
انواع پرنده توکان:
توجه داشته باشید که حدود ۳۵ گونه مختلف از توکان ها در جهان زندگی می کنند که مهم ترین گونه های آن توکان منقار تیز و توکان توکو خواهد بود و در ادامه سعی داریم تا به بیان خصوصیات بارز این دو نوع پرنده توکان بپردازیم:
توکان توکو:
این نوع پرنده دارای ۲۲ اینچ طول است و مشخصه ظاهری آن نوک بلندی است که حدود یک چهارم از طول کلی بدنش را تشکیل می دهد. توکو ها در اطراف نوک خود پرهای نوک تیز ندارند و در اطراف چشمشان هم پر ندارند و تنها زبانی دراز با قسمت های ساییده شده در اطراف زبان را مشاهده خواهید کرد. بال ها اغلب کوتاه هستند و مانند دم دارای انحنا هستند. راه رفتن این نوع توکان بسیار ضعیف است چون انگشتان اول و چهارمش در عقب قرار دارند.
توکان منقار تیز:
این پرنده زیبا را می توان یکی از بزرگ ترین اعضای خانواده توکان ها دانست. این پرنده در حالت پرواز منقاری بزرگ، بال هایی پهن، دم کوتاه و چهره منحصر به فردی دارد و عمدتا در گروه های کوچک به زندگی می پردازد.
خصوصیات ظاهری:
جالب است بدانید که این گروه از پرندگان با دارکوب ها تفاوت دارد اما جزو خانواده های نزدیک به هم خواهند بود به گونه ای که هر دوی این پرنده ها دارای پاهایی هستند که ۲ چنگال به سمت جلو و ۲ چنگال به سمت عقب دارند و وقتی پرواز می کنند بال هایشان را به سرعت به می زنند و در نتیجه هنگام حرکت در هوا بالا و پایین خواهند شد. این گروه پرنده های درخت نشین بیشتر به دلیل منقار بزرگ تر از اندامشان مشهور هستند زیرا منقار یک تکان تا ۲.۳ طول بدنش دراز می شود. توکان ها اغلب پرنده های آمریکای جنوبی هستند و بیشتر آن ها در جنگل های استوایی زندگی می کنند. بدنشان معمولا سفید و سیاه با نقش های رنگارنگ و منقارشان بلند، خیلی پهن و معمولا بسیار رنگین خواهد بود. جالب است بدانید که دانشمندان تاکنون نمی دانند که چرا توکان چنین منقار بلندی دارد و یا چرا رنگ این پرنده آنقدر زیباست. منقاره های اره ای این پرنده به آن در برداشتن و تکه کردن میوه کمک می کند و همچنین کاربرد این منقار های بسیار بزرگ کامل مشخص نیست. از آنجایی که منقار توکان ها با وجود اندازه شان که ظاهری سنگین دارد اما در نتیجه ی وجود سلول های لانه زنبوری یا ۶ ضلعی بسیار سبک هستند. احتمالا به منظور قادر ساختن این پرندگان برای دسترسی به میوه هایی که به طور نامناسبی بر بالای چتر درخت قرار دارند شکل گرفته اند. توکان ها از منقار خود با نهایت مهارت استفاده می کنند به گونه ای که توت ها را چیده و بعد آن را به داخل گلوی خود می اندازند.
خصوصیات رفتاری:
بهتر است بدانید که در واقع توکان پرنده زیرکی است که توجه زیادی به محیط اطراف خود دارد. این پرنده شخصیتی آرام اما رفتارهایی بسیار شیطنت آمیز خواهد داشت و چنانچه از چنین پرنده ای نگهداری می کنید مانند یک گربه خود را به می چسباند تا او را نوازش کنید. نکته جالب این است که توکان با هیچ پرنده دیگری مانند پرنده کوکو اخت نمی شود و ممکن است حس حسادتش آنقدر ترغیب شود که با آن ها بدرفتاری کند حتی با توکانیتس که جزئی از هم نوعان خودش محسوب می شود.
محل زندگی:
به طور کلی جنگل های بارانی نواحی گرمسیر استوا محل زندگی توکان توکو است. نوک تیز و پرنده هایی از این نژاد از توکان ها آنقدر بلند است که در واقع با یک چهارم طول بدن ان ها که ۵۵ سانتی متر است برابری خواهد کرد. در اطراف منقار و چشم هایش هیچ پری وجود ندارد و زبان درازش طوری به نظر می آید که گویا از اطراف ساییده شده است. این پرنده زیب دم و بال نسبتا کوتاهی داشته و قدرت انگشتانش به اندازه ای زیاد است که در بالا و پایین رفتن از تنه درختان کمک زیادی به آن ها می کند اما نمی تواند به راحتی در روی زمین راه برود و شاید به خاطر این است که انگشت های اول و چهارمش در قسمت عقب پاها قرار گرفته اند.
تغذیه توکان:
توکان ها معمولا از میوه و در طبیعت از بیش از یکصد گونه مختلف تغذیه خواهند کرد. همچنین در فصل جفت گیری نیز برای تامین پروتئین مورد نیاز خود از حشرات مختلف تغذیه می کنند. با وجود اینکه نمی توان دقیقا غذای طبیعی حیوان را برایش فراهم کرد اما امکان تغذیه بسیار مطلوب بر پایه میوه های مختلف در اسارت وجود دارد. پرنده توکان بر خلاف طوطی ها که بخش عمده ای از خوراکشان را دانه ها تشکیل می دهند به دلیل ساختار ویژه گوارشی بایستی با میوه تغذیه شوند و به عبارتی مجاز به مصرف دانه در تغذیه توکان ها نخواهید بود. توجه داشته باشید که ترکیبی از ۲۰ درصد موز، ۷۰ درصد پاپایا، ۵ درصد بری و ۵ درصد انگور می تواند خوراک ایده آلی برای توکان ها باشد. اما در صورتی که به پاپایا دسترسی نداشتید می توانید به عنوان جایگزین از طالبی یا گرمک استفاده نمایید. به صراحت می توان گفت که به جز میوه هایی مانند پرتغال، نارنگی، لیمو، آناناس، لیمو و گوجه فرنگی که حاوی مقدار بالایی اسید سیتریک هستند و حیوان را دچار مشکلات گوارشی خواهند کرد منعی برای استفاده از سایر میوه ها وجود نخواهد داشت.
بیماری های رایج در پرنده توکان:
بهتر است بدانید که متاسفانه توکان ها و برخی دیگر از پرندگان از لحاظ زنتیکی استعداد جذب بیش از اندازه آهن موجود در مواد غذایی را دارند که این ذخیره اضافه در کبد و رسیدن آن به مقدار مسمومیت زا می تواند به مرگ فرد منجر گردد. به همین خاطر توصیه می شود برای تامین پروتئین مورد نیاز پرنده تان از غذاهای تجاری با آهن محدود شده استفاده نمایید. توجه داشته باشید که تاکنون هیچ روش به استثنای بیوپسی کبد برای تشخیص و بالتبع درمان این بیماری در پرندگان وجود ندارد و طبق معمول پیشگیری بهتر از درمان خواهد بود. از یاد نبرید که همه موجودات زنده به آهن دست کم برای تشکیل هموگلوبین خون نیاز دارند و امکان حذف آهن از برنامه غذایی وجود نخواهد داشت.
