یکی از مسائلی که در هنگام متولد شدن نوزاد می توان نسبت به آن توجه ویژه ای داشت و از مزایا و فواید آن بهره مند شد نگه داری خون بندناف نوزاد می باشد که دارای سلول های بنیادی خون ساز بوده و می تواند در درمان بسیاری از بیماری ها مفید و کمک کننده باشد. در همین راستا سعی داریم در این مطلب به جهت آگاهی و شناخت شما عزیزان به بررسی دلایل ذخیره خون بند ناف و مزایا و کاربردهای آن بپردازیم.
اهمیت و کاربردهای خون بند ناف
والدینی که در انتظار به دنیا آمدن نوزادشان می باشند باید در رابطه با موضوعات مختلف در این زمینه اطلاعات کافی داشته باشند که از جمله آن ها می توان به ذخیره سازی و استفاده از خون بند ناف اشاره کرد که از اهمیت بالایی برخوردار بوده و از زمانی که فواید سلول های بنیادی شناخته و مورد توجه قرار گرفت این مسئله نیز پررنگ تر شد و نگهداری خون بندناف امری مهم تلقی گردید.
خون بندناف در واقع خونی می باشد که در جنین در حال تکامل درون رحم گردش دارد و بعد از تولد در قسمت بندناف و جفت باقی مانده و دور ریخته می شود و از آن می توان به عنوان زباله بیولوژیک نام برد. اما باید گفت که این خون دارای سلول های بنیادی خون سازی می باشد که بسیار اهمیت داشته و در بهبودی و درمان بیماری های زیادی موثر می باشد به همین دلیل امروزه خانواده ها توسط بانک خون بندناف به ذخیره سازی آن پرداخته تا در آینده از کاربردهای آن بهره مند شده و خود را از این طریق در برابر بیماری خاص و نادری که منشا خونی داشته و سبب ایجاد ناهنجاری در عملکرد مغز استخوان و دستگاه ایمنی شده بیمه کنند که البته این عمل نیاز به صرف هزینه زیادی می باشد.
فواید سلول های بنیادی خون بندناف
سلول های بنیادی که از بند ناف بدست می آیند دارای توان بسیار بالا بوده و درصد نابودی آن ها کم است و همینطور به دلیل تکثیرهای مداوم حالت پیری به خود نمی گیرند. به گونه ای که با عمل تزریق یا جانشینی آن ها در بافت هایی که دچار صدمه شدید شده اند می توان موجب بهبودی و شکل گیری سلول های جدید بافت موردنظر شد. همینطور می توان گفت دسترسی به این نوع سلول ها خیلی راحت می باشد.
نحوه گردآوری خون بندناف
در زمان تولد و پس از جدا سازی بندناف جفت نیز از جداره رحم جدا شده و خارج می گردد. میزان حجم بندناف و جنین به صورتی می باشد که به شکل متوسط بین ۷۰ الی ۲۰۰ میلی لیتر خون سرشار از سلول های بنیادی خونساز در آن ذخیره سازی شده است. با توجه به این که پس از گذشت چند دقیقه خون موجود در بندناف و جفت حالت لخته به خود می گیرد بدین ترتیب برای دستیابی به این منبع باارزش تنها ۵ الی ۱۰ دقیقه فرصت باقی است وگرنه سلول های بنیادی موجود در آن بدون کاربرد باید دور ریخته شود. این خون پس از جداسازی کامل بندناف از نوزاد قابلیت جمع آوری دارد و نمونه گرفتن از آن هیچ نوع آسیبی به نوزاد یا مادر وارد نخواهد کرد.
مزایای بهره گیری از خون بندناف
بهتر است بدانید که مغز استخوان و بندناف هر دو جز واحدهای سلول های بنیادی خون ساز به شمار می آیند که در بازسازی دوباره سیستم خونی و همچنین سیستم دفاعی بدن کمک کننده می باشند. مغز استخوان حاوی بیشترین درصد از سلول های بنیادی خون ساز و خون بند ناف حاوی ۰.۶ الی ۱ درصد سلول های پیش ساز خونی و بنیادی خون ساز می باشد. در خون محیطی نیز کمتر از ۰.۲ درصد سلول های بنیادی خون ساز تشخیص داده شده است. در ادامه فواید بهره گیری از خون بندناف را به نسبت مغز استخوان شرح داده ایم.
- مقدار عکس العمل های رد پیوند برعلیه بدن میزبان دریافت کنندگان خون بندناف در مقایسه با مغز استخوان کمتر می باشد. GVHD واکنش شدید و گاها مرگبار به همراه پیوند مغز استخوان می باشد که در این وضعیت سلول های ایمنی فرد اهدا کننده پیوند به بدن میزبان حمله ور می شود و به قسمت هایی از بدن میزبان صدمه وارد می کند.
- طبق تحقیقات انجام شده سلول های بنیادی بندناف سلول های خونی زیادتری در مقایسه با مغز استخوان ایجاد می کنند.
- اهدا کردن خون بندناف خطر و ضرری برای فرد اهدا کننده نخواهد داشت.
- مقدار مبتلا شدن به عفونت های ویروسی فرد اهدا کننده از قبیل سایتومگالو ویروس در خون بندناف کمتر از خون مغز استخوان می باشد.
- وجود سلول های اولیه و تکامل نیافته سیستم دفاعی در خون بندناف موجب کم شدن رد ایمنولوژیک پیوند در مقایسه با مغز استخوان می شود. به گونه ای که رد پیوند شدید تا حدود ۶۰ درصد از پیوندهای خون بندناف مشاهده شده است.
- با بکارگیری خون بندناف امکان انجام پیوند موفقیت آمیز با شباهت کمتر HLA میان اهدا کننده و دریافت کننده در مقایسه با خون مغز استخوان بیشتر می باشد بنابراین تعداد بیشتری دریافت کننده را شامل خواهد شد.
- گردآوری خون بندناف در مقایسه با مغز استخوان خیلی آسان و راحت می باشد. بدین گونه که بعد از متولد شدن نوزاد بندناف و جفت جداسازی شده و خون آن بوسیله کیسه یا یک سرنگ گردآوری می شود. در طول این جریان به مادر و کودک هیچ نوع صدمه ای وارد نشده و همچنین می توان گفت این نوع عمل کاملا بدون ایجاد درد انجام می گیرد. این به گونه ای است که گردآوری خون مغز استخوان احتیاج به اعمال جراحی دارد و به طور معمول همراه با بیهوشی انجام می گیرد و همچنین دارای درد نیز می باشد.
- سلول های بنیادی و پیش ساز خون بندناف در مقایسه با مغز استخوان توانایی تکثیر زیادتری دارند.
- به دلیل آن که در طول روز تعداد زیادی نوزاد به دنیا می آیند بنابراین تعداد بسیاری واحد خونی در اختیار افراد بوده که این موضوع بهره بردن از آن ها راحت تر می کند.
بیماری های قابل درمان با خون بندناف
- بیماری های ژنتیکی همچون سندروم لش نیهان و هیپوپلازی غضروف
- بیماری لوسمی مزمن همچون CML
- ناهنجاری های سیستم دفاعی مادرزادی همچون سندروم کاستمن، سندروم دی جرج و نقص چسبندگی لکوسیتی
- لوسمی حاد همچون لوسمی تمایز نیافته حاد
- ناهنجاری های سلول های بنیادی همچون کم خونی فانکونی، هموگلوبینوری حمله ای شبانه و کم خونی آپلاستیک
- بیماری نقص ژنتیکی پلاکتی همچون ترمبوسیتوپنی مادرزادی
- انواع بیماری های نقص تولید لنفوسیت ها همچون لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین
- ناهنجاری های پلاسماسل همچون مولتی پل میلوما و لوسمی پلاسماسل
- اختلالات ژنتیکی گلبول های قرمز همچون کم خونی سلولی داسی شکل، بتا و تالاسمی ماژور
- بیماری های مختلفی همچون سکته قلبی و مغزی، آلزایمر، مشکلات کبدی، پارکینسون و دیابت
در مطلب ارائه شده شما عزیزان را با دلایل نگه داری خون بند ناف و فواید و مزایای آن به طور کامل آشنا کردیم که امیدواریم مورد پسندتان قرار گرفته باشد و نهایت استفاده را از آن برده باشید.
