زادزاد شما ممکن است کمی در مورد مراقبت از آلت تناسلی نوزاد پسر خود پس از ختنه کردن نگران باشید اما آلت تناسلی پسر آن قدر که به نظر می آید حساس نیست و ختنه آسیبی به او نمیرساند Circumcision does not harm him. ختنه یک عمل ساده است در این بخش از نازوب تاریخچه ختنه کردن و مراقبت های بعد از آن را خواهیم گفت.
تاریخچه ختنه کردن
ختنه، عمل جراحی کوچکی است که سابقه 5 هزار ساله دارد. تاریخچه ختنه به مدت‌ها پیش و به مصر باستان برمی‌گردد. انجام ختنه فقط جنبه بهداشتی داشت اما امروزه مسلمانان، مسیحیان، زرتشتیان، یهودیان و بسیاری از مناطق دنیا پسران را ختنه می‌کنند.
مسلمانان علاوه بر دلیل پزشکی، به دلایل اسلامی و مذهبی فرزند خود را ختنه می‌کنند اما سایر مذاهب و ادیان برای پیشگیری از بسیاری از مشکلات پزشکی کودکان خود را ختنه می‌کنند.
چرا باید کودک را ختنه کنیم؟
دلایل مختلفی برای ختنه نوزاد وجود دارد؛ به‌طور طبیعی زیر پوستی که آلت‌تناسلی کودک را می‌پوشاند، ماده سفید رنگ و پنیری شکلی که حاوی سلول‌های مرده است، تولید و جمع می‌شود. این ماده به دلیل نرم‌بودن، مانع چسبیدن پوست به سر آلت می‌شود.
گاهی این ترشحات عفونی می‌شود و پوست سرآلت را نیز دچار عفونت می‌کند. در موارد نادر این عفونت مخصوصا در نوزادان Infection, especially in infants و شیرخواران به عفونت کلیه‌ها می‌انجامد.
پزشکان به‌طور خلاصه فواید ختنه را 5 مورد زیر میدانند:
1) شانس ابتلا به عفونت ادراری در اولین سال زندگی در یک نوزاد پسر ختنه‌شده حدود 1 در 1000 و در نوزادانی که ختنه نشده‌اند، 1 در 100 است.
2) ختنه خطر سرطان آلت تناسلی را که در مردان شایع هم نیست، کاهش میدهد.
3) خطر ابتلا به عفونت‌های قابل انتقال جنسی مانند ایدز کاهش می‌یابد و از عفونت پوست آلت پیشگیری می‌شود.
4) می‌توان از فیموزیس، بیماری‌ای که مردان ختنه نشده به آن مبتلا می‌شوند، پیشگیری کرد.
5) از سرطان دهانه رحم در همسر مردان پیشگیری می‌کند.
بیشتر بدانید: هشدار و زنگ خطرهایی که بند ناف نوزاد به شما میدهد
بهترین زمان برای ختنه چه زمانی است؟
زمان دقیقی برای انجام ختنه وجود ندارد اما می‌گویند اگر ختنه بعد از تولد یا در ماه‌های اول تولد انجام شود، به بیهوشی عمومی نیاز نیست و با بی‌حسی موضعی Local anesthesia انجام می‌گیرد.
اگر ختنه در ماه‌های اول تولد انجام نشود، علاوه بر اینکه باید کودک را بیهوش کرد، هزینه‌ای اضافه‌ای به خانواده تحمیل می‌شود و اثر بد روانی نیز روی کودک می‌گذارد.
کودک (به‌خصوص از 2 تا 3 سالگی)، به حفظ آلت‌تناسلی خود حساسیت دارد و چه بسا ختنه را تنبیه پدر و مادر تصور کند و این تصور او را آزرده می‌کند.
ختنه به روش های مختلفی انجام می شود
ختنه کردن به روش جراحی
دراین روش پزشک به وسیله تیغ جراحی پوست دور تا دور قسمت کلاهک آلت تناسلی بریده و بخیه می زند. این روش که به روش سنتی معروف است اشکالاتی نیز دارد که یکی از آنها شروع خونریزی پس از بریدن پوست این ناحیه است و تا وقتی با دستگاه آن را نسوزانند و یا آن را بخیه نکنند خون آن بند نمی آید. در این روش مدت زمان طولانی وقت لازم است تا زخم خوب شود.
گاهی نیز در زمان ختنه ممکن است با بی احتیاطی بخشی از سر آلت نیز بریده شود. در برخی موارد نیز پس از عمل، چسبندگی اتفاق می افتد و سبب می شود که کودک در ادرارکردن دچار مشکل شود.
در روش جراحی کودک نباید تا چند روز پوشک شود، زیرا پانسمان از بین می رود و تعویض آن برای کودک بسیار دردناک است. در این روش می توان بعد از یک هفته کودک را به حمام برد تا پانسمان خود به خود جدا شود. گاهی پزشک برای جلوگیری از عفونت، آنتی بیوتیک تجویز می کند.
ختنه کردن به روش حلقه
در این روش حلقه ای تنگ به دور آلت تناسلی نوزاد می اندازند و آن را خوب با نخ می بندند تا خون به قسمت بالایی نرسد وآن مانند بند ناف خشک شود و بیفتد.
این روش نیز مانند روش جراحی اشکالاتی دارد که یکی از آنها خوب نبستن نخ دور حلقه است که در این صورت سبب می شود پوست کلاهک به خوبی جدا نشود. احتمال ابتلا به عفونت و التهاب Infection and inflammation آلت تناسلی در این روش زیاد است.
در روش حلقه ممکن است پوست به اندازه کافی برداشته نشود یا زیاد برداشته شود یا با جابه جا شدن حلقه در ادرار کودک فشار ایجاد شود.
اگر ختنه با حلقه پلاستی بل انجام شده باشد باید بعد از 5 تا 8 روز بیوفتد و اگر افتادن آن بیشتر از 8 روز به طول انجامد و یا تورم بیش از 8 روز کمتر نشود باید توسط متخصص اطفال حتما معاینه گردد. انجام این عمل فقط تا یک سالگی امکان پذیر است.
در عمل ختنه به روش حلقه گذاری، کودک بعد از عمل می تواند پوشک شود و حتی می توانند کودک را بعد از ادرار کردن زیر آب بگیرند، زیرا پانسمانی وجود ندارد.
استفاده از دستگاه کلیپس نقره ای برای ختنه بچه هایی که دچار چاقی و عارضه میکرو پنیس هستند مشکل ایجاد می کند زیرا آلت تناسلی این کودکان بسیار کوتاه است و در زیر لایه هایی از چربی فرو رفته است و به همین خاطر ختنه آنان دشواراست.
اطلاعات بیشتر: راهکارهای طلایی و مؤثر برای رفع زردی نوزاد
ختنه کردن با لیزر
در این روش، بافت زیر پوست مجرای آلت تناسلی را با لیزر می سوزانند اما نسبت به روش های گفته شده کمتر انجام می شود.
ختنه کردن با دستگاه کلیپس نقره ای
مدرن ترین روش ختنه با استفاده از دستگاه جدیدی به نام کلیپس A new device called Clips نقره ای است که تا قبل از این مورد استفاده نبوده است. در این روش، پوست دور کلاهک آلت تناسلی با دستگاه برداشته می شود و نیازی به حلقه و یا بخیه نیست، بلکه پانسمان کوچکی انجام می شود. این دستگاه، بدون خونریزی و بدون بخیه کودکان را ختنه می کند.
نکاتی برای مراقبت بعد از ختنۀ نوزاد
ناحیۀ ختنه‌شده را تمیز نگه دارید:
این مهم‌ترین مراقبت پس از ختنه است. در هر بار تعویض پوشک، هر ذرۀ مدفوعی را که می‌بینید با ملایمت پاک کنید. از صابونی ملایم و بی‌بو برای پوست نوزاد و آب گرم استفاده کنید.
از دستمال مرطوب استفاده نکنید. اجازه دهید که آن ناحیه خودبه‌خود خشک شود تا از التهاب جلوگیری شود. تا زمانی که آلت تناسلی بهبود می‌یابد و ریشۀ بند ناف نیز می‌افتد تنها از روش شست‌وشو با یک لیف یا حولۀ نرم برای بدن نوزاد استفاده کنید و از خیس کردن این ناحیه در حمام خودداری کنید.
هرچند، بدیهی است که در حین ادرار کردن مرطوب خواهد شد، اما تا زمانی که پوشک او را به موقع تعویض می‌کنید، این موضوع مشکل‌ساز نیست.
از ناحیۀ ختنه‌شده محافظت کنید:
پس از جراحی ممکن است یک باند وازلینی روی آلت نوزاد قرار داده شود که معمولاً با اولین ادرار نوزاد می‌افتد. متخصصان اطفال نظرات متفاوتی در مورد لزوم ادامۀ استفاده از پانسمان برای آلت تناسلی در حال بهبود دارند، بنابراین نظر پزشک کودک خود را بپرسید.
اگر توصیه شده است که به پانسمان ادامه دهید، به احتمال زیاد به شما گفته می‌شود که قبل از پیچیدن یک گاز استریل کوچک دور محل یا قرار دادن یک باند روی آن، کمی وازلین روی سر آلت تناسلی Vaseline on the head of the penis بمالید تا پانسمان به پوست نچسبد.
اگر پزشک شما معتقد به استفاده از پانسمان نیست، ممکن است به شما گفته شود که برای روز اول یا بعد از آن نیز بعد از هر تعویض پوشک، کمی وازلین یا پماد آنتی‌بیوتیک به آن ناحیه بزنید، فقط برای اینکه مانع از ساییده شدن پوشک به آلت تناسلی شود.
دو پوشک به نوزاد بپوشانید:
این کار اختیاری است، اما به کاهش درد کمک می‌کند. پوشاندن دو پوشک به نوزاد، به محافظت از آلت تناسلی او کمک می‌کند و از فشار آوردن ران‌ها به آن جلوگیری می‌کند؛ همچنین می‌توانید به منظور کاهش درد، یک کیسۀ حاوی یخ را بین دو لایه پوشک قرار دهید. در این مورد نیز لازم است نظر پزشک کودک را بپرسید.
وقتی ناحیۀ ختنه به طور کامل بهبود پیدا کرد، شما همچنان به تمیز نگه داشتن آلت تناسلی و پاک کردن هر گونه مدفوع روی آن ادامه دهید. گاهی نیز کمی از پوست ختنه‌گاه باقی می‌ماند، اگر این مورد برای کودک شما پیش آمده است، در زمان حمام کردن، پوست را با ملایمت بکشید و زیر آن را تمیز کنید.
بیشتر بخوانید: بیماری های شایع نوزادان بعد از تولد
موارد نیازمند مراجعه به پزشک
اگر سر آلت تناسلی نوزاد کمی قرمز است، نگران نشوید. ترشحات زرد رنگ Yellow discharge نیز کاملاً طبیعی است و تنها به این معنی است که بدن در حال ارسال مایعات شفابخش به این ناحیه است.
حتی دیدن یک لکۀ کوچک خون در پوشک نوزاد نیز طبیعی است. اما اگر کودک شما هر یک از علائم زیر را دارد، فوراً به پزشک کودک اطلاع دهید. این علائم می‌تواند به معنای عفونت یا مشکلات دیگری باشد:
تب کردن کودک
ورم شدید آلت و بیضه
مشکل در ادرار کردن
ادرار نکردن نوزاد حداکثر ۲۴ ساعت پس از ختنه
زخم‌های پوسته‌پوسته و ترشح‌کننده
قرمزی ناحیۀ ختنه بیشتر از پنج روز
ادامۀ ترشحات زرد رنگ بیشتر از یک هفته
خونریزی مداوم محل ختنه
تغییر رنگ و تیره شدن نوک آلت
خون‌مردگی وسیع آلت و بیضه
افتادن حلقه در کمتر از سه روز یا نیفتادن حلقه تا ۱۰ روز پس از ختنه
