سلامت نیوز:براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، سوءتغذیه یا همان دریافت کم یا زیاد نوع خاصی از مواد مغذی، عامل ۴۵درصد از کل موارد مرگ‌ومیر کودکان در سراسر جهان است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،سوءتغذیه به‌دلیل چالش های اقتصادی در استان‌هایی مانند سیستان‌وبلوچستان، کهگیلویه‌وبویراحمد، ایلام، هرمزگان، خوزستان، کرمان، بوشهر و خراسان جنوبی شیوع زیادی دارد. در دورانی که کرونا در صدر اخبار جهان است، صحبت کردن از سوءتغذیه شاید عجیب باشد، اما این 2معضل سلامتی می‌توانند از جنبه‌های مختلفی به هم مربوط باشند.
فقط کافی است به فهرست استان‌هایی که بیشتر از همه درگیر کرونا هستند، نگاه کنیم، آن وقت خواهیم دید این فهرست شامل همان استان‌هایی است که سوءتغذیه بالایی دارند.براساس تحقیقات وزارت بهداشت، در کرمان 11هزار و800، خراسان جنوبی 7هزار و971، ایلام 2هزار، بوشهر 2هزار و 300، خوزستان 2هزار، سیستان‌وبلوچستان ۱۲هزار و500 و در کهگیلویه‌وبویراحمد 2هزار کودک سوءتغذیه دارند.
پس از شناسایی 8 استان دچار ناامنی شدید غذایی، طرحی با اهداف ویژه برای مقابله با این مشکل با عنوان «باغ» تعریف شد و حالا دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور مشغول اجرای آن هستند. با این حال و در شرایطی که برخی کشورها مانند انگلستان طرح‌های پیشگیری از کرونا را با ارائه مکمل ویتامین دی در میان بیماران و سالمندان انجام داده‌اند، در ایران از چنین طرح‌هایی خبری نیست.
سوءتغذیه به نفع ویروس کرونا
گرچه آمار سوءتغذیه را بیشتر درباره کودکان ارائه می‌دهند، اما در کهگیلویه‌وبویراحمد نه فقط کودکان که بسیاری از بزرگسالان و سالمندان به‌ویژه در نقاط دورافتاده استان دچار سوءتغذیه هستند. اکنون با افزایش شهرهای قرمز کرونایی استان و شیوع کرونای دلتا، بسیاری از مبتلایان به سوءتغذیه در خطر ابتلا به کرونا قرار گرفته‌اند. یک متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی یاسوج می‌گوید: سیستم ایمنی بدن برای عملکرد بهتر به عناصر طبیعی و ویتامین نیاز دارد و مثلا برای تکثیر سلولی ویتامین دی موردنیاز است.
جان‌محمد ملک‌زاده با بیان اینکه سوءتغذیه در هر شکلی می‌تواند موجب تضعیف بدن شود و احتمال ابتلا به انواع ویروس ازجمله کرونا را افزایش دهد، گفت: در روستاهای دورافتاده کهگیلویه‌وبویراحمد بسیاری از بزرگسالان هم به سوءتغذیه دچارند. یک‌بار که به مناطق روستایی استان رفته بودیم، متوجه شدیم خیلی از خانه‌ها مدت هاست‌که گوشت مصرف نکرده اند و مردم فقط غلات می‌خورند، همین نشان می‌دهد مردم دچار سوءتغذیه هستند. وی با بیان اینکه به‌طور قطع سوءتغذیه می‌تواند فرد را دچار فرم‌های شدیدتری از کرونا کند، ادامه می‌دهد:برآیند سوءتغذیه به سمت تضعیف سیستم ایمنی است. در این شرایط، بیمار در مواجهه با تعداد کمی از ویروس مبتلا می‌شود، طول دوره درمان او طولانی‌تر و عوارض بیماری به‌ویژه نارسایی تنفسی در او بیشتر است.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی یاسوج درباره نقش مکمل‌ها در افزایش سیستم ایمنی افراد در مواجهه با کرونا هم می‌گوید: مکمل‌درمانی می‌تواند نقش پیشگیرانه داشته باشد، اما باید توجه داشت استفاده بیش از اندازه یا خودسرانه از ویتامینها هم می‌تواند مشکلات خاص خود را به‌دنبال داشته باشد.
تأثیر کرونا بر افزایش سوءتغذیه
کرمان هم از استان‌هایی است که تعداد زیادی کودک دارای سوءتغذیه دارد که بررسی آن در کنار آمار بالای کرونای استان می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی شمال کرمان به همشهری می‌گوید: سوءتغذیه کودکان از سال‌ها قبل در کرمان وجود داشت، اما به‌نظر می‌ر‌سد بیشتر از آنکه سوءتغذیه موجب افزایش احتمال ابتلا به کرونا شود، مشکلات پس از همه‌گیری کووید-19است که به فقر دامن می‌زند و موجب می‌شود گروه‌های آسیب‌پذیر به‌ویژه کودکان به‌دلیل در اختیار نداشتن کافی موادغذایی دچار سوءتغذیه شوند.
در یک سال و نیم گذشته بعضی از اقشار جامعه شغل ثابتی نداشتند یا بیکار شدند، این مسئله در کنار افزایش قیمت‌ها موجب شده است افراد نتوانند به اندازه کافی موادغذایی تهیه کنند.حسین صافی‌زاده با بیان اینکه در این شرایط افراد مبتلا به سوءتغذیه ممکن است دچار ضعف سیستم ایمنی بدن و مستعد ابتلا به کرونا شوند، ادامه می‌دهد: کمک به رفع سوءتغذیه می‌تواند به افزایش قدرت ایمنی بدن شهروندان کمک کند و به همین دلیل تلاش می‌کنیم با همکاری کمیته امداد سبدهای غذایی را بین خانواده‌های دارای کودک مبتلا به سوءتغذیه توزیع کنیم.وی البته ارائه این سبدها را کافی نمی‌داند و ادامه می‌دهد: این کودکان باید حداقل 6ماه تحت پوشش قرار گیرند تا به حدی از توانایی برسند که بتوانند از این شرایط خارج شوند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان با اشاره به اینکه مکمل‌یاری گروه‌های هدف در دستور دانشگاه علوم‌پزشکی قرار دارد، می‌افزاید: شواهد حاکی از این است که ویتامین دی می‌تواند موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شود و از ابتلا به کرونا جلوگیری کند. هم‌اکنون هم برای مبتلایان به کرونا ویتامین دی تجویز و این ویتامین برای گروه‌های هدف توصیه می‌شود، اما برنامه‌ای برای ارائه مکمل به عموم مردم وجود ندارد.
سوءتغذیه و ابتلای شدیدتر به کرونا
هرمزگان از استان‌هایی است که در ماه‌های گذشته همیشه با کرونا و انواع جدید و مسافر آورده‌اش دست به گریبان بوده. از طرفی سوءتغذیه هم میان کودکان و زنان باردار آن کم نیست. هرچند این استان از فقر مالی و تفاوت فرهنگی مناطق مختلفش به یکسان رنج می‌برد و باید با موضوعات و مشکلاتی گاه بغرنج دست‌وپنجه نرم کند.
سخنگوی علوم‌پزشکی هرمزگان می‌گوید: این موضوع که افراد دچار سوءتغذیه بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به کرونا هستند، ثابت نشده است. با این حال اگر فردی که از سوءتغذیه رنج می‌برد به ویروس کرونا آلوده شود، شدت بیماری در او بیشتر خواهد بود.فاطمه نوروزیان همچنین درباره تأثیر استفاده از مکمل‌های غذایی برای کاهش ابتلا به کرونا می‌گوید: مکمل‌ها اثر ضد‌ویروس دارند و می‌توانند موجب تقویت سیستم ایمنی افراد شوند؛ به همین دلیل است که پزشکان برای مبتلایان به کرونا زینک، ویتامین سی و ویتامین دی تجویز می‌کنند. در هرمزگان ما مکمل‌درمانی با ویتامین آ را برای کودکان زیر 5سال و مکمل‌درمانی دیگری را برای مادران باردار انجام می‌دهیم. امیدواریم این کار به همراه ارائه سبدهای غذایی در میان افراد فقیرتر جامعه باعث بهبود وضعیت سوءتغذیه در استان و در نتیجه افزایش توان سیستم ایمنی بدن مردم شود.سخنگوی علوم‌پزشکی هرمزگان با بیان اینکه تفاوت‌های فرهنگی مشکلات تغذیه‌ای متعددی برای مردم استان پدید آورده است، می‌افزاید:
به‌عنوان مثال در یکی از شهرهای نزدیک بندرعباس مردم با وجود فقر پولشان را صرف خرید کنسرو می‌کردند، برنامه‌هایی ترتیب دادیم تا به آنان کاشت صیفی و حبوبات و پخت غذاهای ساده را یاد بدهیم. نوروزیان با بیان اینکه به‌دلیل فقر مردم شرق استان و بروز سوءتغذیه در میان آنها بیشتر نگران ابتلای کرونا در میان آنان بودیم، گفت: با وجود این هنگام شدت یافتن کرونا متوجه شدیم غرب استان که مردمش اوضاع مالی بهتری دارند به‌دلیل بی‌احتیاطی و برگزاری مراسم و دورهمی‌ها بیشتر مبتلا شده‌اند.
***برای اثبات تأثیر سوءتغذیه بر ابتلا به کرونا هیچ بررسی علمی مستقلی انجام نشده است، اما تجربه‌های متخصصان در استان‌های درگیر نشان می‌دهد عوامل مؤثر بر ابتلا به کرونا بیش از اینهاست. با این حال وزارت بهداشت تاکنون به جز تصویب و ارائه پروتکل‌های غذایی درباره تغذیه مناسب برای پیشگیری و درمان کووید-19برنامه تغذیه‌ای دیگری ارائه نکرده است؛ آنچه اکنون در قالب ارائه سبدهای غذایی و مکمل در استان‌ها انجام می‌شود، ادامه برنامه‌هایی است که پیش از کرونا هم وجود داشته است. مبارزه با فقر و ناامنی غذایی در نقاط مختلف می‌تواند با افزایش شاخص‌های سلامتی از بار سنگین کرونا بکاهد؛ باری که شانه‌های سیستم درمان را تا مرز شکستن پیش برده است.
کرونا در 8 استان
وضعیت کرونا در استان‌های دارای سوءتغذیه شدید خوب نیست و همه آنها در 2ماه گذشته شهرهای قرمز داشته‌اند. از وخامت اوضاع سیستان‌وبلوچستان همگان آگاهند، کرونای دلتا در این استان جنوب‌شرق کشور بیداد می‌کند و آمارهایش در همه زمینه‌ها بالاست. در بوشهر شرایط بسیار پرنوسان است و به‌دلیل جمعیت کثیر مسافران خارجی و همسایگی با هرمزگان، شهرهای استان مدام قرمز و نارنجی می‌شوند. ایلام اما زمانی تنها نقطه قرمز غرب کشور بود، حالا نه فقط اوضاع شهرهای این استان که وضعیت استان‌های همسایه هم بحرانی است. هرمزگان و کرمان هم بین سیستان‌وبلوچستان و بوشهر گرفتار ویروس شده‌اند.
هرمزگان مدت‌هاست شرایط قرمز کرونایی دارد و کرمان هم به‌دلیل همسایگی با این استان‌ها دوباره به وضعیت وخیم کرونایی برگشته است. در خراسان جنوبی فقط شهر نهبندان قرمز است، اما به‌گفته مسئولان روند بیماری صعودی و ممکن است باقی استان هم به سرنوشت نهبندان دچار شود.کهگیلویه‌وبویراحمد هم که مدت‌ها بود شرایط آرامی را تجربه می‌کرد اکنون شهرهایی به رنگ قرمز دارد و وضعیت افزایشی ابتلا به بیماری در آن هشداردهنده است. خوزستان در گوشه جنوب‌غرب، بارها بحران کرونا را تجربه کرده و اکنون در جوار همسایگانی که همه یکدست قرمز شده‌اند، نگران از بروز فاجعه‌ای جدید است.
