علل و راههای درمان منفی بافی در سالمندان

علل و راههای درمان منفی بافی در سالمندان

مجموعه: دوران سالمندی

منفی بافی در سالمندان: مراقبت از سالمند منفی باف

یکی از شایع ترین رفتار دوران سالمندی، منفی بافی ( به انگلیسی : seniors negativity ) و بدخلقی است. 

مثلا مادرتان را به دکتر میبرید ولی به دلیل طولانی شدن زمان انتظار از شما ناراحت میشود. 

یا مثلا برای مرتب کردن حیاط به پدرتان کمک کرده اید ولی او از این که چمن را مطابق الگوی صحیح ، کوتاه نکرده اید ناراحت میشود. 

منفی بافی در سالمندانی که با وجود حمایت خانواده برای آسان زندگی کردن آن ها ، جای تعجب دارد و این سوال در ذهنتان پیش می آید که چرا همیشه شاکی هستند. 

در تحقیقاتی که در دانشگاه هاروارد انجام شده ارتباطی موثر بین مثبت اندیش بودن در میانسالی و کاهش ابتلا به بیماری ها در سالمندی کشف شده است. بر اساس این تحقیق قلبی که  در سالمندی سرشار از شادی باید ، بدن را در مقابل بسیاری از بیماری ها مصون میکند. 

این تحقیق روی سالمندان 50 – 89 ساله انجام شد که برخی از آن ها مشکلاتی از جمله فشار خون ، ناراحتی قلبی و جراحی داشتند. محققان متوجه شدن افرادی که دید مثبتی نسبت به بیماری شان داشتند 50 درصد سریعتر بهبود پیدا میکنند یا افراد مثبت اندیشی که دچار سکته قلبی شده بودند در موقعیت مشابه نسبت به همسالانشان دیگر دچار سکته نشدند. ولی سالمندان منفی باف و افرادی که از بیماریشان نگران بودند و ترس از سکته دوباره داشتند ، اتفاقا مجددا سکته کردند. 

در ادامه مقاله شما را با دلایل منفی بافی در سالمندان و روش هایی که میتوانید با این مشکل مقابله کنید ، آشنا میکنیم : 

علت منفی بافی در سالمندان

اولین سوالی که باید از خودتان بپرسید این است که آیا سالمند شما همیشه منفی باف بوده است یا اخیرا از همه چیز شاکی است و منفی بافی میکند. اگر یک سالمند همیشه در حال شکایت و منفی بافی است احتمالا تنها راهی که برای برقراری ارتباط با دیگران میشناسد ، همین است و شاید از تاثیر آزار دهنده رفتارشان بر دیگران آگاهی ندارند. از سویی دیگر ناتوانی جسمی ناشی از افزایش سن و نا امیدی روحی رفتار منفی در سالمند را تشدید میکند . 

اگر سالمند شما قبلا همیشه خوش اخلاق و صبور بوده ولی جدیدا همیشه شاکی و عصبانی است و نمیتواند خشم خود را کنترل کند میتواند یک علامت خطر جدی باشد و باید هر چه سریعتر به فکر بهبود رفتار او باشید. خوشبختانه تغییر رفتار فرد سالمند در این مورد بسیار راحت تر است. 

منفی بافی سالمندان به دلیل گذشته تلخ : مثبت اندیشی محصول زندگی سالم و موفق در گذشته است. سالمندانی که به اهداف خود رسیده اند و زندگی موفقی دارند دیدگاه زیباتر و مثبتی به زندگی خواهند داشت. ولی سالمندانی که از عملکرد خود در گذشته رضایت نداشته باشند دچار بحرانی به نام " بحران تمامیت در برابر نا امیدی " میشوند. از یک فرد نا امید نمیتوان انتظار دور اندیشی و مثبت اندیشی داشت. این فرد از خود رضایت ندارد و خودش را سرزنش میکند که منجر به بدبینی و منفی بافی بیشتر در او میشود. 

منفی بافی سالمندان به دلیل نگرانی از آینده : سالمندان نیاز به حمایت اجتماعی دارند و اگر این حمایت ضعیف باشد منجر به نگرانی آن ها می شود. اگر سالمندی تصور کند که بیمار و تنهاست و نمیتواند از پس مشکلات مالی و هزینه زندگی بر آید و نگران آینده خود باشد نمیتواند از زندگی اش رضایت داشته باشد و مثبت اندیش بماند و مشغول خودخوری و نگرانی برای آینده میشود که میتواند منجر به تفکرات منفی زیادی در او شود. 

منفی بافی در سالمندان به دلیل بیماری جسمی : اغلب سالمندان به بیماری های زمینه ای مبتلا می شوند که اگر کنترل نشود ، کیفیت زندگی را کاهش میدهد. در صورتی که بیماری تشدید و غیر قابل کنترل شود و منجر به بسری شدن طولانی در بیمارستان یا زمین گیر شدن او در خانه شود، اثر تضعیف کننده زیادی بر روحیه سالمند گذاشته و نگرش او به زندگی و اطرافیان را منفی و تخریب میکند که مانع از خوش بینی و مثبت اندیشی او میشود. 

افسردگی علت منفی بافی در سالمندان : فرد مبتلا به افسردگی ، بی حوصله ، خسته و نا امید است و تمایلی به ادامه زندگی ندارد. نگرانی هایش زیاد میشود و فقط جنبه های منفی زندگی را می بیند. از جمع فاصله گرفته و منزوی میشود که همین امر میتواند منجر به تشدید بیماری های زمینه ای ، منفی بافی و مرگ زودرس شود.

بیکاری علت منفی بافی در سالمندان : وقت آزاد زیاد و بیکاری در سالمندان باعث منفی بافی بیشتر و نشخوار ذهنی و حتی دامن زدن به افسردگی میشود. سالمندان باید به کاری مشغول باشند و وظایفی بر عهده شان گذاشته شود و روزانه خودشان را با ورزش ، پیاده روی ، تمرینات فیزیک و باغبانی سرگرم کنند. به خصوص ورزش های دسته جمعی میتواند باعث بهبود روحیه و دور شدن افکار منفی از ذهن سالمندان شود. 

تنهایی علت منفی بافی در سالمندان : سالمندانی که تنها زندگی میکنند و همسرشان فوت کرده یا جدا شده اند ، نگرش منفی تری به زندگی داشته  و احساس نا امیدی بیشتری دارند. بر اساس مطالعات طول عمر این افراد کمتر است ولی سالمندانی که در خانواده زندگی می کنند و اطرافشان رفت و آمد زیاد است و احساس می کنند نقش مثبتی در خانواده دارند افکارشان مثبت تر بوده و از نظر روحی خوشحال تر و سر حال تر هستند.

مهم ترین عوامل تغییر رفتار سالمندان

تغییر رفتار و نوسانات خلقی در سالمندان ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود :

عفونت مجاری ادراری : علایم عفونت ادراری معمولا درد ، سوزش و تکرر ادرار است ولی در سالمندان میتواند منجر به تحریک پذیری ، گیجی و عصبانیت انفجاری شود و یکی از اولین مشکلاتی است که در صورت بروز تغییرات ناگهانی در سالمند باید مورد بررسی قرار بگیرد. 

عوارض جانبی  داروها : عوارض جانبی برخی داروها میتوند باعث تغییرات رفتاری و خلقی شود. مثلا داروهای روانپزشکی که برای تغییر در بخش شیمیایی مغز طراحی شده و برای بهبود خلق و خو تجویز میشوند ممکن است عملکرد درستی برای مغز فرد سالمند نداشته باشند و باعث بدتر شدن شرایط روحی و جسمی او شوند. تداخلات دارویی ، داروهای ضد تشنج ، استاتین ، داروی ضد التهاب و داروهای فشار خون میتوانند در برخی افراد منجر به تحریک پذیری شوند بنابراین اگر در طی چند هفته اخیر  داروی جدیدی به داروهای فرد سالمند اضافه شده است حتما در مورد عوارض آن با پزشک مشورت کنید و دارو یا دوز دارو را تغییر دهید. 

درد مزمن : یکی از مشکلات همیشگی سالمندان درد ناگهانی یا مزمن است که علاوه بر اثر جسمی میتواند از نظر روحی و روانی برای فرد سالمند آزار دهنده باشد. سالمندان مبتلا به درد مزمن رفتار های منفی بیشتری از خود بروز می دهند از جمله خصومت ، عصبانیت ، افسردگی ، خستگی ، بی حالی و اضطراب . اغلب سالمندان از ابراز مدام درد و ناراحتی خودداری میکنند و به جای آن شروع به شکایت و گلایه نسبت به افراد خانواده میکنند. بنابراین باید نشانه های وجود درد در بدن سالمند منفی باف را به دقت بررسی کنید. 

یکی از مهم  ترین عوامل ایجاد درد و ناراحتی در سالمندان ، آرتروز و درد مفصل است که میتواند با لنگیدن ، حرکت آرام تر و کمتر راه رفتن مشخص شود که نیاز به بررسی پزشک دارد. 

خستگی : افراد معمولا در جوانی سعی میکنند ویژگی های منفی خود را کنترل کنند ولی با افزایش سن احساس میکنند که حق دارند فکر و احساسشان را بیان کنند. اگر سالمندی هدفمندی خود در زندگی را از دست بدهد و حوصله اش سر برود ، تقریبا تمام احساساتش منفی خواهد شد. به خصوص اگر با محدود شدن تحرک و کاهش سطح انرژی و سایر ناتوانی های وابسته به سن همراه باشد. 

در صورتی که فرد سالمند هدف و کاری برای تمرکز  نداشته باشد به دنبال جنبه های منفی زندگی خود رفته و آن ها را پر رنگ میکند که منجر به منفی بافی میشود. 

برای کاهش این احساس باید با سالمندان گفتگو کنید و کاری کنید یک هدف یا سرگرمی جدید پیدا کند که متناسب با توانمندی های او باشد تا باعث افزایش فعالیت و احساس رضایت بیشتر در او شود. 

روش مراقبت از سالمند منفی باف

در مرحله اول باید از عدم وجود عفونت و درد و تعادل دارویی سالمند مطمئن شوید و در صورت نیاز برای کنترل مشکلات او به پزشک مراجعه کنید. 

در صورتی که منفی بافی در سالمند همراه با زوال عقل باشد حتما از داروهایی که تغییرات رفتاری و شخصیتی او را کاهش میدهد استفاده کنید.

میتوانید با تجویز پزشک از داروهای ضد اضطراب و ضد روان پریشی برای کاهش بدرفتاری سالمند استفاده کنید. 

در صورتی که توانایی کنترل خودتان در مقابل سالمند منفی باف را ندارید و رفتار پرخاشگرانه تان موجب ضربه خوردن به روحیه حساس سالمندان میشد بهتر است از یک پرستار ماهر و با تجربه برای مراقبت از او استفاده کنید و با دوربین مدار بسته از خوشرفتاری با او مطمئن شوید یا هفته ای یک تا دو بار به او سر بزنید و از رضایت خاطر او نسبت به پرستار اطمینان حاصل کنید. 

روش های درمان و کاهش منفی بافی در سالمندان

شما نمیتوانید برای تغییر نگرش منفی سالمندان کار زیادی انجام دهید ، تغییر ساختار ذهنی یک سالمند که از جوانی منفی باف بوده است ، کاری تقریبا غیر ممکن است ولی در صورتی که سالمند شما قبلا مثبت اندیش بوده و یا میخواهید شرایط بهتری برای حفظ روحیه او فراهم کنید میتوانید از توصیه های زیر استفاده کنید. 

فرزندان و اطرافیان فرد سالمند باید در حد توان به او و نیازهایش رسیدگی کنند و در حد توان به او کمک کنند. 

اجازه ندهید سالمند احساس تنهایی کند و به او اطمینان دهید که همیشه کنارش هستید و دغدغه های او را برای این که نیمتواند خودش را اداره کند ، کاهش دهید. 

افسردگی در سالمندان باید تشخیص داده شده و با دارو و روش های دیگر درمان شود تا دید منفی ا و به زندگی کاهش پیدا کند. در صورتی که سالمند با فوت یکی از عزیزان روبرو شده است باید از حمایت همه جانبه روانی اطرافیان همراه شود. 

منفی بافی و ترس و سیستم ایمنی بدن را ضعیف میکند که منجر به ترس ، نگرانی و استرس بیشتر میشود که تاثیرات منفی زیادی روی سلامت جسمی خواهد داشت. باید ترس های و استرس های سالمند را پیدا کنید و آن ها را رفع نمایید.

سالمندان را تشویف کنید با دوستان خود در تماس باشند و با همسالانشان به دورهمی بروند تا روحیه شان حفظ شود.

در صورتی که یک فرد سالمند قصد ازدواج مجدد دارد نباید مانع او شوید و سعی کنید شرایط ازدواج مجدد او را فراهم کنید تا تنهایی اش کاهش پیدا کند. 

گردآوری : بخش زناشویی بیتوته