آزمایش فیبرواسکن کبد، انجامش لزومی دارد؟

سوال : لزوم انجام فیبرو اسکن در کبد چیست؟

پاسخ : بیماری کبد چرب، بیماری شایعی در جامعه است که حدود 25 تا 30 درصد افراد درگیر آن هستند و جهت درمان و کنترل آن کارهای مختلفی انجام میدهند.
در مورد علل کبد چرب باید بگوییم که علل مختلفی دارد ولی شایعترین علل آن سبک زندگی به خصوص تحرک کم، مصرف غذاهای چرب و چاقی است و در کنار آن مصرف الکل و هپاتیت مزمن هم جزو سایر علل آن است.
در این بیماری چربی در سلول های کبدی تجمع پیدا میکنند که در طولانی مدت باعث التهاب و ایجاد فیبروز در کبد میشود. فیبروز در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمیکند تا بیمار به خاطر آن به پزشک مراجعه کند، در مراحل مزمن و شدید است که میتواند باعث زردی، خارش و بزرگی شکم شود.
یکی از مهمترین روش های بررسی کبد سونوگرافی است که در این روش میزان کبد چرب به صورت چشمی ارزیابی میشود ولی جهت بررسی فیبروز و آسیب کبدی در گذشته از بیوپسی کبد استفاده میشد ولی امروزه روش های جدیدی ابداع شده که در آن به روش الاستوگرافی میزان سختی بافت کبد و فیبروز آن ارزیابی میشود این روش فیبرواسکن کبد است. 

برای آگاهی بیشتر از لزوم انجام فیبرو اسکن در کبد به سراغ سونوگرافی و رادیولوژی دیجیتال اکباتان رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید. برای مراجعه به سونوگرافی و رادیولوژی موج یا دریافت نوبت از مرکز سونوگرافی و رادیولوژی دیجیتال اکباتان کلیک کنید.

کبد چرب را حالتی برگشت پذیر از تجمع حباب‌های چربی در سلول‌های کبدی می‌گویند، که با التهاب کبد مشخص می‌شود. کبد چرب امروزه از مهمترین معضلات متابولیک جامعه‌ی بشری و شایع‌ترین علت سیروز کبدی بعد از ویروس‌های مزمن (هپاتیت B و C) است. این حالت ممکن است در افرادی که الکل مصرف می‌کنند ایجاد شود، ولی علل دیگری هم دارد که کبد چرب غیر الکلی نامیده می‌شود. بیماری کبد چرب در پی مصرف انرژی بیش از حد، چاقی، تنبلی و کمبود ورزش بروز پیدا می‌کند و درجه بندی دارد. کسی که کبد چرب دارد احتمالا به فشارخون، چربی و قندخون مبتلا می‌گردد و احتمال اتفاقات قلبی و عروقی و سکته‌های مغزی در آینده برای او مطرح می‌باشد. همراهی بیماری پرفشاری خون، افزایش چربی خون، چاقی و دیابت که همگی از اجزای سندروم متابولیک می‌باشند با بیماری کبد چرب مشاهده شده است.

فیبرواسکن چیست؟

فیبرواسکن روشی غیر تهاجمی، سرپایی، ارزان، آسان برای تخمین درجه آسیب کبدی، پایش پیشرفت و یا بهبودی، پیش آگهی و راهنمایی در انتخاب درمان بخصوص در هپاتیت‌های مزمن به کار برد.

دستگاه فیبرواسکن با استفاده از امواج لرزشی ماورای صوت میزان سختی بافت کبد را اندازه‌گـــیری می‌کند. در این روش یــــک موج ۵۰ هـرتزی از یک مـوج ســاز که در ســر یک اهرم (پــــروب) مــاورای صـــوت (قرار گرفته در فضای بین دنده‌ای مجاور کبد) تولید می‌شود، وارد کبد شده و سرعت انتقال آن بر حسب متر بر ثانیه اندازه گیری می‌شود. این عـدد در مـعادله‌ای تـبدیل به شـاخص ســـختی کـبد(Liver stiffness) برحسب کیلو پاسکال می‌شود. به کل این فرآیند الاستوگرافی با استفاده از ماورای صوت می‌گویند.

مقایسه فیبرواسکن با سایر روش ها

بیوپسی کبد هنوز استاندارد طلایی برای درجه بندی فیبروز کبد است. اما بیوپسی روشی تهاجمی است، نیاز به بستری دارد، گران است، خطرات احتمالی مثل درد و خونریزی دارد و باید توسط متخصص انجام شود. به علاوه نمونه بافتی که از بیوپسی به دست می‌آید قطعه کوچکی از بافت کبد است و ممکن است وضعیت سایر نقاط کبد را نشان ندهد. در نتیجه در ۲۰ تا ۳۰ درصد موارد نتیجه بیوپسی مقدار فیبروز را کمتر یا بیشتر از مقدار واقعی نشان می‌دهد. همچنین نتیجه‌ی بیوپسی بسیار وابسته به تجربه پاتولوژیست است و تفسیرهای افراد می‌تواند متفاوت باشد.

در عوض فیبرواسکن روشی غیر تهاجمی، سرپایی، ارزان، آسان و بدون درد است و ۵ تا ۷ دقیقه طول می‌کشد. تاکنون عارضه ای برای فیبرواسکن بیان نشده است. در ضمن فیبرواسکن در همان محل ویزیت در دسترس است و می‌تواند به پزشک در تصمیم سازی مناسب کمک کند. البته نقطه ضعف این روش آن است که در بیماران بسیار چاق و یا مبتلا به آسیت شدید به خوبی قابل انجام نیست و در هپاتیت حاد، انسداد صفراوی، ضایعات تومورال کبد و احتقان کبد ممکن است نتایج کاذب داشته باشد.

همچنین لازم است اشاره شود فیبرواسکن جایگزین سونوگرافی نیست. نتایج سونوگرافی به مهارت و تجربه سونوگرافیست وابسته است که در فیبرواسکن اینگونه موارد مطرح نیست. اهمیت فیبرواسکن به منظور پیشگیری و تشیخص به موقع مطرح است. برای مشاهده ویژگیها و اندازه کبد و طحال، مجاری صفراوی، ورید پورت و علائم همراه لازم است سونوگرافی انجام شود. در واقع نتایج فیبرواسکن و سونوگرافی در کنار هم و با توجه به پیشینه بیماری قابل تحلیل است. اما به طور خاص در مورد فیبروز کبد فیبرواسکن بر سونوگرافی ارجحیت دارد.

روش های درمانی و داروها

روش درمانی که برای بیماری کبد شما استفاده می‌شود، به تشخیص پزشک بستگی خواهد داشت. بعضی از مشکلات کبد را می‌توان تنها با اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی مناسب کبد چرب از جمله توقف مصرف الکل و یا کاهش وزن بدن درمان نمود. البته این تغییرات معمولاً به عنوان بخشی از برنامه درمانی که شامل مراقبت و نظارت دقیق بر عملکرد کبد می‌باشد، انجام می‌گیرد. سایر بیماری‌های کبد ممکن است نیاز به درمان‌های دارویی یا عمل جراحی داشته باشد. همچنین درمان آن دسته از بیماری‌های کبد که نهایتاً باعث نارسایی کبدی شوند، احتمالاً از طریق پیوند کبد امکانپذیر خواهد بود.