یکی از اولین علایم افتادگی روده احساس برآمده شدن در مقعد است که امکان دارد به نظرتان برسد بر روی توپی نشسته اید. افتادگی روده یا پروپلاس رکتوم یک وضعیت پزشکی بوده که در قسمت انتهای راست روده از راه مقعد در شکافی که مقعد خارج می شود فشار وارد می شود. این عارضه را از هر صد نفر سه نفر را درگیر می کند که اغلب در بانوان بیشتر از پنجاه سال و آقایان چهل سال رخ می دهد. اغلب اوقات این مشکل با بواسیر شدید اشتباه گرفته می شود که طیف خفیف و شدید دارد و در اکثر موارد بدون جراحی درمان می شود که در بسیاری از مواقع عمل جراحی هم صورت می گیرد.
نشانه ها و علایم افتادگی روده
افتادگی روده به حالتی گفته می شود که ضخامت تمام دیواره راست روده یا رکتوم از جایگاه اصلی خود پایین تر بیاید. در قسمت آخر روده بزرگ راست روده در قرار دارد که به شکل کیسه در بین کولون سیگموئید و مقعد قرار گرفته است. که در آن راست روده مخزن ذخیره دریچه خروجی مدفوع قرار دارد. عضلات کف لگن از راست روده محافظت می کند که با حمل و فشار درون شکم عضلات لگن ضعیف شده و پرولاپس رکتوم اتفاق می افتد و راست روده به طرف مقعد می رود. واژه پرولاپس یا افتادگی به معنای بیرون زدگی احشا به واسطه منافذ طبیعی بدن است. که در رکتوم پرولاپس خارجی بخشی از روده بزرگ از مقعد خارج می شود. این در حالی است که پرولاپس داخلی به خاطر به هم پیچیدن روده بزرگ اختلالاتی در دفع ایجاد می کند و شخص متوجه افتادگی روده نخواهد شد.
-
پرولاپس کامل:
این عارضه اغلب در سنین بزرگسال قابل مشاهده بوده تا خردسال که در طی این بیماری تمامی دیواره ها رکتوم و ساک صفاقی درگیر پروپلاپس شده است.
-
پرولاپس ناکامل:
در حالی است که پروپلاس مخاط را درگیر کرده ولی ناکامل اتفاق می افتد. این عارضه در تمام رده های سنی مشخص می شود و در صورت فشار بیش از اندازه برای دفع سبب شکل گیری بیماری یبوست و هموروئید می شود.
انواع پرولاپس رکتوم
- افتادگی کامل: در پرولاپس کامل تمام راست روده (رکتوم) از راه مقعد خارج می گردد.
- افتادگی جزئی: در هنگامی که تنها بخش از روده از مقعد خارج شده باشد افتادگی جزئی صورت می گیرد.
- افتادگی داخلی: در این نوع راست روده از جایگاه اصلی جابجا شده به پایین آمده ولی به مقعد فشاری نمی آورد.
دلایل افتادگی رکتوم
علل افتادگی رکتوم می تواند به خاطر شکل گیری پرولاپس باشد که در اثر چندین بیماری ایجاد شود. این بیماری ها از قبیل؛
- آسیب عصبی که اعصاب عضلات مقعد را کنترل می کنند آسیب ببینند افتادگی رکتوم به وجود می آید.
- بارداری واژینال یا طبیعی سخت
- صدمه و آسیب نخاعی
- جراحی لگن
- یبوست مزمن و پشت سرهم
- زایمان های مکرر
- کم کاری تیروئید
- رژیم غذایی نامناسب
- ضعف در ژنتیک
- تضعیف اسفنکتر مقعدی که عضله اسفنکتر اجازه نداده مدفوع از راست روده حرکت کندبه خاطر ضعف در عضله است.
باید گفت وجود بعضی از بیماری ها مثل: عفونت انگلی، دیابت، هیسترکتومی، سیستیک فیبروس می تواند افتادگی روده را بالا ببرد.
علائم افتادگی روده چیست؟
از علایم پرولاپس رکتوم که به مرور زمان مشخص می شود، یکی از ابتدایی ترین علایم افتادگی روده برآمده شدن در مقعد بوده که در شخص به شکلی احساس می شود که انگار بر روی توپی نشسته است.
- بسته شدن مجرای خروجی
- خونریزی روده
- دیده شدن توده از مقعد
- دفع تکه تکه ای مدفوع
- تخلیه نشدن کامل مدفوع
- اسهال و یبوست
- احساس سنگینی در لگن
- درد مقعد
- ترشحات مخاطی
- عدم کنترل مدفوع در موقع راه رفتن و خندیدن و نشستن
راه های تشخیص به این بیماری
تشخیص افتادگی روده به وسیله معاینه و شرح حال کامل قابل شناسایی و بازبینی است. که با در نظرگرفتن پرولاپس که نوعی بیماری در سن بالاست اتفاق می افتد احتمال این اختلال گوارشی و سرطانی روده از قبل آزمایش کولونوسکوپی صورت می گیرد. که در حقیقت پزشکان از راه کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی که در بخش آندوسکوپی است برای تشخیص استفاده می کنند.
در روش کونولوسکوپی لوله ای باریک و منعطف درون مقعد قرار می گیرد که زخم قسمت های ملتهب در وضعیت روده بزرگ مورد بررسی قرار می دهد. در سیگموئیدوسکوپی رکتوم متصل به مقعد بررسی می شود. به واسطه سیگموئیدوسکوپی با یک سوم انتهایی روده بزرگ قابل مشاهده است در صورتی که کونولوسکوپی تمامی تغییرات را مورد وارسی قرار می دهد. برای انجام سیگموئیدوسکوپی پزشک مربوطه روده بزرگ را برای مشاهده و شفافیت تخلیه می کند.
درمان پرولاپس رکتوم
یکی از بهترین درمان های افتادگی روده از راه جراحی شکم و مقعد امکان پذیر است. که با جراحی اورژانسی صورت گرفته و در طی دوره بیرون زدگی روده از مقعد داخل لگن قطع می شود. جراحی رکتوم با دو شیوه جراحی شکم و مقعد امکان پذیر می باشد که با جراحی از افتادگی روده ها جلوگیری می کند. نوع جراحی بسته به شرایط سنی و جنسیت و بیماری و شدت آن انتخاب می شود. که پزشک متخصص با در نظر گرفتن عوامل و عوارض جراحی و تاثیر آن انجام می دهد.
شایع ترین نوع جراحی پرولاپسی مقعد ترانس ابدومینال و پرولاپس رکتال می باشد که در جراحی نوع اول از راه شکم و در نوع دوم از راه سوراخ آنال صورت می گیرد. که در جراحی پرولاپس رکتال روده بیرون افتاده از سوراخ آنال خارج شده و با حذف قسمتی از سیگموئید بقیه روده را به کولون بخیه می زنند. که در این نوع عمل گسترده ترین جراحی برای افتادگی رکتوم در بزرگسالان می باشد.
پیامد های بعد از جراحی
احتمال این که اختلال در بیهوشی و خونریزی و عفونت خطراتی را که بیمار را بعد از جراحی پرولاپس تهدید می کند وجود دارد. که این عوامل عبارتند از؛ نشت مدفوع، حمله قلبی، اختلال در ادرار، افزایش یبوست و بازگشت و عود کردن پرولاپس مقعدی وجود دارد. در شرایط غیر اورژانسی انجام فعالیت ورزشی، مصرف فیبر، سبزیجات، میوه و غلات سبوس دار، مایعات، اصلاح رژیم غذایی و کم شدن تعداد دفعات دفع و درمان ملین صورت می گیرد. که درمان ملین نشان از مصرف میوه هایی دارد که در درمان یبوست موثر هستند. گیاهان دارویی از قبیل سنا، ریواس، ارجنگ، ریشه گل ختمی، بارهنگ خواص ملینی دارند.
تفاوت علائم بواسیر و افتادگی روده
هموروئید و علایم افتادگی روده از لحاظ دردناکی شبیه به هم هستند و امکان این که نشانه هایی نظیر هم داشته باشند وجود دارد. ولی بعضی اوقات با توجه به نمای مقعد به نظر می رسد که راست روده شخص در حال خروج از مقعد او می باشد. پرولاپس رکتوم به معنی حرکت راست روده که گاهی بیرون زدگی از مقعد است ولی بواسیر در حقیقت متورم شدن رگ های خونی موجود در دیواره های راست روده مقعد شخص می باشد.
اگر بواسیر نسبت به افتادگی روده از آزار کمی بهره می گیرد ولی می تواند دردناک و خارش زا هم باشد. کسانی که با این مشکل روبرو می شوند در مقعدشان امکان دارد شاهد مقداری خون قرمز روی دستمال باشند که در علایم افتادگی روده شخص موجب خونریزی خواهد شد. اگر مشکوک هستید که چه عارضه ای دارید می توانید با مراجعه به پزشک متخصص این موضوع را در جریان بگذارید تا با تشخیص درست و راه درمان بواسیر از افتادگی رکتوم بدرستی شما را راهنمایی کند.
