یکی از مسائلی که در رابطه با کودکان می توان به آن اشاره داشت اختلال حواس و نداشتن تمرکز بر روی یک موضوع خاص می باشد که در این وضعیت در اثر عوامل مختلف کودک از لحاظ ذهنی و روانی دچار مشکل شده و مهارت یادگیری در آن کاهش پیدا می کند که به همین خاطر نیاز است که والدین در این زمینه توجه لازم و کافی را داشته باشند. از این رو تصمیم داریم در این مطلب به جهت آگاهی شما عزیزان مهمترین دلایل حواس پرتی در کودکان و راه های رفع و درمان آن را مورد بررسی قرار دهیم.
عدم تمرکز و حواس پرتی در کودکان
تمرکز حواس در واقع حالتی ذهنی و روانی می باشد که در آن کل قوای حسی، فکری و روانی فرد بر روی یک موضوع خاص منعطف شده و در این وضعیت یادگیری به طور کامل انجام می گیرد و مانع ار بروز مشکلات احتمالی خواهد شد. اما در زمان حواس پرتی فرد مهارت تمرکز کردن را ندارد و به طور معمول به محیط اطرافش عکس العمل نشان می دهد و به سمت آن ها منحرف می گردد.
برخی مواقع امکان دارد بعضی وقایع موجب شود که روحیه و روان کودک دچار اختلال گردد که از جمله این موارد می توان به عواملی همچون نبود محبت و شادی در خانواده، انتظارات بیش از توان کودک، قیاس کردن کودک با هم سن و سالانش، حس نداشتن امنیت و … اشاره کرد.
نشانه های عدم توجه و تمرکز در بچه ها
- در زمان حرف زدن با او به طور مستقیم انگار توجه نداشته و گوش نمی کند.
- اغلب کودکی فراموش کار است.
- وجود نشانه های کودک افسرده
- به طور معمول لوازم خود را گم می کند.
- اکثرا توانایی تمام کردن و تلاش برای انجام کارها را ندارد.
- مهارت دقت کردن به جزئیات را ندارد.
- دارای مشکلاتی همچون نداشتن هوشیاری و تمرکز حواس می باشد.
- کودک دچار اختلال در خواب می باشد.
- در زمان بازی کردن و انجام کارها نمی تواند به خوبی دقت و توجه داشته باشد.
- نداشتن مهارت در پردازش کردن اطلاعات حتی در صورت کمک اطرافیان
- داشتن حس رویا پردازی و خیال پردازی کودکان
- وجود حس خستگی زیاد در کودک و نداشتن انرژی
- بداخلاقی و رفتار نامناسب کودک
- گوشه گیر و منزوی بودن کودک
عوامل موثر در ایجاد حواس پرتی
عوامل مختلفی وجود دارند که در ایجاد این وضعیت نقش دارند که در ادامه به معرفی آن ها پرداخته ایم.
مسائل درونی :
- احساس گرسنگی و تشنگی
- بی میل بودن به موضوع درس
- داشتن استرس و دلهره
- تنش های روانی
- مشغله های ذهنی همچون غم و غصه و احساس درد و رنج
- انواع بیماری های مختلف
- داشتن احساساتی همچون ترس و عصبانیت و نشاط
مسائل بیرونی :
- فضای سرد و یا گرم کلاس درس
- روشن بودن وسایل صوتی و تصویری
- وجود نور کم و یا زیاد
- وجود اصوات آزار دهنده و گیج کننده
روش های موثر درمان حواس پرتی
گام اول برای کنترل نمودن و مقابله با حواس پرتی در بچه ها نزدن برچسب به آن ها می باشد. به عنوان مثال با کلمه هایی همچون گیج، حواس پرت، دست و پا چلفتی آن ها را خطاب نکنید چرا که موجب شده این ویژگی را بخشی از وجود خود تصور نمایند. در ادامه مجموعه ای از انواع راهکارهای کاربردی در این زمینه را در اختیارتان قرار داده ایم.
- به طور معمول تهیه کردن یک لیست و یادداشت برداری در هر مرحله سنی می تواند در بالا رفتن میزان تمرکز کمک کننده باشد. در واقع کودکان به دلیل این که برنامه ریزی ذهنی نداشته دچار حواس پرتی می شوند.
- اغلب کودکانی که دید منفی نسبت به خود دارند و به گونه ای ذهن آن ها با جمله من نمی توانم عجین شده در مقایسه با سایر کودکان بیشتر دچار عدم تمرکز می شوند.
- دو عامل خواب و تغذیه نقش مهم و موثری در یادگیری دارند. بنابراین بهتر است همواره در رابطه با وقت خواب و مقدار غذایی که کودک مصرف می کند حساسیت نشان داد، چرا که کودک دائما احساس خستگی و گرسنگی کرده و همین امر موجب حواس پرتی او می گردد.
- به هیچ عنوان از کودک توقع بیجا و بیشتر از توان او نداشته باشید و او را با سایر همسن و سالانش مقایسه نکنید.
- در صورت امکان از معلم فرزند خود بخواهید به منظور کم کردن مقدار حواس پرتی کودک به او وظیفه ای محول نماید و در فعالیت های گروهی او را مشارکت دهد.
- به هیچ عنوان کودک حواس پرت را به خاطر توجه نکردن و تمرکز نداشتن سرزنش و تنبیه نکنید بلکه به او کمک نمایید تا مقدار توجه خود را افزایش دهد.
- برخی از بازی ها همچون ماز، پازل و استفاده از دو طرحی که اختلاف کمی در آن ها وجود دارد و کودک بایستی این اختلافات را بیابد می تواند تاثیر زیادی در بالا بردن میزان توجه و تمرکز او داشته باشد.
- هر زمان که کودک فعالیتی را به اتمام رساند به او جایزه بدهید. تشویق و پاداش دادن در به وجود آمدن انگیزه و بالا رفتن مقدار تمرکز و در نهایت کم شدن میزان حواس پرتی در بچه ها نقش بسیار موثری دارد.
- سعی کنید کودک را به تفریح و مکان های گردشی ببرید و در چنین مکان هایی عکس بگیرید. بعد از برگشت از سفر از او بخواهید که در مورد عکس ها و اتفاقات رخ داده برای شما حرف بزند و خاطرات هر عکسی را توضیح بدهد.
- عامل دیگری که سبب عدم تمرکز در کودکان می گردد و باعث اختلال در فعالیت های آن ها می شود این است که والدین از فرمان های چند جمله ای و پی در پی استفاده می کنند که موجب فراموشی دستورات خواسته شده می شوند.
در مطلب ارائه شده علائم و عوامل بروز حواس پرتی در کودکان و راهکارهای افزایش تمرکز در آن ها را به طور کامل شرح دادیم که امیدواریم برایتان مفید و سودمند بوده باشد. همچنین برای شناخت راه های کاهش استرس کودکان و جلوگیری از عصبی شدن کودکان این مطلب را مورد مطالعه قرار دهید.
