علائم و نشانه های دیابت در سالمندان و راههای کنترل

علائم و نشانه های دیابت در سالمندان و راههای کنترل

مجموعه: دوران سالمندی

دیابت در سالمندان: شروع تلخ یک بیماری شیرین

دیابت یا قند خون جزو بیماری های پنهان است که تعداد زیادی را درگیر خود کرده است. بر اساس بررسی های انجام شده افزایش ابتلا به دیابت با افزایش سن ، ارتباط مستقیم دارد. براساس آمار منتشر شده در آمریکا، 25 درصد جمعیت بالای 65 سال در این کشور مبتلا به دیابت هستند بنابراین میتوان گفت دیابت در سالمندان یکی از مشکلات بسیار جدی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. 

متاسفانه برای دیابت در سالمندان ایرانی آماری وجود ندارد ولی بررسی انجام شده در شرق تهران نشان داده است که دیابت در سالمندان بالای 60 سال بیش از 20 درصد شیوع دارد. 

از آنجا که عوارض جانبی دیابت در سالمندان نسبت به جوانان بیشتر است بنابراین کنترل دیابت در سالمندان از اهمیت بیشتری برخوردار است. 

دیابت و سالمندان

دیابت یک بیماری متابولیک است که بدن توانایی تولید کافی انسولین را از دست داده یا این که نمی تواند انسولین تولید شده را به درستی استفاد کند. 

انسولین هورمونی است که در لوزالمعده ترشح می شود و باعث می شود گلوکزی که وارد خون شده است برای تولید انرژی به مصرف سلول ها برسد. 

بدن بیمار دیابتی یا نمی تواند انسولین کافی تولید کند یا این که نمیتواند از انسولین آزاد شده به درستی استفاده کند در نتیجه قند خون افزایش پیدا می کند که منجر به عوارض متعدد در بدن می شود. دیابت و سالمندان با توجه به نوع بیماری می تواند اثرات مختلفی داشته باشید. دیابت به دو دسته نوع 1 و نوع 2 تقسیم می شود که می تواند علت های مختلفی داشته باشد. 

درمان دیابت سالمندان

درمان دیابت سالمندان با توجه به نوع بیماری انجام می شود : 

دیابت نوع 1 : به نام دیابت جوانان شناخته می شود و بدن قادر به تولید انسولین نیست و راهی برای پیشگیری از آن وجود ندارد و فرد مبتلا باید به طور مداوم انسولین تزریق نماید. 

دیابت نوع 2 : بدن نمی تواند از انسولین آزاد شده به درستی استفاده کند که معمولا به دلیل بی تحرکی ، اضافه وزن ، سبک زندگی غلط ایجاد می شود و شیوع آن در سالمندان نسبت به سایرین بیشتر است. برای کنترل این دیابت در ابتدا از دارو و تزریق دوره ای انسولین استفاده می شود و پس از آن باید سبک زندگی و عادت های غذایی را تغییر داد. یکی از مهم ترین قدم ها برای کنترل قند خون در این زمینه افزایش تحرک فرد است. 

علایم دیابت در سالمندان

علایم دیابت تقریبا برای همه افراد صرف نظر از سن ابتلا یکسان است با این حال ممکن است نیمی از سالمندان مبتلا به دیابت هیچ گونه علایمی نداشته باشند بنابراین حتما برای چک آپ های شش ماهه ، آزمایش قند خون را اضافه کنید.

علایم دیابت عبارتند از : 

- تکرر ادرار

- شب ادراری

- تشنگی بیش از حد و خشکی دهان 

- احساس شدید گرسنگی

- تغییر خلق و خو

- تاری دید

- رخوت

- کاهش ناگهانی و غیرطبیعی وزن

- تاخیر در ترمیم زخم ها

- عفونت ادراری

عوارض دیابت در سالمندان

بر اساس آمار منتشر شده توسط انجمن دیابت آمریکا، دیابت هفدهمین علت مرگ در ایالات متحده است. دیابت یک بیماری مزمن و خطرناک است که اگر جدی گرفته نشده و کنترل نشود می تواند سلامت فرد را با خطرات مهلک روبرو کند. 

در صورتی که کنترل دیابت در سالمندان جدی گرفته نشود ، ممکن است با عوارض زیر روبرو شوند :

• بیماری لثه و خرابی دندان ها

• مشکلات چشم و از دست دادن بینایی

• بی حسی پا

• زخم پا و جراحاتی که ترمیم نمی شوند

• بیماری قلبی

• آسیب عصبی نوروپاتی

• سکته

• بیماری کلیوی

عفونت مجاری ادراری : عفونت رایج ترین علت مرگ و میر سالمندان دیابتی است به خصوص عفونت مجاری ادرای که میتواند منجر به از کار افتادن کلیه ها شود. خستگی و کم اشتهایی یا مشاهده خون در ادرار می تواند از عوارض این مشکل باشد. 

از دست دادن بینایی : دیابت در سالمندان چهارمین علت از دست دادن بینایی است. حداقل سالی یک بار برای بررسی رتینوپاتی دیابت به پزشک مراجعه کنید تا در صورت وجود کوچکتری مشکل در بینایی به سرعت درمان آغاز شود. 

عفونت پا : نوروپاتی محیطی علت اصلی بروز پای دیابتی است بنابراین پوست پاهای فرد مبتلا به دیابت نیاز به مراقبت بیشتری دارد . مراقب آسیب های مزمن به پا مثل پوشیدن کفش تنگ باشید. در صورتی که دیابت در سالمندان به خوبی کنترل نشود میتواند باعث درمان نشدن عفونت و گردش خون ضعیف شود و یک خراش کوچک تبدیل به یک عفونت جدی شود. سالمندان دیابتی باید روزانه پهای خود را بررسی کنند تا هر گونه خراش، قرمزی ، پینه یا تاول احتمالی را به سرعت رسیدگی و درمان نمایند. 

روش های کنترل دیابت در سالمندان

برای کنترل دیابت در سالمندان باید علاوه بر تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی مراقبت های لازم هم از آن ها به عمل بیاید و به دلیل وجود ضعف و ناتووانی و مشکلات شناختی ناشی از سن ، سالمندان مبتلا به دیابت نیاز به مراقبت های ویژه دارند. 

تداخل دارویی : از آنجا که سالمندان ممکن است برای بیماری های دیگری هم دارو مصرف کنند باید مراقب تداخل دارویی باشید.

مصرف به موقع داروها : سالمندان معمولا زمان بندی درستی برای مصرف داروها رعایت نمی کنند ولی کنترل دیابت در سالمندان نیازمند مصرف سر موقع داروها است ، شما می توانید از جعبه های مخصوص که برای زمان بندی مصرف داروها طراحی شده اند برای این منظور استفاده کنید. 

اصلاح سبک زندگی : برای کنترل دیابت باید عادت های اشتباه از جمله پرخوری ، مصرف شیرینیجات و کربوهیدرات های تصفیه شده را باید کنار گذاشته و تحرک روزانه خود را افزایش دهید.

رژیم غذایی سالم : بخش مهمی از کنترل دیابت در سالمندان ، انتخاب غذای سالم است.  میزان غذای مصرفی در هر وعده غذایی نباید به اندازه ای باشد ک باعث اضافه وزن سالمند شود.  به گفته متخصصان رژیم غذایی سالم افراد سالمند مبتلا به دیابت باید سرشار از میوه ها ، سبزیجات ، مواد مغذی و غلات کامل باشد و مصرف قند و چربی و خوراکی های پرکالری را بسیار محدود نمایید. 

افزایش فعالیت بدنی و ورزش : بستری شدن های متعدد و بیماری های گوناگون در سالمندان باعث می شود که توده عضلانی رو به تحلیل برود. افزایش فعالیت بدنی و ورزش می تواند باعث تقویت عضلات شود و از اضافه وزن پیشگیری کند و با افزایش سوخت و ساز بدن سلامت کلی را افزایش داده و قند خون را کنترل کند. سالمندان مبتلا به دیابت نوع 2 را به ورزش و فعالیت های بدنی تشویق کنید. روی نیم ساعت پیاده روی با دوستان مناسب ترین ورزش برای سالمندان دیابتی است.

گردآوری : بخش زناشویی بیتوته