اختصاصی| چرا بازگشایی همزمان دانشگاه ها و مدارس خطرناک است؟/ خطر وقوع موج ششم کرونا

دکتر مسعود یونسیان با اشاره به اینکه بر اساس شواهدی چون تعداد مرگ و میر اضافی و نسبت کشندگی بیماری، نسبت ابتلای ایرانیان به ویروس کرونا در اوایل پیک پنجم ، حدود 60 درصد تخمین زده می شد، به خبرنگار بهداشت نیوز گفت: البته الان به نظر می رسد احتمالا 70 درصد جمعیت، سابقه ی آلودگی را طی این 19 ماه داشته اند.

70 درصد ایرانی کرونا گرفته اند اما لزوما مصون نشده اند

وی خاطرنشان کرد: واقعا نمی دانم برخی کارشناسان محترم براساس چه مستنداتی موج ششم را در اواخر مهرماه پیش بینی می کنند، من مایلم که این همکاران اگر اطلاعات و داده هایی دارند به دیگران هم بگویند که مبنای قضاوتشان چه چیز است؟ ولی من شخصا نمی توانم با توجه به دانشی که تا کنون کسب کرده ام و مطالعاتی که در داخل و خارج کشور انجام شده، زمانی را برای آمدن موج ششم تعیین کنم.

این اپیدمیولوژیست اظهار داشت: همه ی کسانی که مبتلا شده اند لزوما مصون نشده اند زیرا همانطور که واکسیناسیون صد درصد مصونیت نمی دهد، ابتلای طبیعی هم صد درصد مصونیت نمی دهد و افرادی هم که مصون می شوند (چه توسط واکسن و چه با ابتلای طبیعی به عفونت)، احتمالاً پس از گذشت زمان مصونیتشان کم می شود.

یونسیان افزود: از طرف دیگر، با تغییرات مختصری که به علت جهش در ویروس ایجاد می شود نیز سطح مصونیت افراد مذکور تا اندازه ای کاهش می یابد.

وی گفت: پس با توجه به دلایل مذکور، آن 70 درصد ایرانی که گفتیم تا الان آلوده شده اند، همه ی آن ها الزاما مصون نشده اند. افرادی هم که واکسن گرفته اند لزوما از بین آن هایی که مبتلا نشده اند نیستند یعنی اگر بگوییم 20 درصد تا الان دو دوز واکسن را هم گرفته اند، ما نباید این 20 درصد را با آن 70 درصد جمع کنیم. چون بخش زیادی از این 20 درصد در دل همان 70 درصد هستند.

برای کنترل ویروس باید 85 درصد جامعه مصون شوند

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که وقتی ما با اولین ویروس کرونا یا همان ویروس چینی مواجه شدیم، در آن زمان گفته می شد که هر فرد مبتلا به طور متوسط حدود سه نفر را مبتلا می کند بنابراین می گفتیم اگر دو سوم جامعه را مصون کنیم می توانیم اپیدمی را کنترل و موج دیگری نداشته باشیم.

یونسیان تصریح کرد: در حالیکه با واریانت هایی که در انگلیس و هند رخ داد، شدت انتقال افزایش یافت و برای واریانت هندی یا همان دلتا گفته می شود که هر فرد مبتلا به طور متوسط 7 نفر را آلوده می کند و در اینصورت باید شش هفتم (بیش از 85 درصد) جامعه ما مصون شده باشند و دیگر مصونیت دو سوم جامعه برای ایجاد ایمنی جمعی کفایت نمی کند.

وی تأکید کرد: در نتیجه با پیدایش واریانت های جدید، و با توجه به اینکه هر کسی که واکسن زده یا مبتلا شده الزاما مصون نشده، لذا حتی اگر 100 درصد جامعه را با هر واکسنی که کارایی آن کمتر از 85 درصد باشد واکسینه کنیم، پدیده ایمنی جمعی رخ نمی دهد و در نتیجه به این زودی ها نمی توانیم تمام فعالیت هایمان را به حالت قبل پاندمی کرونا برگردانیم.

چرا باید نگران آمدن موج ششم باشیم؟

این اپیدمیولوژیست اضافه کرد: اما می توانیم با رعایت یک سری اصول و آداب مانند پرهیز از دست دادن و روبوسی با دیگران، و رعایت تهویه مناسب در فضاهای بسته، عدم حضور در تجمعات، و رعایت فاصله فیزیکی، محدودیت ها را به صورت مرحله بندی شده برداریم، بدون اینکه نگران موج جدید باشیم.

مسعود یونسیان با بیان اینکه در دو صورت نگران رخ دادن موج ششم است، گفت: یکی اینکه واریانت جدیدی پیدا شود و مقاومت نسبی بیشتری به واکسن ها و ایمنی حاصل از ابتلای افرادی که قبلا مبتلا شده اند داشته باشد. دوم اینکه با رفتار غیر منطقی، همه ی محدودیت ها را یکباره برداریم، مثلاً ماسک نزنیم، مدارس و دانشگاه ها همزمان با هم باز شوند و کاملا حضوری شوند و مراسم عزا و عروسی برگزار شود، ورزشگاه ها، سینماها و اماکن فرهنگی باز شوند و . . .

برداشتن محدودیت ها باید گام به گام باشد

وی اظهار داشت: عاقلانه ترین کار در این شرایط این است که به تدریج که پوشش واکسیناسیون افزایش می یابد و نسبت مبتلایان افزایش می یابد، یکی از محدودیت هایی که از طرفی خیلی احتمال انتقال را به شکل چشمگیر افزایش نمی دهد و از طرف دیگر اثر مثبت و چشمگیری در وضعیت اقتصادی، اجتماعی و رضایتمندی جامعه هست را برداریم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران عنوان کرد: پس از برداشتن این محدودیت، دو الی 4 هفته صبر کنیم و ببینیم چه اتفاقی می افتد، اگر اتفاق خاصی نیفتاد ، محدودیت دوم را برداشته و همین طور به تدریج و با فاصله محدودیت های بعدی هم برداشته شوند.

یونسیان افزود:اما اگر پس از برداشتن هر محدودیت و بازگشایی هر فعالیت، آثار بدی دیدیم نباید به آن فعالیت ادامه بدهیم و مثلا پس از بازگشایی مدارس، اگر ابتلا افزایش یافت باید سریعا به آموزش غیر حضوری و آنلاین برگردیم و نباید آموزش حضوری ادامه یابد.

پوشش واکسیناسیون ما برای کنترل بیماری هنوز پایین است

این اپیدمیولوژیست به بهداشت نیوز گفت: هنوز پوشش واکسیناسیون ما برای کنترل بیماری پایین است و این واکسیناسیون بیشتر از اینکه جلوی رخداد یک موج را بگیرد، جلوی ابتلای افراد واکسینه شده به فرم های شدید را می گیرد . یعنی فردی که واکسن زده است فرم شدید بیماری را نمی گیرد اما می تواند آلوده شود و بیماری را به فردی که واکسینه نشده و مبتلا نشده انتقال و او به بیماری شدید و کشنده مبتلا شود.

وی در خصوص بازگشایی مدارس بیان داشت: اگر می خواهیم مدارس از حالت مجازی به حالت حضوری تبدیل شود، یک راه این است که اول نیمه حضوری باشد و اگر کاملا حضوری است، شرایط را به طور دقیق بررسی کنیم که اگر شواهدی بر افزایش ابتلا دیده شد، تصمیمات جدید برای بسته شدن مدارس بگیریم.

واکسیناسیون دانش آموزان برای بازگشایی مدارش شرط اصلی نیست

یونسیان شرط اصلی بازگشایی مدارس را واکسینه شدن افراد بالغ یعنی معلمان و والدین بچه ها دانست و گفت: واکسیناسیون خود دانش آموزان یک ضرورت برای بازگشایی مدارس نیست و از این نظر، دانش آموزان در اولویت واکسیناسیون نیستند. کشورهای پیشرفته دنیا هم واکسیناسیون کودکان را شرط بازگشایی مدارس قرار ندادند زیرا شدت ابتلای کودکان به کرونا و فرم های شدید آن بسیار پایین بوده و به عنوان مثال، حتی نسبت به آنفلوانزا هم کمتر است.

این استاد اپیدمیولوژی در خصوص بازگشایی دانشگاه ها اظهار کرد: با توجه به اینکه درصد زیادی از اساتید دانشگاه واکسینه شده اند و دانشجویان نیز در حال واکسینه شدن هستند، به تدریج می توان دانشگاه ها را باز کرد.

وی اضافه کرد: بازگشایی همزمان دانشگاه ها و مدارس دو خطر دارد یکی اینکه امکان دارد بیماری شعله ور شود و دوم اینکه وقتی دو محدودیت را با هم بر می دارید، اگر بیماری مجدداً شعله ور شد، سخت است که بتوان عامل این معضل را پیدا کرد و محدود کردن مجدد همه ی فعالیت ها هم خیلی سخت است و جامعه نمی پذیرد.

با چه شرطی می توان دانشگاه ها و مدارس را باز کرد؟

مسعود یونسیان گفت: برای بازگشایی کلاس های کم جمعیت، در صورت رعایت فاصله فیزیکی و تهویه شاید مشکلی نباشد و برای کلاس های پر جمعیت می توان آن ها را به دو یا سه گروه تقسیم کرد مثلا هر سه روز یا هر دو روز در هفته یک دوم یا یک سوم دانش آموزان در مدرسه حضور یابند و آموزش مابقی به صورت آنلاین باشد.

وی تأکید داشت: از نگاه من هم مدارس و هم دانشگاه ها را می توان با احتیاط باز کرد اما اساسی ترین کار برای برداشتن محدودیت ها این است که هر محدودیت را جدا جدا و با فاصله معقول که بتوان آن ها را ارزیابی کرد، برداریم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به بهداشت نیوز گفت: آموزش و پرورش و وزارت علوم و وزارت بهداشت باید به شکل شفاف با مردم صحبت کنند و بگویند که خطرات و منافع بازگشایی مدراس و دانشگاه ها چیست و دغدغه های طرفین را بشنوند و از طرف دیگر، اقداماتی را که برای کاهش خطر انتقال بیماری طی این مدت انجام داده اند را برای مردم بازگو کنند و کلاً در فضای اعتمادسازی و تعامل، بهترین اتفاقات رخ می دهد.