درمان دستی چه تاثیری می تواند بر درد بیمار داشته باشد؟

درمان دستی چه تاثیری می تواند بر درد بیمار داشته باشد؟

مجموعه: درمان با ورزش

درمان دستی (منوآل تراپی): کاهش درد و تسهیل حرکت عضله و استخوان

درمان دستی چیست؟

درمان دستی، یکی از شاخه های پزشکی است که در مواردی مانند ارتوپدی، عصب شناسی، توانبخشی و... کاربرد دارد و تمرکز آن بر روی مشکلات و اختلالات حرکتی است. 

درمان دستی، در ابتدا توسط بقراط تعریف شد. بقراط، پدر طب اروپایی بود و بیان کرد که درمان دستی، سنگ بنای پزشکی است و کاربرد بسیار گسترده ای دارد.

البته قبل از بقراط، در مناطقی مانند آسیای صغیر، از درمان دستی برای درمان بیماری ها و اختلالات حرکتی استفاده می شده است. نکته ی جالب در مورد درمان دستی، این است که تغییرات آن در طول زمان بسیار کم بوده است. به عبارتی دیگر، می توان گفت که درمان دستی که در دوران باستان مورد استفاده قرار می گرفته است، تا امروزه تقریبا دست نخورده باقی مانده است.

درمان دستی، هم برای معاینه فرد دارای اختلالات حرکتی استفاده می شود، و هم برای درمان بیماری های حرکتی کاربرد دارد. در نتیجه، درمان دستی یک روش تشخیصی نیز به شمار می رود. مهم ترین ابزار در این روش، دست است. در روش های سنتی، هم برای معاینه و هم برای درمان بیماران، از دست استفاده می کنند، اما می توان از روش های تشخیصی دیگر مانند پرتوی ایکس نیز برای تشخیص بیماری استفاده کرد. 

آیا استفاده از روش درمان دستی ایمن است؟

شاید برخی از افراد تصور کنند که استفاده از درمان دستی می تواند پر خطر باشد، در حالی که هیچ نیازی به نگرانی در این مورد نیست. تحقیقات علمی و پزشکی متعددی بر روی روش درمان دستی صورت گرفته است و نتایج این تحقیقات، درمان دستی را به عنوان یک روش ایمن معرفی می کنند.

روش های درمانی دیگری مانند کایروپراکتیک وجود دارند که با درمان دستی اشتباه گرفته می شوند. نکته مهم در مورد روش کایروپراکتیک، این است که هیچ منبع علمی و پزشکی، آن را به عنوان یک روش درمانی نمی پذیرد. 

هدف اصلی درمان دستی، کاهش درد موضعی در قسمت های مختلف بدن است. در نتیجه، این روش درمانی، بسیار سخت و سنگین نخواهد بود و از امنیت به نسبت بالایی برخوردار است. 

روش های درمان دستی

درمان دستی، به روش ها و تکنیک های مختلفی قابل انجام است. هر کدام از این روش ها، بر نقاط و یا بخش های خاصی از بدن تمرکز دارند و به اهداف متفاوت مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال، دسته ای از روش های درمان دستی، برای برطرف کردن درد در ناحیه مفاصل انجام می شوند، در حالی که برخی دیگر از روش های درمان دستی، برای از بین بردن گرفتگی ماهیچه مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه این مطلب، به معرفی و بررسی برخی از روش های درمان دستی خواهیم پرداخت.

روش انرژی عضلانی

اسپاسم عضلانی، همان گرفتگی ماهیچه های بدن است و در مواردی می تواند دامنه حرکتی را بسیار محدود کند، و حتی درد شدیدی را در همان ناحیه ایجاد کند. تکنیک انرژی عضلانی، یکی از تکنیک های پرکاربرد درمان دستی است و با استفاده از آن می توان گرفتگی ماهیچه ها را درمان کرد و عضلات کوتاه شده را به حالت طبیعی برگرداند.

برای انجام روش انرژی عضلانی، باید فشاری به صورت غیر مستقیم به مفصل وارد شود. در این حالت، ماهیچه ها به حالت استراحت در می آیند تا ماهیچه های دیگر، بتوانند منقبض شوند. در نتیجه، گرفتگی ماهیچه، با تکرار این حرکت به مرور زمان از بین می رود. 

کشش ماهیچه

یکی دیگر از روش های درمان دستی، کشش ماهیچه است که برای افزایش دامنه حرکتی و کاهش گرفتگی ماهیچه مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش، فرد متخصص درمان دستی، ابتدا نقاط حساس موجود در ماهیچه را پیدا می کند، و سپس با دستان خود ماهیچه ای که دچار اسپاسم شده است را در جهت طبیعی آن منبسط می کند.

این حالت، باعث ایجاد کشش در ماهیچه دچار گرفتگی و در نتیجه، کاهش گرفتگی آن می شود. 

کشش ماهیچه، یکی از مؤثر ترین روش ها برای درمان اسپاسم ماهیچه و بازگرداندن دامنه حرکتی طبیعی است.

درمان نقطه های ماشه ای

در بافت های ماهیچه ای، نقاطی وجود دارند که به آنها گره و یا نقاط ماشه ای گفته می شود. به وجود آمدن نقطه های ماشه ای در ماهیچه، سبب ایجاد درد شدیدی می شوند. تکنیک درمان نقاط ماشه ای، یکی از تکنیک های درمان دستی است و می تواند درد ایجاد شده در نقاط ماشه ای را کاهش دهد. نقاط ماشه ای ایجاد شده در ماهیچه، نه تنها باعث ایجاد درد در خود ماهیچه می شوند، بلکه باعث ایجاد درد در نقاط دیگر بدن نیز می شوند. 

متخصص درمان دستی، برای درمان نقطه های ماشه ای در ماهیچه ها، با استفاده از دستان خود فشار هایی را ایجاد می کند که به تدریج باعث غیر فعال شدن نقاط ماشه ای می شوند و دامنه حرکتی ماهیچه را به حالت عادی خود بر می گردانند و درد در بافت را کاهش می دهند. 

یکی دیگر از روش های درمان نقطه های ماشه ای، استفاده از سوزن خشک است. در تکنیک سوزن خشک، سوزن هایی را وارد بافت ماهیچه ای و نقاط ماشه ای ایجاد شده می کنند. در نتیجه، نقاط ماشه ای تحریک می شوند و در نتیجه کشش های ایجاد شده، غیر فعال می شوند.

آزادسازی مفصل میوفاسیال

یکی دیگر از روش های درمان دستی، آزاد سازی مفصل میوفاسیال است. فاسیل، یکی از بخش های بدن است که تمام قسمت های بدن را به یکدیگر متصل می کند. فاسیل، ظاهری مانند تار عنکبوت دارد. هنگامی که فاسیال دچار آسیب می شود، دامنه حرکتی این مفصل کاهش می یابد. هنگامی که دامنه حرکتی مفصل میوفاسیال کاهش پیدا می کند، بخش های دیگر بدن نیز دچار درد و تنش می شوند. 

با آزادسازی مفصل میوفاسیال، درد ایجاد شده کاهش پیدا می کند و انعطاف پذیری حرکات افزایش می یابد. 

حرکت دادن مفصل

از روش های دیگر درمان دستی، حرکت دادن مفصل است. در این روش، مفصل با سرعت بالا و فراتر از محدوده عملکرد عادی آن جابجا می شود. در این حالت، درد ایجاد شده در ناحیه مفصل کاهش پیدا می کند و دامنه حرکتی مفصل به حالت اولیه بر می گردد.

کپسول مفصلی، یکی از مهم ترین بخش های مفصل در جانداران است و در صورتی که تحت فشار باشد، باعث ایجاد درد در ناحیه مفصل و یا کاهش دامنه حرکتی می شود. با استفاده از روش حرکت دادن مفصل، می توان از فشاری که به کپسول مفصلی وارد می شود، کم کرد و در نتیجه درد ایجاد شده را کاهش داد.

در برخی از مواقع، ممکن است که مفصل ها به دلایل مختلفی قفل کنند. هنگامی که مفصل قفل می کند، استخوان های متصل به آن، نمی توانند نسبت به یکدیگر حرکت کنند. به عبارتی دیگر، هنگامی که مفصل قفل می کند، حرکت در ناحیه آن مفصل غیر ممکن است. تکنیک حرکت دادن مفصل، باعث آزاد شدن مفصل می شود.

در روش حرکت دادن مفصل، فردی که متخصص انجام درمان دستی است، مفصل را در جهت های خاصی حرکت می دهد. البته ممکن است که متخصص درمان دستی، از بیمار بخواهد که مفصل خود را در جهت های خاص حرکت دهد.

کاربردهای درمان دستی

درمان دستی، کاربرد های بسیار گسترده ای دارد و از این جهت، به عنوان یکی از بنیادی ترین شاخه های پزشکی شناخته می شود. در ادامه مطلب، به معرفی برخی از کاربرد های درمان دستی خواهیم پرداخت.

درمان سردرد

سردرد، می تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود. برخی از این عوامل به وسیله درمان دستی برطرف می شوند. برای مثال، سردرد های عصبی، سردرد هایی هستند که در اثر اختلالات دستگاه عصبی ایجاد می شوند. برخی از تکنیک های درمان دستی، می توانند بر سیستم عصبی تأثیر بگذارند و باعث درمان سردرد شوند. ماساژ هایی که در نواحی خاص بدن انجام می گیرد، می تواند موجب آرام سازی سلول های عصبی و در نتیجه، کاهش سردرد شود. 

رفع گرفتگی و اسپاسم عضلات

یکی از مهم ترین کاربرد های درمان دستی، از بین بردن گرفتگی ماهیچه ها است. ماهیچه های بدن انسان، ممکن است به دلایل مختلفی مانند تجمع لاکتیک اسید، دچار اسپاسم و گرفتگی شوند. درمان دستی، به عنوان یکی از بهترین راه های درمان اسپاسم عضلات، می تواند گرفتگی های ایجاد شده را به مرور زمان از بین ببرد و از درد های ایجاد شده در ناحیه ماهیچه بکاهد.

کاهش درد گردن

درد هایی که در ناحیه گردن احساس می شوند، به دلایل مختلفی مانند تنگی کانال نخاعی، جراحی کمر، مشکلات ناشی از ستون فقرات، گیر افتادگی مفصل فاست و... ایجاد می شوند. درمان دستی، می تواند برخی از عوامل ایجاد درد گردن را به طور کامل از بین ببرد. برای مثال، گرفتگی ماهیچه های گردن، با استفاده از تکنیک های درمان دستی درمان می شود. 

درمان دستی، می تواند در کاهش درد های ایجاد شده در ناحیه گردن، مؤثر باشد. در برخی از موارد، ممکن است که شرایط بسیار حساس باشد و حتی استفاده از درمان دستی خطرناک باشد. در این صورت، متخصصان درمان دستی، از انجام این روش خودداری می کنند و روش های بهتری را به بیمار توصیه می کنند. 

درد در ناحیه مچ پا

از دیگر کاربرد های درمان دستی، می توان به کاهش درد های ایجاد شده در مچ پا اشاره کرد. مشکلاتی مانند آرتروز مچ پا، عمل جراحی، تاندونیت و... می توانند سبب ایجاد درد در ناحیه مچ پا شوند. روش های درمان دستی، می توانند سبب کاهش درد در این ناحیه شوند.

درد در ناحیه شانه

از درمان دستی می توان برای کاهش درد های ایجاد شده در ناحیه شانه استفاده کرد. مشکلاتی مانند سندرم گیر افتادگی شانه، شانه منجمد و... می توانند سبب ایجاد درد شدید در این ناحیه شوند. متخصصان درمان دستی، با استفاده از روش ها و تکنیک های مختلف، می توانند درد ایجاد شده در ناحیه شانه را به تدریج کاهش داده و حتی برخی از اختلالات را درمان کنند. برای مثال، یکی از بهترین راه های درمان شانه منجمد یا یخ زده، استفاده از تکنیک های درمان دستی است.

مزایای درمان دستی

درمان دستی، مزایای متعددی دارد که باعث می شوند کاربرد آن بسیار گسترده باشد و توسط متخصصان توصیه شود. در ادامه، به معرفی برخی از مزایای درمان دستی خواهیم پرداخت.

کاهش گرفتگی ماهیچه

درمان دستی، می تواند علاوه بر درمان اختلالات حرکتی، گرفتگی و اسپاسم ماهیچه ها را از بین ببرد. روش های درمانی دیگر، در بیشتر موارد نمی توانند به صورت همزمان اسپاسم ماهیچه ها را از بین ببرند.

گردش خون

تکنیک های درمان دستی، سبب می شوند که گردش موضعی خون در نواحی تحت درمان افزایش پیدا کند و فرایند درمان سریع تر انجام شود. 

افزایش دامنه حرکت مفاصل

از مهم ترین مزایای استفاده از روش درمان دستی، افزایش دامنه حرکتی مفاصل است. در برخی از اختلالات دستگاه حرکتی و بافت ماهیچه ای، دامنه حرکتی کاهش پیدا می کند، یعنی اینکه تحرک اندام ها درد آور و کمتر می شود؛ روش ها و تکنیک های ویژه درمان دستی، می توانند به صورت کاملا مؤثر، دامنه حرکت مفاصل را افزایش داده و به حالت طبیعی برگردانند.

ایمن بودن

از دیگر مزایای درمان دستی، بی خطر بودن آن است. متخصصان درمان دستی، به صورت کاملا حرفه ای از تکنیک های مربوط به درمان دستی استفاده می کنند و نسبت به روش های دیگر درمان موضعی، کم خطر تر است. 

نکته ای که باید به آن توجه کرد، این است که برخی از مشکلات دستگاه حرکتی، می تواند بسیار حساس باشد. در این حالت، استفاده از تکنیک های درمان دستی می تواند خطرناک باشد. در نتیجه، باید قبل از استفاده از درمان دستی، بدن فرد بیمار معاینه شود و از ایمن بودن روش های درمان دستی، اطمینان حاصل شود.

سخن پایانی

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در اثر ورزش های سنگین، نشستن های طولانی مدت و... دچار مشکلات حرکتی و گرفتگی عضلات شده باشید. درمان دستی، روش های بسیار کاربردی و مؤثر را برای درمان چنین حالت هایی ارائه می دهد و اگر دچار مشکلات حرکتی هستید، پیشنهاد می کنیم که به یک متخصص درمان دستی مراجعه کنید.

گرداوری: بخش ورزش بیتوته