معرفی خط میخی؛ قدیمی ترین نوشته جهان

معرفی خط میخی؛ قدیمی ترین نوشته جهان

مجموعه: تاریخ و تمدن

همه چیز درباره خط میخی 

منشا خط میخی

تاریخ فعال خط میخی به سه هزاره پیش از میلاد باز می گردد. توسعه طولانی و گسترش جغرافیایی آن شامل فرهنگها و زبانهای متوالی متعددی بود و اهمیت کلی آن به عنوان یک رسانه گرافیکی بین المللی تمدن ، بعد از الفبای فنیقی-یونانی-لاتین ، دوم است.

ریشه خط میخی را می توان تقریباً در پایان هزاره چهارم پیش از میلاد جستجو کرد. در آن زمان سومری ها ، قومی که دارای خویشاوندی قومی و زبانی ناشناخته بودند ، در بین النهرین جنوبی و منطقه ای در غرب دهانه فرات موسوم به کلدیه ساکن بودند. در حقیقت ما نمی دانیم که آنها اولین ساکنان منطقه بوده اند یا مبتکران اصلی سیستم نگارش خود بوده اند ، اما اولین آثار تألیفی خط میخی به طور قاطع به آنها اختصاص داده شده است.

اولین نوشته های مکتوب در زبان سومری ، لوح های تصویری از اوروک(Erech)است ، که ظاهرا فهرست یا سرفصل کالاهایی است که با ترسیم اشیاء و همراه با اعداد و نام شخصی مشخص شده است. چنین واژه نویسی قادر به بیان تنها ایده های اساسی اشیاء ملموس بود.

ویژگی های خط میخی

مفاهیم عددی به راحتی با استفاده مکرر از ضربه ها یا دایره ها ارائه می شوند. با این حال ، بازنمایی نامهای مناسب ، برای مثال ، مستلزم توسل زودهنگام به اصل rebus بود - یعنی استفاده از اشکال پیکتوگرافی برای ایجاد یک شکل صوتی نهفته در ذهن خواننده به جای مفهوم اصلی شی کشیده شده است.

 این امر باعث شد که از نوشتن کلمات خالص به خط آوایی جزئی منتقل شود. بنابراین ، به عنوان مثال ، تصویر یک دست نه تنها برای eru سومری ("دست") بلکه برای هجا آوایی šu در هر زمینه مورد نیاز ظاهر می شود. کلمات سومری عمدتا تک هجایی بودند ، بنابراین علائم به طور کلی هجا را نشان می داد ، و مخلوط حاصله را خط کلمه-هجا می نامند.

> موجودی نمادهای آوایی از این پس سومری ها را قادر می سازد تا عناصر دستوری را با مکمل های آوایی که به واژه علائم (لوگوگرام یا ایدئوگرام) اضافه شده است ، نشان دهند. از آنجا که سومری دارای بسیاری از کلمات صدایی یکنواخت (همجنس) بود ، چندین لوگراف اغلب ارزشهای آوایی یکسانی را به دست می آورد و در نویسه نویسی مدرن متمایز می شود - (برای مثال ، ba، bá ، bà ، ba4)

از آنجا که یک لوگوگرام اغلب چندین مفهوم مرتبط با نام های مختلف را نشان می داد (به عنوان مثال ، "خورشید" ، "روز" ، "روشن") ، می توانست بیش از یک مقدار آوایی را در نظر بگیرد (این ویژگی چند صدایی نامیده می شود).

در طول هزاره سوم ، نوشتار پی درپی استفاده بیشتری پیدا کرد و پیکتوگراف ها به نقاشی های خطی معمولی تبدیل شدند. با توجه به استفاده رایج از لوح های سفالی به عنوان متریال نوشتاری (سنگ ، فلز یا چوب نیز گاه به گاه استفاده می شد) ، ضربه های خطی با فشار دادن به خاک رس نرم با لبه کج قلم ، ظاهر گوه ای به خود گرفت. خطوط منحنی از نوشتن ناپدید شدند و ترتیب عادی علائم به صورت دو طرفه از چپ به راست و بدون تقسیم کلمه ثابت شد. این تغییر از ستون های قبلی که به سمت پایین حرکت می کردند مستلزم چرخاندن علائم در یک طرف بود.

گسترش و توسعه خط میخی

قبل از اتمام این تحولات ، سیستم نوشتاری سومری توسط اکدیان ، مهاجمان سامی که در میانه هزاره سوم در بین النهرین مستقر شدند ، اتخاذ شد. در تطبیق خط با زبان کاملاً متفاوت ، آکادیان لوگوها و ترکیب لوگوها را برای مفاهیم پیچیده تری حفظ کردند ، اما آنها را به عنوان کلمات مربوط به اکدی تلفظ کردند. 

آنها همچنین ارزشهای آوایی را حفظ کردند اما آنها را بسیار فراتر از موجودی اولیه انواع سومری (هجا های باز یا بسته مانند ba یا ab) گسترش دادند. ارزشهای هجایی پیچیده تری از لوگومرهای سومری (از نوع kan ، mul ، bat) به سطح آوایی منتقل شد و چند صدایی به عنوان یک عارضه جدی در خط میخی اکدی تبدیل شد (به عنوان مثال ، تصویر اصلی "خورشید" را می توان از نظر آوایی به صورت های زیر خواند: 

(Ud، tam، tú، par، laḫ، ḫiš)

اولین نوع خط میخی سامی در بین النهرین اکدی قدیم نامیده می شود که برای مثال در کتیبه های حاکم سارگون اکد (درگذشته حدود 2279 پیش از میلاد) دیده می شود. سومر ، جنوبی ترین بخش کشور ، همچنان به صورت یک توده شل از دولت شهرهای مستقل بود تا اینکه در آخرین تجلی مختصر فرهنگ بخصوص سومری ، متحد شد.

 سپس هژمونی سیاسی به طور قطعی به اکدیان منتقل شد و حمورابی پادشاه بابل (درگذشت 1750 پیش از میلاد) تمام بین النهرین جنوبی را متحد کرد. بنابراین بابل مرکز بزرگ و تأثیرگذار فرهنگ بین النهرین شد. کد حمورابی به خط میخی بابلی قدیم نوشته شده است ، که در طول دوره های متغیر و درخشان بعدی تاریخ بابل به انواع بابلی میانی و جدید توسعه یافته است.

خط میخی آشوری

خط میخی قدیمی آشوری بیشتر در سوابق مستعمره نشینان تجاری آشوری در مرکز آسیای صغیر (حدود 1950 پیش از میلاد مسیح ؛ به اصطلاح لوحهای کاپادوکیا) و آشوری میانه در یک قانون گسترده قانون و اسناد دیگر مورد تایید قرار گرفته است. دوره آشوری نو ، عصر بزرگ قدرت آشوریان بود و این نگارش در پرونده های گسترده کتابخانه آشوربانی پال در نینوا (حدود 650 پیش از میلاد) به اوج خود رسید.

گسترش خط میخی در خارج از بین النهرین در هزاره سوم آغاز شد ، هنگامی که کشور ایلام در جنوب غربی ایران با فرهنگ بین النهرین در تماس بود و سیستم نوشتن را در پیش گرفت. کنار خط میخی خط عیلامی تا هزاره اول قبل از میلاد ادامه یافت ، هنگامی که احتمالاً الگوی خارجی را برای ایرانیان هند و اروپایی برای ایجاد یک خط میخی ساده به الفبایی ساده شده برای زبان فارسی قدیم ارائه کرد. 

حوریان در شمال بین النهرین و در قسمتهای فوقانی فرات خط میخی قدیمی اکدی را در حدود سال 2000 قبل از میلاد به کار گرفتند و آن را به هیتی های هندواروپایی منتقل کردند ، که تقریباً در آن زمان به آسیای مرکزی حمله کرده بودند

رمزگشایی خط میخی

بسیاری از فرهنگ هایی که از خط میخی (حوری ، هیتی ، اورارتویی) استفاده می کردند ، یکی یکی ناپدید شدند و سوابق مکتوب آنها به فراموشی سپرده شد. سرنوشت مشابهی عموماً با سرعت و کامل حیرت انگیز بر خط میخی غلبه کرد. یکی از دلایل پیشرفت پیروزمندانه خط فنیقی در بخشهای غربی خاورمیانه و سرزمینهای کلاسیک در اروپای مدیترانه ای بود.

برای این سیستم نوشتاری با کارایی و اقتصاد برتر ، خط میخی نمی تواند رقابت جدی را ارائه دهد. اعتبار بین المللی هزاره دوم آن در 500 قبل از میلاد به پایان رسیده بود و بین النهرین به یک وابستگی ایرانی تبدیل شده بود. اواخر بابل و آشوری اصطلاحات ادبی مصنوعی کمی اما در حال مرگ بودند. ناپدید شدن خط میخی آنقدر کامل بود که یونانیان کلاسیک عملاً از وجود آن بی اطلاع بودند ، به جز هرودوت که سفرهای زیادی کرده بود و در گذرنامه به آشور گراماتا ("حروف آشوری") اشاره می کند.

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته