محمدرضا فیاضی بردبار در میزگرد «بهداشت روان در دوران کرونا» که امروز به مناسبت هفته ملی بهداشت روان در سازمان نظام پزشکی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: معمولا بیماران به دلیل هراس از برچسب خوردن به طور متوسط هفت سال پس از تجربه نخستین علائم بیماری روانی به روان‌پزشک مراجعه می‌کنند. مراجعه با این فاصله چند ساله هم باعث دشوارتر شدن روند درمان شده و هم گاه فرصت طلایی درمان را از روان‌پزشک سلب می‌کند. 

وی افزود: ‌این موضوع به افزایش بار بیماری نیز می‌انجامد. بار بیماری به میزان از کار افتادگی یک بیمار در پی بروز یک بیماری طی سال‌های ابتلا گفته می‌شود؛ به طور مثال فردی به علت سکته قلبی از کار افتاده است؛ در صورتی که قرار بوده این فرد تا سن ۶۰ سالگی کار کند و برای جامعه مفید باشد. حالا با سکته قلبی او ۱۰ سال نمی‌تواند کار کند و این بار به جامعه منتقل می‌شود.

این استاد دانشگاه بیان کرد: آمار نشان می‌دهد که در ایران بیشترین بار بیماری بانوان‌ مربوط به بیماری‌های روان‌پزشکی و افسردگی به میزان حدود ۱۸ درصد است. همچنین در آقایان ۲۸ درصد کل بار بیماری‌ها مربوط به تصادف ناشی از سوانح، ۱۴ درصد مربوط به بیماری‌های قلبی و عروقی و ۱۴ درصد مربوط به سوء مصرف مواد مخدر و اختلالات روانی است. 

فیاضی بردبار ادامه داد: متاسفانه از زمان شیوع بیماری کرونا اختلالات روان‌شناسی ناشی از کرونا مغفول مانده است. پیش از این نیز بسیار گفته شده بود که بعد از شیوع کرونا جامعه درگیر مشکلات روان‌پزشکی خواهد شد. 

وی عنوان کرد: پس از شیوع کرونا برخی از کسانی که اختلالات روانی داشتند، پس از ابتلا به کرونا نوع بیماری‌ آن‌ها تغییر کرد. 

این متخصص اعصاب و روان گفت: افراد بعد از بهبود بیماری کرونا دچار بی‌حالی، ضعف و بی‌حوصلگی می‌شوند و شدت انرژی آن‌ها کاهش می‌یابد. افسردگی از عوارض شایع پس از کروناست که ممکن است ارتباط مستقیم با ابتلا به این بیماری داشته باشد یا شرایط روحی و روانی ناشی از ابتلا به کرونا به افسردگی دامن بزند شود. 

وی افزود: بیماری افسردگی با حس افسردگی متفاوت است. علائم بیماری افسردگی شامل احساس افسردگی در تمام روز، عدم لذت، تغییر خواب، کم اشتهایی و فکر طولانی مدت در در مورد مرگ است. البته شدت بیماری افسردگی در افراد مختلف متفاوت است. 

این استاد دانشگاه در خصوص درمان بیماری افسردگی بیان کرد: برای افراد مبتلا به کرونا دستورالعمل‌هایی وجود دارد که اگر آن‌ را رعایت کنند، دچار افسرگی نمی‌شوند یا شدت افسردگی آنان کاهش می‌یابد. این دستورالعمل‌ها شامل استراحت منظم بعد از بیماری، سبک زندگی سالم‌تر، جبران ضعف، بازسازی فکری و مثبت‌نگری، پرهیز از پیگیری اخبار نامطمئن و همچنین برخورداری از خواب مناسب است. علائم افسردگی بعد از بهبود و درمان کرونا در افراد دیده می‌شود. 

وی با اشاره به موضوع تاب‌آوری جامعه در دوران کرونا اضافه کرد: تاب‌آوری به معنای ظرفیت بازگشت از دشواری‌های پایدار، ادامه‌دار و حفظ کردن قوام روانی و توانایی در ترمیم روان خود است. در استرس‌ها و مشکلاتی مانند کرونا که مزمن می‌شود، کسانی می‌توانند سالم بمانند که قدرت تاب‌آوری بالایی دارند

فیاضی بردبار ادامه داد: قدرت تاب‌آوری به عواملی همچون انعطاف‌پذیری، شناخت و بروز هیجانات، افزایش اعتماد به نفس، ارتباطات و توانمندی در برقراری ارتباطات، توانایی حل مساله و بهره‌جویی از ابزار هنر بستگی دارد. این تاب‌آوری جزو خصوصیاتی است که تغییرپذیر است و افراد می‌توانند تاب‌آوری خود را با تمرینات و استفاده از برخی آموزش‌ها افزایش دهند.

بازگشایی مدارس فعلا به نفع دانش‌آموزان نیست

مسعود زحمتکش نیز در این نشست با اشاره به واکسیناسیون کودکان و نوجوانان بالای ۱۲ سال در سطح کشور اظهار کرد: یکی از شرایط برگزاری کلاس‌های حضوری این است که ۲ تا سه هفته از دریافت دوز دوم واکسن آموزگاران و دانش‌آموزان گذشته باشد. همچنین برای کودکان زیر ۱۲ سال حتما باید علاوه بر واکسیناسیون کامل کادر آموزشی و اداری مدارس، والدین این کودکان نیز واکسینه شده باشند زیرا افراد در این رده سنی به علت عدم دریافت واکسن به شدت در معرض ابتلا قرار دارند.

وی مشکلات روحی و روانی ناشی از قرنطینه‌های خانگی و از دست دادن والدین و بستگان بر اثر ابتلا به کرونا در کودکان را موضوعی جدی خواند و گفت: طبق اعلام‌ رسمی تقریبا به ازای هر ۲ بزرگسالی که فوت می‌کنند، یک کودک یکی از مراقبان خود را از دست می‌دهد. طبق آمارها در ایران ۵۱ هزار کودک پدر یا مادر خود را به علت کرونا از دست داده‌اند؛ بنابراین در نظر گرفتن شرایط روحی و روانی این کودکان در مدارس بسیار ضروری است.

مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد آسیب‌های روحی و روانی دوران کودکی را بسیار ماندگار خواند و گفت: شاید آموزش‌های آکادمیک را بتوان در سال‌های بعد جبران کرد اما جبران آسیب‌های روحی در کودکان ساده نخواهد بود. به همین دلیل است که مسئولان امر باید متوجه این مسائل نیز باشند.

وی به اهمیت مراودات اجتماعی سالم در شکل‌گیری شخصیت کودکان اشاره و خاطرنشان کرد: متاسفانه ما گاهی برای درمان یک سرماخوردگی ساده بیش از درمان یک اختلال رفتاری و شخصیتی در کودک ارزش قائلیم؛ این در حالی است که سلامت روان به طور موثری سلامت جسم را تحت تاثیر خود دارد.