مشکلات و چالش های پیش روی سالمندان و راههای پیشگیری از چالش ها

مشکلات و چالش های پیش روی سالمندان و راههای پیشگیری از چالش ها

مجموعه: دوران سالمندی

چالش های سالمندی و مراقبت های مربوط به سالمندان

با افزایش خدمات بهداشتی و درمانی ، شاخص امید به زندگی افزایش پیدا کرده و طول عمر افراد در دوران سالمندی بیشتر شده است . سالمندان معمولا به افراد بالای 65 سال گفته می شود که ممکن است در برخی موارد نیاز به مراقبت و توانبخشی  داشته باشند. دوران سالمندی یکی از مهم ترین دوران های زندگی ست که با تغییرات جسمی و روانی زیادی همراه است.

برخلاف تصور عمومی ناتوانی و از کارافتادگی جزو روال طبیعی دوران سالمندی نیست و معمولا به دلیل سبک زندگی نادرست و تغذیه غلط سالمندان دچار بیماری و از کارافتادگی یا زوال عقل می شوند. در صورتی که پایبندی به سبک زندگی سالم و فعالیت منظم در دوران میانسالی و سالمندی می تواند مانع از زوال عقل و از کارافتادگی در دوران سالمندی شود. 

تغییرات دوران سالمندی

سالمندی میتواند با  کاهش توانایی های ذهنی و جسمی همراه باشد که به مرور ایجاد می شود ، البته این کاهش توانایی ها و حس ها ارتباط مستقیم با سبک زندگی و تغذیه افراد دارد و در برخی سالمندان بسیار کم و در برخی دیگر بسیار زیاد خواهد بود. 

کاهش قدرت سیتم ایمنی :

سیستم ایمنی بدن بعد از 65 سال دچار افت می شود و به همین دلیل بخش عمده ای از مبتلایان به آنفولانزا که در بیمارستان فوت می کنند ، سالمند هستند. تضعیف سیستم ایمنی بدن سالمندان باعث افزایش احتمال بروز پنومونی ، سپسیس ، بیماری های ریوی و قلبی می شود. 

تغییرات حسی سالمندان :

با نازک شدن پوست در سالمندان ، حساسیت آن ها نسبت به آسیب های جسمی و درد بیشتر می شود ، افت بینایی و شنوایی در سالمندان قابل مشاهده است و بویایی و چشایی هم تا حدودی کاهش پیدا می کند. 

25 درصد از سالمندان تا 60 سالگی و 75  درصد تا سن 80 سالگی با مشکل شنوایی مواجه می شوند. 

از اوایل 50 سالگی معمولا افراد با مشکل بینایی روبرو می شوند. 

حس چشای معمولا از 80 سالگی به بعد دچار افت می شود و برخی از سالمندان دچار کاهش حس بویایی می شوند. 

تغییرات حرکتی در سالمندان :

در صورتی که سالمندان فعالیت منظم ورزشی روزانه نداشته باشند با افزایش سطح چربی و کاهش توده عضلانی روبرو خواهند شد که باعث می شود توانایی انجام حرکات پیچیده در سالمند کاهش پیدا کند و دچار درد مفصل و کاهش شدید قدرت عضلانی و توانایی تحرک شوند. 

تغییرات جسمی در سالمندان :

فشرده شدن دیسک های بین ستون فقرات در سالمندان باعث کوتاه شدن قد آن ها می شود. کاهش توده عضلانی با افزایش سن منجر به کاهس متابولیسم بدن سالمندان می شود از سویی دیگر کاهش تحرک در سالمندان و کاهش کالری سوزی هنگام ورزش باعث افزایش وزن در سالمندان خواهد شد که میتواند با عواقبی از جمله بیماری های قلبی ، فشار خون ، دیابت نوع 2 و سکته مغزی شود. 

مردان تا 60 سالگی و زنان تا 70 سالگی با افزایش وزن روبرو هستند ولی بعد از آن به دلیل تحلیل رفتن عضلات ،  وزنشان به صورت تدریجی کاهش پیدا می کند و خشک شدن مفاصل باعث بروز آرتروز در سالمندان می شود. 

کاهش حفظ تعادل :

با افزایش سن توانایی افراد برای حفظ تعادل کاهش پیدا می کند از سویی دیگر برخی از داروها از جمله داروهای فشار خون عامل به هم خوردن تعادل سالمندان هستند و اگر سالمندی دچار پوکی استخوان باشد و در اثر به هم خوردن تعادل به زمین بخورد ، دچار شکستگی استخوان خواهد شد. بنابراین معاینات دوره ای برای اطمینان از تراکم استخوان ها از دوره میان سالی ضروری است. احتمال شکستن  استخوان در اثر افتادن در زنان بالای 50 سال، 2 برابر بیشتر از مردان است. 

تغییرات جنسی در سالمندان :

کاهش سطح هورمون های جنسی در سالمندن باعث می شود که فرد نیاز به تحریک بیشتر و زمان بیشتر برای رسیدن به ارگاسم داشته باشد ، در این شرایط سالمندان در آغوش گرفتن و نوازش های طولانی مدت را جایگزین تجربه ارگاسم می کنند تا از نظر روحی به ارضای لازم برسند و استرس های خودشان را کاهش داده و حال بهتری داشته باشند. 

تغییرات شناختی در سالمندان :

احتمال افزایش مشکلات حافظه و یادگیری در سالمندان وجود دارد به خصوص سالمندانی که از نظر فکری فعال نیستند و خودشان را سرگرم فعالیت های جدید و تجربه های جدید نمی کنند. معمولا کاهش حافظه فعال در سالمندان قابل مشاهده است ولی خاطرات فردی کمتر دچار آسیب می شوند ضمن این که ممکن است کاهش عملکرد ذهنی در سالمندان منجر به کاهش توانایی بازیابی کلمات شود.

توانایی و گنجایش حافظه کاهش پیدا می کند مثلا در حفظ کردن شماره تلفن دچار مشکل می شوند.

تغییرات هیجانی سالمندان :

در دورن سالمندی استرس های زندگی زناشویی و شغلی کاهش پیدا می کند و معمولا سالمندان درک هیجانی بهتری پیدا کرده و توانایی به حداکثر رساند هیجان مثبت و تعدیل هیجان های منفی را پیدا می کنند و می توانند رابطه ای عمیق تر با شریک زندگی خود داشته باشند. سالمندان با مرگ بیشتر اطرافیان روبرو می شوند و هر چه ارتباطشان با دوستان و فامیل بیشتر باشد از نظر روحی و جسمی سلامت بیشتری خواهند داشت. 

چالش های سالمندی

متاسفانه سالمندان در صورتی که از نظر مالی استقلال نداشته باشند و از نظر جسمی در سلامت نباشند با چالش های زیادی در این دوران روبرو خواهند شد. 

اختلالات سالمندی :

سالمندان با اختلالاتی از جمله دمانس ، آلزایمر ، پارکینسون ، افسردگی ، اضطراب و اختلال خواب روبرو هستند . خطر خودکشی در سالمندان با توجه به افزایش مشکلات جسمی ، مشکلات مالی ، بیماری ها و افسردگی ناشی از سوگ عزیزان بالا می رود بنابراین باید از قبل برای کاهش این چالش های سالمندی برنامه ریزی داشته باشید. 

سوء تغذیه :

سوء تغذیه در افرادی بالای 65سال تشخیص داده نمی شود و میتواند باعث ضعف سیستم ایمنی و ضعف عضلانی شود. سالمندان مبتلا به آلزایمر و زوال عقل ممکن است غذا خوردن را فراموش کنند. افسردگی ، اعتیاد به الکل ، رژیم های غذایی و کاهش ارتباط های اجتماعی میتواند باعث کاهش تنوع و مقدار غذای مصرفی سالمندان شده و در نتیجه منجر به کمبودهای غذایی زیادی شود.

از سویی دیگر مصرف داروهای زیاد می تواند منجر به عدم جذب کافی مواد مغذی در بدن و در نتیجه کمبود ویتامین به خصوص ویتامین های گروه ب در بدن سالمندان شود که نیاز به تامین این ویتامین ها از طریق تزریق دارند. 

بی اختیاری ادرار و یبوست :

این دو مشکل در سالمندان بسیار شایع است و میتواند سطح کیفیت زندگی و روحیه سالمندان ر کاهش دهد. در برخی از موارد انجام ورزش های مناسب برای تقویت عضلات کف لگن و تغییر تغذیه و افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات و فیبر خوراکی می تواند این مشکلات را به راحتی حل کند ولی در برخی موارد نیاز به دخالت پزشک و درمان های موثرتر برای حل مشکل سالمند احساس می شود. 

تنهایی :

سالمندان برای این که در این دوران احساس تنهایی نداشته باشند باید دایره دوستان شان را گسترده کنند و با اقوام و فامیل هم سن و سال خودشان رفت و آمد داشته باشند. سالمندی که روابط اجتماعی محدودی دارد معمولا به دلیل عدم توجه کای فرزندان دچار تنهایی و اندون می شود. 

تنهایی در سالمندان باعث افت روحیه ، نداشتن تغذیه مناسب و احساس یاس و افسردگی در نتیجه افزایش مصرف داروهای مسکن و آرام بخش خواهد شد. 

نگهداری از حیوانات خانگی ، وقت گذراندن با دوستان و هم سن و سالان ، مشارکت در فعالیت های داوطلبانه ، کارهای هنری ، باغبانی و به عهده گرفتن وظایف جدید می تواند مانع از تنها ماندن سالمندان شود. 

بدرفتاری اطرافیان :

در برخی موارد سالمندن با بدرفتاری اطرافیان و مراقبان مواجه می شوند. به خصوص زمانی که سالمند دچار ناتوانی جسمی باشد و اطرافیان را دچار خستگی روحی و جسمی کند ممکن است با بدرفتاری جسمی مثل اسیب رساندن های عمدی یا بی توجهی جسمی مثل عدم مراقبت صحیح روبرو شود. 

بدرفتاری با سالمندان در انواع بدرفتاری های روانی مانند توهین و تحقیر ، سواستفاده جنسی ، سو استفاده مالی ، آزار اجتماعی و کناره گیری اجباری از اجتماع ، سو رفتار پزشکان ، تبعیض جنسی و نداشتن امکانات شهری ، دیده می شود. 

چالش رفتن به خانه سالمندان

اقامت در خانه سالمندان چالشی بزرگ برای این افرد است. سالمندان معمولا به دلیل این که از زندگی که به آن عادت داشته اند دور می شوند و استقلال شخصی خود را از دست می دهد و تماس ها و دیدارهای اطرافیان با او کم می شود به تدریج دچار افسردگی و اضطراب می شود. 

در صورتی که تصمیم گرفته اید سالمند خود را به خانه سالمندان بسپارید باید با رضایت خود او باشد و به طور مرتب به او سر بزنید و از نظر کیفیت و خدمات و نحوه زندگی اش در خانه سالمندان مطمئن شوید و اجازه بدرفتاری از سمت پرستاران و مراقبان با سالمند را ندهید.

پیشگیری از چالش های سالمندی

داشتن برنامه ریزی درست و سبک زندگی سالم می تواند به شما کمک کند که در سالمندی با چالش های کمتری روبرو شوید و دوران سالمندی را با موفقیت و در شادی سپری کنید. 

شما باید بتوانید برای زندگی خودتان تنوع ایجد کنید . بر اساس تحقیقات انجام شده ، سلامت جسمی سالمندان ارتباط مستقیمی با سلامت روانی آن ها دارد . اطرافیان بهتر است به جای این که کارهای سالمند را انجام دهند به او کمک کنند تا کارهایش را به تنهایی انجام دهد و خودش از خودش مراقبت کند و وظایفی را برعهده او بگذارید تا احساس مفید بودن داشته باشد و مانع از انزوا و افسردگی او شود. 

برخی کارها که میتوانید برای پیشگیری از چالش های سالمندی انجام دهید عبارتند از :

ورزش منظم :

ورزش منظم بهترین روش برای پیشگیری یا مهار افسردگی در سالمندان است. ورزش روزانه مانع از تحلیل جسمی و عضلانی شده و به آرام سازی و افزایش شادی سالمندان نکمک میکند . ضمن این که انجام فعالیت های ورزشی سبک در کنار دوستان و در جمع باعث افزایش محدوده دوستان سالمند شده و تاثیر بسیار مثبتی بر روحیه او می گذارد.

مراقبت از کودکان :

امن ترین مکان و بهترین مراقب برای کودک شما پدربزرگ و مادربزرگ او هستند. البته انداختن بار مسئولیت بزرگ کردن کودک بر دوش سالمندان مسلما باعث زحمت و ناراحتی آن ها خواهد شد ولی هر از گاهی به صورت کوتاه مدت ، کودکتان را به آن ها بسپارید تا حس مفید بودن داشته باشند و تعامل با کودک شما به بهبود روحیه آن ها کمک کند. بهترین روش برای بهبود روحیه سالمندان ، قرار گرفتن آن ها در کنار کودکان است. 

مهارت های جدید:

اغلب سالمندان در استفاده از وسایل الکترونیک مثل کامپیوتر و تلفن همراه دچار مشکل هستند ، بهتر است زمانی را صرف آموزش کار با این وسایل به سالمندان کنید، خود سالمندان هم باید به فکر آموزش مهارت های جدید و شرکت در کلاس های آموزشی مختلف باشند تا زندگیشان را هدفمند کرده و به جریان بیندازد. تا مانع از زوال عقل و کاهش حافظه خود شوند. 

حضور در اجتماع :

حضور سالمندان در اجتماع و دید و بازدید از اقوام و مسافرت و تفریح رفتن با همسالان باعث می شود که روحیه شاداب تری داشته باشند .شرکت در فعالیت های خیریه و داوطلبانه باعث می شود که فرد احساس مفید بودن کند و در جریان و بطن اتفاقات جامع قرار بگیرد.

گردآوری : بخش زناشویی بیتوته