با شروع فصل پاییز و زمستان، شیوع برخی از بیماری¬های تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا افزایش می یابد که علائم مشابهی با بیماری کرونا دارند. آنفلوانزا یک بیماری مسری است که می¬تواند در کودکان یا بزرگسالان در هر سنی رخ دهد. این بیماری از طریق سرفه، عطسه یا لمس سطوح از فردی به فرد دیگر منتقل می¬شود. افراد مبتلا به آنفلوانزا معمولا دو تا پنج روز تب دارند.
به گزارش بهداشت نیوز، اکثر افراد تب و درد عضلانی و برخی از افراد نیز علائمی شبیه سرماخوردگی (آبریزش بینی، گلودرد) دارند. گرچه علائم و نشانه‌های آنفلوانزا شدیدتر از سرماخوردگی است، ولی معمولا علائم طی دو تا پنج روز بهبود می‌یابد، هرچند بیماری ممکن است یک هفته یا بیشتر طول بکشد و ضعف و خستگی برای چند هفته باقی بماند.
افرادی مانند زنان باردار، کودکان خردسال (کمتر از 5 سال و به خصوص کمتر از 2 سال)، افراد بالای 65 سال و افراد مبتلا به بیماری¬های خاص مانند بیماری مزمن ریوی (مانند آسم)، بیماری قلبی، دیابت، شرایط سرکوب کننده سیستم ایمنی (مانند بیماری ایدز یا پیوند) جزو گروه¬های حساس به شمار می¬روند و باید توجه بیشتری به آنان داشت.
آنفلوانزا با استراحت کافی و نوشیدن مایعات بهبود می¬یابد. در صورت بروز تب، سردرد و دردهای عضلانی می توان از مسکن هایی مانند استامینوفن با مشورت پزشک استفاده کرد.
آنتی¬بیوتیک¬ها در درمان بیماری¬های ویروسی مانند آنفلوانزا هیچ تاثیری ندارند. آنتی¬بیوتیک¬ها باید در صورت تجویز توسط پزشک استفاده شوند. مصرف خود¬سرانه آنتی¬بیوتیک¬ها می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند و منجر به ایجاد مقاومت آنتی¬بیوتیکی شوند. آنتی بیوتیک ها با آسیب رساندن به ساختارهای مهم سلولی باکتری یا مسدود کردن فرآیندهایی که میکروب¬ها برای زنده ماندن نیاز دارند، باعث مهار رشد یا از¬بین¬رفتن باکتری¬ها می¬شوند. لذا با توجه به عدم شباهت ساختار ویروس و باکتری، آنتی¬بیوتیک¬ها قابلیت حذف ویروس را ندارند. مقاومت آنتی‌بیوتیکی توانایی میکروب¬ها برای فرار از اثرات آنتی¬بیوتیک¬ها است. میکروب ها با روش هایی مانند به دست آوردن توانایی خارج کردن آنتی بیوتیک از سلول یا از بین بردن آنتی بیوتیک می تواند نسبت به اثرات آنتی بیوتیک مقاوم شود. میکروب‌هایی که مقاومت پیدا می‌کنند می‌توانند به سرعت تکثیر شوند و مقاومت را به میکروب‌های دیگر گسترش دهند.
سرماخوردگی یکی از شایع ترین بیماری ها در فصول سرد است. سرماخوردگی در درجه اول از طریق دست¬های آلوده به ترشحات بینی از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. راه دیگر، انتشار قطرات حاوی ذرات ویروسی توسط فرد مبتلا به سرماخوردگی با تنفس، سرفه یا عطسه و استنشاق آن توسط افراد دیگر است.
سرماخوردگی معمولاً باعث احتقان بینی، آبریزش بینی و عطسه می‌شود. گلودرد ممکن است در روز اول وجود داشته باشد اما معمولا به سرعت برطرف می‌شود. سرفه گاهی اوقات در روز چهارم یا پنجم علائم بروز می کند، معمولاً زمانی که احتقان و آبریزش بینی برطرف می‌شود.
هیچ درمان خاصی برای ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی می‌شوند وجود ندارد. بیشتر درمان‌ها با هدف تسکین برخی از علائم سرماخوردگی انجام می‌شوند، اما سرماخوردگی را کوتاه یا درمان نمی‌کنند. آنتی بیوتیک‌ها برای درمان سرماخوردگی نیز مفید نیستند زیرا سرماخوردگی هم یک بیماری ویروسی است. استفاده غیر ضروری از آنتی بیوتیک ها برای درمان سرماخوردگی می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک، ایجاد عوارض و بروز مقاومت آنتی‌بیوتیکی در بیماران شود. استراحت و مصرف مایعات می¬تواند در بهبود سرماخوردگی موثر باشد. اسپری‌های بینی حاوی نرمال سالین (محلول نمکی) نیز می‌توانند برای کاهش آبریزش بینی و احتقان مفید باشند. نکته مهم در مورد این بیماری ها، مصرف درست و منطقی داروها است. در شرایط کنونی همه گیری ویروس کرونا، اگر علائم سرماخوردگی در فردی بروز پیدا کرد بهتر است به پزشک مراجعه کرده و به کمک تست تشخیص بیماری کرونا، مشخص شود به کرونا مبتلا شده یا خیر. در مرحله بعد استراحت، مصرف مایعات و سوپ گرم و داروهای تجویزی پزشک، می‌تواند به بهبودی هرچه سریعتر فرد کمک کند. تزریق واکسن به خصوص در مورد بیماری آنفلوانزا و کرونا، باعث ایجاد مصونیت در فرد می¬شود و از ابتلای او به انواع شدید بیماری جلوگیری می‌کند.
رعایت بهداشت فردی و عمومی و شستن دست‌ها یک راه ضروری و بسیار موثر برای جلوگیری از شیوع بیشتر عفونت ها از جمله سرماخوردگی،آنفلوانزا و کرونا است. دست ها باید با آب و صابون معمولی خیس شده و حداقل 20 ثانیه به هم مالیده شوند. ناخن‌ها، بین انگشتان و مچ دست هم به خوبی شسته شود. ضد عفونی کردن دست ها با الکل (مانند ژل های ضدعفونی کننده) جایگزین خوبی برای ضدعفونی دست ها در صورت در دسترس نبودن آب و مایع صابون است. دست‌ها قبل از تهیه غذا و خوردن غذا و بعد از سرفه یا عطسه باید شسته شوند. علاوه بر این، هنگام عطسه یا سرفه باید از دستمال برای پوشاندن دهان استفاده شود و دستمال های استفاده شده باید به سرعت دور ریخته شود. عطسه یا سرفه در آستین لباس (در قسمت داخلی آرنج) راه خوبی برای جلوگیری از انتشار بزاق و ترشحات است. اگر سرما خورده اید، استفاده از ماسک صورت راه دیگری برای کاهش احتمال سرایت ویروس سرماخوردگی به اطرافیانتان است.
تهیه و تدوین توسط: دکتر الهام حجازی
داروساز و کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی دارو، واحد نظارت و پایش مصرف فراورده‌های سلامت محور
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
