گروه تئاتر هنرآنلاین: نشست خبری بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی با حضور داوود فتحعلی‌بیگی دبیر جشنواره، محمدحسین ناصر بخت قائم‌مقام دبیر جشنواره و حمیدرضا اردلان دبیر هشتمین سمینار جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
فتحعلی‌بیگی در ابتدای این نشست به ارائه گزارشی از عملکرد دبیرخانه بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی پرداخت و اظهار داشت: وقتی ما در سال 68 اقدام به برگزاری این جشنواره کردیم، 13 گروه در این رویداد شرکت کردند که دو گروه از شهرستان بودند و مابقی آن از گروه‌های حرف‌های تهران حضور داشتند. البته بخش‌های شبیه‌خوانی، نقالی و نمایش‌های آیینی و میدانی و قهوه‌خانه‌ای همچنان به‌منظور برگزاری جشنواره در نظر گرفته نشده بود.
دبیر بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی ادامه داد: باید بگویم که این جشنواره برای حفظ نمایش‌های آیینی و سنتی راه‌اندازی شد. در دوره دوم یا اگر اشتباه نکنم دوره سوم، یک شبیه‌خوان برجسته به نام هاشم فیاض همت کرد و در بخش شبیه‌خوانی حاضر شد و اثری از خودش را در جشنواره اجرا کرد چراکه بسیاری از شبیه‌خوانان اساساً آمادگی نداشتند و علاقه‌مند هم نبودند در جشنواره شرکت کنند.
او تصریح کرد: حتی ما جسته‌وگریخته می‌شنیدیم که می‌گفتند ما با مطرب‌ها برنامه اجرا نمی‌کنیم اما رفته‌رفته نه‌تنها بخش شبیه‌خوانی توسعه پیدا کرد که حتی ما توانستیم بخش نقالی، بخش نمایش‌های میدانی و آیینی و معرکه‌ها را هم راه‌اندازی کنیم.
فتحعلی‌بیگی با اشاره به اینکه به یاد دارد دریکی از ماه‌های رمضان، یکی از دوستان به او گفت که در باقرآباد ورامین یک جایی هست که ترنابازی برگزار می‌شود، اظهار داشت: سوله‌ای بود که خود افراد آنجا راه‌اندازی و مرتبش کرده بودند و در آنجا ترنابازی برگزار می‌کردند. وقتی من به آنجا رفتم و از نزدیک بازی ترنا را دیدم، متوجه شدم آنچه آنجا دیدم در حقیقت ترویج انسانیت و جوانمردی است چرا باید یک بازی قدیمی با یک چنین فضایی، ممنوع اعلام بشود.
او افزود: ما در این دوره از جشنواره میزبان طیف‌های مختلف سنی از نونهال تا کهن‌سال هستیم که در گونه‌های مختلف نمایش‌های آیینی و سنتی حضور دارند. باوجوداینکه حرکت این جشنواره به خاطر برگزار شدن به‌صورت یک سال در میان، به‌نوعی لاک‌پشتی است اما تجربیات به جوان‌ها منتقل‌شده است.
فتحعلی‌بیگی تأکید کرد: در بخش آموزش ضعیف هستیم چراکه در دانشگاه‌ها به نمایش‌های آیینی و سنتی توجه نمی‌شود. ما در بحث انتخاب و حضور هنرمندان و گروه‌ها در این دوره از جشنواره نیز به این نکته توجه کردیم که هم حق کسی ضایع نشود و هم پذیرای جوان‌هایی که کارهای قابل قبولی ارائه داده بودند، باشیم.
دبیر بیستمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی درباره چرایی برگزاری جشنواره به شیوه مجازی اذعان داشت: زمانی که جلسات تصمیم‌گیری درباره نحوه برگزاری جشنواره بود، با پیک شیوع کرونا مواجه بودیم و اعضای برخی گروه‌ها نیز مبتلا به این ویروس شده بودند. ما در آن مقطع زمانی حتی مجبور به تعطیلی تمرین‌ها شدیم ازاین‌رو تصمیم گرفتیم برای حفظ امنیت جانی گروه‌ها، جشنواره را به‌صورت آنلاین برگزار کنیم. ضمن اینکه برگزاری آنلاین، امکان تماشای آثار جشنواره برای طیف گسترده‌ای از مخاطبان حتی در خارج از کشور فراهم می‌کند.
در ادامه این نشست، حمیدرضا اردلان دبیر هشتمین سمینار بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی این دوره از جشنواره هم توضیحاتی درباره آثار رسیده به این بخش ارائه کرد و گفت:۲۳۰ مقاله طی ۸ دوره ارائه‌شده که ۶۰ مقاله از استادان، پژوهشگران و کارشناسان خارجی بوده است البته که توجه ما در این دوره از ابتدا به میان‌رشته‌ای‌ها بوده است.
او ادامه داد: این جریان پژوهشی علمی ارتباط خوبی با دانشگاه‌ها برقرار کرده و همچنین در این دوره پژوهشگرانی از کشورهای فنلاند، فرانسه، کره جنوبی، صربستان، گرجستان، اسپانیا و هند حضور دارند.
او با اشاره به اینکه امسال نخستین سالی است که جشنواره بعد از درگذشت جلال ستاری برپا می‌شود، ادامه داد: جایگاه علمی آقای جلال ستاری که کاملاً مشخص است و به همین دلیل از دوره سوم همایش، جایزه‌ای به نام ایشان نام‌گذاری شد و امسال هم تندیسی که توسط هنرمند برجسته بهروز دارش طراحی شده است به برگزیدگان داخلی و خارجی این بخش اهدا می‌شود. این تندیس با نظر و مشورت خود زنده‌یاد استاد ستاری طراحی شده بود و در قالب یک سیمرغ است که جوجه سیمرغی را بر پشت خود حمل می‌کند. ضمن اینکه یک روز که درواقع آخرین روز همایش نیز به نام آقای ستاری است.
اردلان با ارائه توضیحاتی درباره انتشار مقالات این همایش در دوره‌های گذشته، اظهار داشت: باعث افتخار است که در این سال‌ها شاهد حضور و شرکت پژوهشگرانی از تمام قاره‌ها در این رویداد بوده‌ایم. در این سمینار مباحث و مقالات میان‌رشته‌ای محوریت دارند و جریان علمی این سمینار با دانشکده‌های تئاتری ارتباط خوبی برقرار کرده است.
در ادامه، محمدحسین ناصر بخت قائم‌مقام دبیر جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی توضیحاتی درباره کتاب‌هایی که در این دوره از جشنواره منتشر می‌شوند، ارائه کرد و گفت: توجه ویژه به پژوهش‌های آیینی سنتی از نکاتی است که جشنواره آغازگر آن بود و هرچند هنوز به آرزوی خود در زمینه تأسیس پژوهشکده نمایش‌های سنتی و بنیاد نمایش‌های آیینی نرسیده‌ایم اما این مسیر را آغاز کرده‌ایم و امیدواریم با اشتیاق و توجهی که نسل جوان دارد، به این هدف نزدیک شویم.
او ادامه داد: ازجمله کتاب‌هایی که امسال منتشر شده‌اند، دفتر تقلید بوده که شامل مجالسی است که عمدتاً توسط هنرمندانی مانند سعدی افشار در رادیو اجرا شده‌اند. «دفتر شبیه‌خوانی» هم دیگر کتابی است که توسط مهدی صفاری‌نژاد و داریوش نصیری گردآوری شده و عمدتاً شامل شبیه‌نامه‌هایی است که بر مبنای ادبیات ایران همچون داستان رستم و سهراب و... شکل گرفته است.
ناصربخت با اشاره به برگزاری جشنواره به‌صورت آنلاین هم توضیح داد: هرچند زنده ماندن هنر تئاتر برایمان بسیار مهم است ولی مراقبت از جان هنرمندان اولویت دارد و در زمان برنامه‌ریزی‌های ما شرایط به‌گونه‌ای نبود که بتوان ریسک کرد وگرنه ما هم می‌دانیم اساساً تئاتر و همین‌طور نمایش ایرانی باید زنده اجرا شود.
قائم‌مقام جشنواره نمایش آیینی و سنتی تأکید کرد: تئاتر با حضور تماشاگر شکل می‌گیرد اما شرایط کرونایی باعث شد که به‌ناچار به سراغ اجرای مجازی آثار برویم که البته این خود تبلیغ نمایش‌های آیینی و سنتی چه در داخل و چه در خارج از ایران خواهد بود.
در ادامه نشست خبری بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی از 5 عنوان کتاب شامل «دفتر تقلید»، «دفتر شبیه‌نامه» که مربوط به مجالسی است که به سوگ نمی‌پردازند، «دفتر پژوهش»، «دفتر تعزیه» و کتاب حاوی مقالات هفتمین سمینار جشنواره رونمایی شد.
بیستمین جشنواره نمایش‌های آئینی و سنتی از 14 آذرماه سال جاری به دبیری داود فتحعلی بیگی برگزار می‌شود.
