فردا 15 آذرماه، پایان موعد قانونی برای ارائه لایحه بودجه سنواتی به مجلس است و دولت سید ابراهیم رئیسی قرار است در نخستین تجربه خود از تدوین و تقدیم لایحه بودجه، نقشه راه مالی یک ساله کشور را با یک هفته تاخیر به بهارستان ببرد.
این نخستین بار نیست که یک دولت در تقدیم لایحه بودجه سنواتی به مجلس، از موعد قانونی عبور می کند؛ موعدی که در ماده 182 آئین نامه داخلی مجلس، «پانزدهم آذرماه هر سال» عنوان شده و همین ماده، «دولت ها» را «موظف» می کند «لایحه بودجه سالانه کل کشور» را «حداکثر تا نیمه آذرماه هر سال» به مجلس تسلیم کنند.
اما بررسی ها نشان می دهد که میزان پایبندی دولت ها به این قانون، متفاوت بوده و برخی دولت ها در مقایسه با دیگری، پایبندی بیشتری داشته اند.
بررسی تاریخی «اکو ایران» از زمان تقدیم لوایح بودجه سنواتی توسط 3 رئیس جمهوری در دوران فعالیت 6 دولت حکایت از آن دارد که محمود احمدی نژاد در میان 3 رئیس جمهوری اخیر ایران، 8 لایحه بودجه دوران ریاست جمهوری خود را با بیشترین تاخیر به مجلس تقدیم کرده است. او در هیچ یک از 8 سال ریاست جمهوری خود، لایحه بودجه را در آذرماه به مجلس ارائه نکرد. اولین لایحه بودجه تدوین شده در دولت محمود احمدی نژاد، 25 دی ماه 84 تقدیم مجلس شد و آخرین لایحه بودجه دولت او، نهم اسفندماه 1391 به بهارستان رفت؛ یعنی با تاخیر 84 روزه . لایحه ای که آنقدر دیر به مجلس رسید که برای دخل و خرج ماه های ابتدایی سال 92، نیاز به تصویب لایحه سه دوازدهم بود. مجلس در 20 اسفند 91، بودجه سه ماهه اول همان سال را برای دخل و خرج سه ماه ابتدایی سال 92 تمدید کرد و به اصطلاح، به لایحه بودجه سه دوازدهم برای فصل بهار 92 رای موافق داد. تصویب لایحه بودجه دو یا سه دوازدهم، چندباری در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد تکرار شد. او در آن 8 سال، لایحه بودجه 2 سال را در دی ماه، لایحه بودجه 4 سال را در بهمن ماه و لایحه بودجه 2 سال را نیز در اسفند ماه به مجلس ارائه کرد.
اما این وضعیت در دولت روحانی به نسبت سامان یافت. حسن روحانی لوایح بودجه 6 سال ریاست جمهوری اش را حوالی نیمه آذرماه _گاه چند روز زودتر و گاه با چند روز تاخیر_ ارائه کرد. بیشترین تاخیر او در تقدیم بودجه، به سالهای 94 و 97 بازمی گردد که لوایح بودجه مربوط به دو سال 95 و 98 را در دی ماه تقدیم مجلسی ها کرد.
سید محمد خاتمی نیز به ارسال لایحه بودجه سنواتی در آذرماه پایبند بود؛ او لایحه بودجه 3 سال از دوران ریاست جمهوری خود را پیش از سرآمدن موعد قانونی یعنی پیش از نیمه آذر، به پارلمان تحویل داد. لایحه بودجه 2 سال را نیز تا 24 آذر به مجلس برد و لوایح بودجه سالهای 81، 83 و 84 را در دی ماه تقدیم نمایندگان مجلس کرد.
با این پیشینه از زمانبندی دولت ها در تقدیم لایحه بودجه، اگر ابراهیم رئیسی بتواند با نهایی کردن اولین لایحه بودجه تدوینی دولتش در هیئت وزیران، هفته آینده برنامه مالی سال 1401 را تقدیم مجلس کند، از موعد قانونی فاصله زیادی نخواهد گرفت. البته اگر وعده قالیباف در جلسه علنی امروز عملی شود و این لایحه، یکشنبه آینده به صحن بهارستان برسد. قالیباف در تشریح دلایل این تاخیر یک هفته ای، به «انجام اصلاحات ساختاری در بودجه سنواتی » از سوی دولت اشاره کرد و با تاکید بر اینکه «این موضوع اولویت همه ما یعنی دولت، مجلس و تاکید مقام معظم رهبری است»، گفت: «در مکالمه ای که دیروز با رئیس جمهور داشتم، به نظر می رسد هنوز 2 الی 3 روز دیگر برای اینکه لایحه بودجه از کفایت لازم برخوردار باشد، در دولت نیاز است. نکاتی نیز در بودجه وجود دارد که مطلع شدیم و به نظر می رسد قبل از ارسال بودجه به مجلس برخی نظرات نمایندگان نیز اعمال شود.»
