پس از پرده‌برداری نیویورک‌تایمز از شدت اختلاف‌های آمریکا و اسرائیل درباره مناقشه هستهای ایران، و سپس امتناع واشنگتن از قبول درخواست تل‌آویو برای تحویل هواپیماهای سوخت‌رسان [به عنوان یک ابزار ضروری برای حمله ادعایی به ایران]، این روزنامه در تازه‌ترین گزارش خود از تردید مقامات دفاعی اسرائیل از توانایی حمله به ایران پرده برداشته است.
در حالی که اسراییل سخت در تلاش برای «نمایش آمادگی جهت حمله به سایت های هسته ای ایران است، شواهد و قرائن حاکی است تقریبا هیچ شانسی برای اقدام نظامی اسراییل بدون تایید آمریکا -که به نظر نمی رسد در کوتاه مدت به دست آید- وجود ندارد.
پس از گزارش‌های نیویورک‌تایمز مبنی بر تشدید اختلاف‌های آمریکا و اسرائیل درباره مناقشه هستهای ایران، و سپس امتناع واشنگتن از قبول درخواست اسرائیل برای تحویل هواپیماهای سوخت‌رسان [به عنوان یک ابزار ضروری برای حمله ادعایی به ایران]، این روزنامه در تازه‌ترین گزارش خود از تردید مقامات دفاعی اسرائیل از توانایی حمله به ایران پرده برداشته است.
شیرا روبین، روزنامه‌نگار ارشد واشنگتن پست در مقاله‌ای نوشت: شمار فزاینده‌ای از مقامات امنیتی سابق اسرائیل علناً نخست‌وزیر پیشین را به دلیل مخالفت با توافق هستهای ایران سرزنش می‌کنند و هشدار می‌دهند که تحریم های اقتصادی علیه ایران، ایران را از پیشروی هستهای بازنمی دارد.
این گروه شناخته شده به تازگی اذعان کرده‌اند که تحریم های آمریکا نتوانسته است ایران را از پیشبرد اهداف خود باز دارد و حملات تروریستی و اقدامات خرابکارانه اسرائیل علیه برنامه هستهای ایران را اشتباه استراتژیک بزرگی می‌دانند که بیشتر به عنوان نیروی محرکه پیشروی هستهای ایران عمل کرده است تا اینکه مانعی بر سر راه آن ایجاد کرده باشد.
راز زیمت، مشاور سابق نظامی در امور ایران، معتقد است که «امروز، واضح است که فشار حداکثری نه تنها به اهداف سیاسی خود نرسید، بلکه در واقع پیشرفت هستهای ایران را تسریع کرد». وی می‌گوید: «مهم نیست چقدر بر آنها فشار می‌آورید، آنها مقاومت می کنند».(محصول مشترک «فشار حداکثری» و «حملات خرابکارانه»)
و اما جنجالی‌ترین مورد، جمعه ۱۰ دسامبر از سوی نیویورک تایمز منتشر شد که در تحلیلی مهم از تنش‌های جاری آمریکا و اسرائیل بر سر تلاش‌های واشنگتن برای احیای توافق هستهای سال 2015 با ایران، که در مهار برنامه هستهای تهران موفق بود، منتشر کرد. با این حال، این مقاله به همان اندازه که برای درک وضعیت بین واشنگتن و تل آویو مفید است، مقاله یک نکته اساسی‌تر از تحولات اخیر را نادیده می‌گیرد: تلاش های گسترده بایدن برای راضی کردن اسرائیل به امید تعدیل مخالفتش با برجام نه تنها شکست خورده است، بلکه احتمالاً مبتنی بر فرضیات نادرست بوده و بنابراین از همان ابتدا اشتباه بوده است.
تریتا پارسی، معاون اجرایی اندیشکده کوئینسی با نگاه به زوایای پنهان اختلاف آمریکا و اسرائیل بر سر ایران، مماشات جو بایدن با نفتالی بنت در این زمینه را شکست‌خورده دانسته و در عین حال استدلال می‌کند که مشکل تل‌آویو در مناقشه ایران، خود برجام یا احیای آن -یا حتی پیشروی هستهای- نیست، بلکه هراس از این تصور است که واشنگتن و تهران علاوه بر دستیابی به توافقی که ایران را از تنگنا خارج می‌کند، به تدریج وارد روند تنش زدایی شوند؛ تحولی که می‌تواند مناسبات و محاسبات بسیاری را دگرگون کند. (راز بزرگ دشمنی اسرائیل با برجام)
نیویورک‌تایمز همچنین روز سه‌شنبه ۱۳ دسامبر گزارش داد که «درخواست اسرائیل درباره هواپیماهایی که می‌توانند برای حمله به ایران کلیدی باشند، برگشت خورد» ونوشت: «درحالیکه بین واشنگتن و تل‌آویو تنش‌هایی بر سر نحوه برخورد با برنامه هستهای ایران وجود دارد، ایالات متحده به اسرائیل گفت بعید است که تانکرهای سوخت‌رسان را قبل از سال 2024 تحویل دهد». (دست رد آمریکا به درخواست ضدایرانی اسرائیل)
به نوشته این روزنامه، بنی گانتز وزیر دفاع اسرائیل در سفر اخیر به واشنگتن از دولت بایدن درخواست کرد که تحویل هواپیماهای سوخت گیری را که می‌تواند برای حمله به تاسیسات هسته ای ایران حیاتی باشد، تسریع کند، که به گفته مقامات آمریکایی و اسرائیلی به وی گفته شد که اگرچه هواپیماها سفارش داده شده، بعید است که اولین هواپیمای آن تا اواخر سال 2024 آماده تحویل باشد.
این گزارش مدعی است، توانایی سوخت گیری بسیار مهم است – در غیر این صورت هواپیماهای اسرائیلی باید به تانکرهای قدیمی وابسته باشند یا در امارات متحده عربی یا عربستان سعودی فرود بیایند. هر دو کشور رقبای ایران هستند، اما هیچ یک نمی خواهند در کمک به حمله نقش داشته باشند.
نیویورک‌تایمز همچنین نوشت: مقامات آمریکایی می گویند که معتقد نیستند حمله‌ای قریب الوقوع است و فکر می کنند که بنت، با علنی‌سازی نمایش آماده سازی برای اقدام نظامی، ممکن است به دنبال شرایط بسیار سخت‌تری در یک توافق نهایی بالقوه بین ایران و غرب باشد.
تردید در توانایی حمله به ایران
و بالاخره در تازه‌ترین گزارش در این زمینه، رانن برگمن و پاتریک کینگزلی روزنامه‌نگاران نیویورک‌تایمز با افشای اینکه «مقامات دفاعی اسرائیل نسبت به تهدید حمله به ایران تردید دارند» نوشته‌اند:اسرائیل تهدید کرده است که در صورت نیاز، اقدام نظامی خواهد کرد تا برنامه هسته ای ایران را نابود کند. اما مقامات دفاعی می گویند اسرائیل این توانایی را ندارد، حداقل به این زودی.
وزیر دفاع اسرائیل با تلاش‌های دیپلماتیک برای محدود کردن برنامه هستهای ایران، به نیروهای خود دستور داد تا یک گزینه نظامی آماده کنند و به جهان هشدار داد که اگر توافق هستهای جدید به اندازه کافی ایران را محدود نکند، اسرائیل خود همه چیز را به دست خواهد گرفت.
دست‌کم ۲سال فاصله
اما چندین مقام و کارشناسان ارشد نظامی فعلی و سابق اسرائیل می‌گویند که آنها توانایی انجام حمله‌ای را ندارد که بتواند برنامه هستهای ایران را نابود کند یا حتی به تأخیر بیندازد، حداقل نه به این زودی.
یکی از مقامات بلندپایه امنیتی فعلی اذعان داشت که آماده سازی حمله ای که می تواند به پروژه هسته ای ایران آسیب جدی وارد کندحداقل دو سال طول می کشد.
کارشناسان و مقامات مدعی‌اند که یک حمله در مقیاس کوچکتر، آسیب رساندن به بخش هایی از برنامه بدون پایان کامل آن، زودتر امکان پذیر خواهد بود. اما تلاش گسترده‌تر برای نابودی ادعایی ده‌ها سایت هستهای در مناطق دوردست ایران - از نوع حمله‌ای که مقامات اسرائیلی تهدید کرده‌اند - فراتر از منابع فعلی نیروهای مسلح اسرائیل خواهد بود.
رلیک شفیر، ژنرال بازنشسته نیروی هوایی اسرائیل که خلبان حمله سال 1981 به تأسیسات هستهای عراق بود، ادعا کرد: «راه‌اندازی کمپینی که از همه این سایت‌ها مراقبت می‌کند، بسیار دشوار است - من می‌گویم حتی غیرممکن».
او گفت: «در دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم، تنها نیروی هوایی که می تواند چنین کمپینی را هدایت کند، نیروی هوایی ایالات متحده است».
این گزارش مدعی است: ادعاهای اخیر در مورد حمله نظامی به ایران بخشی از یک کارزار فشار اسرائیل است تا اطمینان حاصل کند که کشورهای مذاکره کننده با ایران در وین با آنچه مقامات اسرائیلی آن را "یک توافق بد" می دانند، موافقت نمی کنند، توافقی که به نظر آنها مانع از پیشرفت هستهای ایران نمی شود.
در حال حاضر، به نظر می رسد شانس کمی برای این امر وجود داشته باشد، زیرا مذاکرات با هدف احیای مجدد توافق هسته ای 2015 ایران، از زمانی که دولت جدید ایران در ماه گذشته مجدداً به آنها پیوست، تنها پسرفت کرده است. (آخرین گزارش‌ها از وین حاکی از پیشرفت در پایان دور هفتم و رسیدن به متن مشترک به عنوان مبنای مذاکرات آتی است).
به ادعای نیویورک‌تایمز، اسرائیل تاکنون تلاش کرده است تا برنامه هستهای ایران را که آن را یک تهدید وجودی می‌خواند، از طریق ترکیبی از دیپلماسی تهاجمی و حملات مخفی مهار کند. مقامات اسرائیلی زمانی که توانستند رئیس جمهور دونالد جی. ترامپ را متقاعد کنند که از توافق 2015 خارج شود، آن را در حد یک کودتا دانستند، توافقی که بایدن اکنون می خواهد آن را نجات دهد.
این گزارش مدعی است،اسرائیل همچنین جنگی در سایه را از طریق جاسوسی، ترورهای هدفمند، خرابکاری و حملات سایبری به راه انداخته است - عملیات‌هایی در مقیاس کوچکتر که هرگز به طور رسمی ادعای آن را نکرده است. اسرائیل در سال 2012 قبل از اینکه این طرح را کنار بگذارد، به طور مخفیانه به دنبال افزایش حملات هوایی تمام عیار بود.
روزنامه‌نگاران نیویورک‌تایمز آورده‌اند: نزدیک شدن برنامه غنی‌سازی هستهای ایران به سطح آستانه، سیاستمداران اسرائیلی به طور فزاینده‌ای درباره چیزی هشدار داده‌اند که جهان را مدت‌هاست نگران می‌کرده است: اگر ایران به سمت آستانه هستهای پیشرفت کند، اسرائیل ممکن است به جنگ علنی روی بیاورد که پیامدهای فاجعه‌بار برای همگان دارد.
در ماه سپتامبر، آویو کوچاوی، رئیس نیروهای مسلح اسرائیل، ادعا کرد که بخش زیادی از افزایش بودجه نظامی به آماده سازی حمله به ایران اختصاص یافته است. در اوایل ماه جاری، دیوید بارنیا، رئیس موساد، ادعا کرد که اسرائیل برای مقابلهباپیشروی هستهای تهران "هر کاری که لازم باشد" انجام خواهد داد.
اسرائیل توان عملی کردن تهدید حمله را ندارد
این ماه، وزیر دفاع بنی گانتز در جریان سفر به ایالات متحده علناً اعلام کرد که به ارتش اسرائیل دستور داده است برای حمله نظامی احتمالی به ایران آماده شود. اما کارشناسان و مقامات نظامی اسرائیل می گویند که اسرائیل در حال حاضر توانایی مقابله با برنامه هسته ای ایران را ندارد.
شفیر در تشریح واهی بودن لفاظی‌های تهدید‌آمیز اسرائیل درباره حمله به ایران، اذعان کرد که ایران ده‌ها سایت هستهای دارد، برخی از آنها در اعماق زمین مدفون‌اند که نفوذ سریع و نابود کردن آنها برای بمب‌های اسرائیل سخت است.
شفیر افزود که نیروی هوایی اسرائیل هواپیماهای جنگی به اندازه کافی بزرگ برای حمل آخرین نوع بمب‌های سنگرشکن را ندارد، بنابراین مکان های محافظت شده‌تر باید بارها و بارها با موشک‌های کم‌اثرتر مورد حمله قرار گیرند، روندی که ممکن است روزها یا حتی هفته ها طول بکشد.
یکی از مقامات ارشد امنیتی فعلی گفت که اسرائیل در حال حاضر توانایی وارد کردن خسارت قابل توجهی به تاسیسات زیرزمینی نطنز و فردو را ندارد.
چنین تلاشی با کمبود هواپیماهای سوخت رسان پیچیده خواهد شد. توانایی سوخت گیری برای بمب افکنی که ممکن است مجبور شود بیش از 2000 مایل رفت و برگشت را طی کند و از روی کشورهای عربی که نمی خواهند ایستگاه سوخت گیری برای حمله اسرائیل باشد، عبور کند، بسیار مهم است.
اسرائیل هشت هواپیمای سوخت‌گیری جدید KC-46 را با هزینه 2.4 میلیارد دلار به بوئینگ سفارش داده است، اما بعید است اسرائیل حتی یک فروند تا قبل از اواخر سال 2024 دریافت کند.
در سال 2017، نیروی هوایی اسرائیل تشخیص داد که باید هواپیماهای سوخت‌رسان خود را جایگزین کند، اما کابینه نتانیاهو تا مارس گذشته آنها را سفارش نداد.
گذشته از توانایی هدف قرار دادن اهداف، اسرائیل باید به طور همزمان مقابله جت های جنگنده و سامانه های پدافند هوایی ایران را دفع کند.
علاوه بر این، هرگونه حمله به ایران احتمالاً باعث حملات تلافی جویانه حزب الله لبنان و حماس در غزه، متحدان ایران می شود که سعی می کنند اسرائیل را مجبور به جنگ در چندین جبهه به طور همزمان کند. (لفاظی‌های پوشالی «ببر کاغذی»؛ تهدید حمله اسرائیل به ایران جدی است؟)
توان دفاعی ایران نیز بسیار قوی تر از سال 2012 -زمانی که به ادعای روزنامه اسرائیل آخرین بار به طور جدی به حمله فکر کرد- است، سایت‌های هستهای آن بهتر استحکام یافته‌اند و موشک‌های سطح به سطح بیشتری دارد که می‌توانند به سرعت از تونل‌ها پرتاب شوند.
بازگشت به فرودگاه‌های منهدم شده!
تل اینبار، کارشناس هوانوردی و رئیس سابق مؤسسه مطالعات راهبردی هوایی و فضایی فیشر (یک گروه تحقیقاتی متمرکز بر هوانوردی)، گفت: «این امکان وجود دارد که وقتی هواپیماهای اسرائیلی می‌خواهند در اسرائیل فرود بیایند، متوجه شوند که موشک‌های ایرانی باند فرودگاه‌های آنها را منهدم کرده است».
با این حال، کارشناسان نظامی دیگر مدعاهای دیگری دارند. آموس یادلین، ژنرال سابق نیروی هوایی که در حمله سال 1981 نیز شرکت داشت، در تلاش برای توجیه این ضعف آشکار، ادعا کرد: «همیشه خوب است که یک خودروی 1960 را با یک خودروی کاملاً جدید از 2022 جایگزین کنید. اما ما قابلیت سوخت گیری داریم. ما سنگر شکن داریم. ما یکی از بهترین نیروهای هوایی جهان را داریم. ما اطلاعات بسیار خوبی در مورد ایران داریم. ما می توانیم آن را انجام دهیم».
وی افزود: «آیا نیروی هوایی آمریکا می تواند این کار را بهتر انجام دهد؟ قطعا. آنها نیروی هوایی بسیار توانمندتری دارند. اما آنها اراده چنین اقدامی ندارند». او هشدار داد که تنها به عنوان آخرین راه چاره از حمله حمایت خواهد کرد.
مقامات اسرائیلی از بحث درباره خطوط قرمزی که برای صدور حکم حمله نظامی لازم است، خودداری می کنند. با این حال، یک مقام ارشد دفاعی ادعا کرده است که اگر ایران غنی‌سازی اورانیوم با درجه خلوص 90 درصد را آغاز کند، اسرائیل موظف است اقدامات خود را تشدید کند.مقامات آمریکایی گفته اند که ایران در حال حاضر در حال غنی سازی اورانیوم با خلوص 60 درصد دارد.
این واقعیت که ممکن است سالها طول بکشد تا برنامه ای برای انجام یک عملیات هوایی گسترده علیه ایران ارتقا یابد، برای مقامات نظامی اسرائیل تعجب آور نیست. به گفته مقامات اسرائیلی، زمانی که اسرائیل در سال 2012 چنین حمله ای را در نظر گرفت، آمادگی برای آن بیش از سه سال طول کشید.
مشکل، پول نیست
اما فاصله بین تهدیدهای دولت فعلی و توانایی آن در اجرای آنها، انتقاد بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر سابق اسرائیل را نیز برانگیخته است. وی که تا ژوئن گذشته کابینه اسرائیل را رهبری می کرد، مدافع سرسخت رویکرد تندتر در قبال ایران بود.
یک مقام ارشد نظامی اسرائیل گفت که از سال 2015، آموزش برای حمله به ایران کند شده است، زیرا تشکیلات دفاعی بر رویارویی با شبه نظامیان در لبنان، سوریه و غزه متمرکز شده است.
و یک مقام ارشد نظامی دیگر گفت که ارتش از سال 2019 از آقای نتانیاهو درخواست بودجه اضافی برای بهبود توانایی اسرائیل برای حمله به ایران کرده بود، اما با مخالفت مواجه شد.
دفتر نتانیاهو در بیانیه‌ای اعلام کرد که برعکس این موضوع صادق است، این آقای نتانیاهو بود که برای منابع و انرژی بیشتر جهت حمله ادعایی به ایران ب فشار آورد، در حالی که فرماندهان ارتش اصرار داشتند که بیشتر بودجه خود را صرف سایر موضوعات کنند و آمادگی‌ها برای حمله ادعایی به ایران را کاهش دادند.
در این بیانیه که لحنی مشابه لفاظی‌های واهی خود نتانیاهو دارد، آمده است: «اگر اقدامات سیاسی، عملیاتی و بودجه‌ای به رهبری نخست‌وزیر نتانیاهو در دهه گذشته نبود، ایران مدت‌ها بود زرادخانه سلاح‌های هستهای را در اختیار داشت».
به نوشته نیویورک تایمز، چه آقای نتانیاهو بودجه را محدود کرده یا نه، کارشناسان گفته‌اند که پول، محل بحث توانایی ارتش برای حمله به ایران را تغییر قابل توجهی نمی‌دهد.
آقای شفیر در پایان مدعی شد: «شما همیشه می توانید پیشرفت کنید، با خرید هواپیماهای سوخت گیر بیشتر، جنگگنده‌های جدیدتر، تجهیزات بهتر و ... . اما حتی با وجود این پیشرفت‌ها و نیروی هوایی برتر، حملات هوایی اسرائیل نه فقط به برنامه هستهای ایران پایان نخواهد داد، بلکه آنها احتمالاً منطقه را به آتش خواهند کشید».
