تولد نوزادان خارجی در ایران از کجا آب می‌خورد؟

شهروندآنلاین: چند سال پیش یک سناتور ایتالیایی بعد از بازدید از مرکز ناباروری رویش هلال به دکتر چوبینه، رئیس و موسس این مرکز می‌گوید: «یک ایتالیایی به جای اینکه در کشور خودش مراحل درمان را طی کند و هزینه هنگفتی هم بابتش بپردازد، می‌تواند با همان هزینه به ایران سفر کند و هم در این کشور خوش آب‌وهوا تفریح و گردش کند و هم مراحل درمان را پشت‌سر بگذارد.»

مردادماه سال 93 بود؛ امیرعباس، اولین نوزاد به روش میکرواینجکشن در مرکز درمان ناباروری رویش هلال‌احمر به دنیا آمد. حالا هفت سال از آن روزها گذشته و امیرعباس کلاس اولی شده است. در این هفت سال اما هزار و 500 نوزاد دیگر هم در همین مرکز متولد و به دنیا هدیه شدند.

حالا این روزها، به‌واسطه به اشتراک گذاشتن اطلاعات و تجربیات کاربران شبکه‌های اجتماعی در بستر اینترنت به‌نظر می‌رسد به‌غیر از انواع مختلف درمان‌های ناباروری، بازار «فریز تخمک» داغ شده است. بازاری برای فرزندآوری و زنانی که هرکدام به دلایلی فعلا نمی‌توانند باردار شوند و اما در همین حین، عمر و زمان‌شان هم در حال از دست رفتن است.

«خانم‌هایی که سن ازدواج‌شان بالا رفته، تمایل دارند تخمک‌شان را فریز کنند. بعضی از زنان و مردان هم ممکن است به دلیل ابتلا به بیماری مثل سرطان نیاز به شیمی‌درمانی داشته باشند و به همین دلیل قبل از شروع پروسه درمان‌شان می‌آیند و تخمک یا اسپرم‌شان را فریز می‌کنند.»

اینها را چوبینه، سوپروایزر جنین‌شناسی در مرکز ناباروری رویش هلال به «شهروندآنلاین» می‌گوید آن هم درست چسبیده به در ورودی اتاق انجماد. جایی که جنین‌ها و تخمک‌ها در آن فریز می‌شوند، جایی که جنین‌ها در کپسول‌های سرد نیتروژن زندگی می‌کنند: «حرارت نیتروژن‌های مایع داخل کپسول‌ها منفی 196 درجه است و سوختگی سرد می‌دهند، بنابراین موقع کار با آنها باید کاملا ایمن و مراقب باشیم. سطح نیتروژن هم از سطح جنین‌ها نباید پایین‌تر بیاید وگرنه از بین می‌روند، بنابراین یک روز در میان باید شارژ شوند.»

جنس مخالف

برخی از مراجعه‌کنندگان در این مرکز، مشتری تعیین جنسیت هستند. تجربه کارکنان هم نشان می‌دهد که تعداد متقاضیان برای تعیین جنسیت فرزند پسر، بیشتر از پدر و مادرهایی است که برای متولدشدن فرزند دختر اقدام می‌کنند. چوبینه با خنده می‌گوید: «کلا در کشور ما اکثرا پسر می‌خواهند، اما خوشبختانه الان ظاهرا داریم می‌رویم به سمت دختر.»

با همه اینها زوج‌هایی که برای به دنیا آوردن فرزند اول‌شان اقدام می‌کنند، نمی‌توانند جنسیت فرزندشان را تعیین کنند. این پروتکل فقط به کسانی اجازه تعیین جنسیت می‌دهد که مثلا خودشان دو فرزند پسر یا دو فرزند دختر دارند و می‌خواهند فرزند سوم‌شان دختر یا پسر باشد. نکته جالب این است که برای انتخاب جنسیت فرزند هم باید حتما درخواست جنس مخالف فرزندان قبلی‌شان را داشته باشند.

تولد خارجی‌ها در ایران

درست برعکس پدیده نوظهوری که در سال‌های اخیر شاهدش هستیم و طی آن عده‌ای از ثروتمندان یا سلبریتی‌هایی برای به دنیا آوردن فرزندشان از ایران به یک کشور خارجی می‌روند. جالب است بدانید که این پدیده شکل معکوس هم دارد؛ عده‌ای از خارج‌نشین‌ها هم به ایران می‌آیند تا فرزندشان در اینجا متولد شود.

افغانستانی‌ها، عراقی‌ها و روس‌ها هم از همان مشتری‌های خارجی مرکز ناباروری رویش هلال هستند. زوج‌هایی که از کشورهای مختلف خودشان را به اینجا می‌رسانند تا به بزرگ‌ترین آرزوی‌شان برسند. دکتر حمید چوبینه، رئیس مرکز درمان ناباروری رویش هلال‌احمر در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «ما از روسیه، تاجیکستان، آذربایجان، عمان، عراق و سایر کشورهای عربی هم مراجعه‌کننده داشته‌ایم. یک نکته مهم‌تر هم این است که ایرانی‌های دوملیتی یا کسانی که به دلایل مختلف به کشورهای دیگری مهاجرت کرده‌اند و مثلا در اروپا یا آمریکا زندگی می‌کنند هم به مرکز رویش برای درمان ناباروری و فریز تخمک یا اسپرم مراجعه می‌کنند و از همین مرکز صاحب فرزند شده‌اند.»

مقایسه هزینه‌های فریز و درمان ناباروری در ایران و سایر کشورها

هر مرکزی قیمت خودش را دارد، اما هزینه‌های درمان ناباروری در ایران به مراتب پایین‌تر از سایر کشورهای دنیاست. تعرفه‌ها و قیمت‌ها از تعرفه دولتی بالاتر و از بخش خصوصی پایین‌تر است. در عین حال، سطح خدماتی که در این مرکز به مراجعه‌کنندگان داده می‌شود، بالاتر از بخش خصوصی است. دکتر چوبینه با اشاره به همین موضوع در این‌باره می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین دلایلی که ایرانیان مهاجر در کشورهای خارجی برای پروسه درمان ناباروری به ایران سفر می‌کنند، به دلیل مسائل شرعی و قانونی است که در کشور ما متناسب با نیازهای روحی و روانی خانواده‌های مسلمان این پروسه انجام می‌شود.

بحث دیگر هم به دلیل هزینه‌های بسیار پایین است که واقعا نسبت به سایر کشورهای جهان بسیار کمتر است. دلیل سوم هم بحث دانش پزشکی و پیشرفته‌ای است که در کشور ما وجود دارد.» دکتر چوبینه با مرور خاطرات پزشکی‌اش از کنگره ایران و ایتالیا خاطره‌ای شنیدنی دارد: «سال 96-95 بود که در این کنگره نایب رئیس مجلس سنای ایتالیا خانم لورا بیانکونی به ایران سفر کرده بود. در همین سفر او از مرکز رویش هلال هم دیدن کرد و معتقد بود که ایران با توجه به دانش پزشکی بالا و هزینه بسیار کم و پروسه بدون معطلی که برای درمان ناباروری دارد، بسیار فضای مناسبی برای جذب گردشگرانی است که هم می‌توانند پروسه درمان را در یک کشور خوش آب‌وهوا پشت‌سربگذارند و هم به نسبت کشورهای اروپایی بسیار ارزان‌تر است.» این سناتور گفته است که هزینه این پروسه در ایتالیا آنقدر بالاست که یک ایتالیایی می‌تواند به جای این هزینه در ایتالیا به ایران سفر کند و با مابقی پولش هم دورتادور ایران را بگردد.

با همه اینها باید گفت که طبق آخرین نرخ‌های این مرکز، هزینه اولیه فریز تخمک و اسپرم حدود 500هزارتومان است و اگر زوج‌هایی بخواهند جنین یا تخمک و اسپرم‌های فریزشده‌شان در این مرکز نگهداری شود، باید سالیانه با یک هزینه بسیار کم در حدود 300هزار تومان هزینه نگهداری بپردازند.

از ایران تا دوبی

با همه این تعاریف نکته بسیار مهم و ظریف این ماجرا این است که می‌توان با پروتکلی دقیق و حمایت سایر بخش‌های دولتی از ظرفیت این علم در جهت جذب گردشگر به ایران استفاده کرد. دکتر چوبینه ضمن تایید این موضوع درباره افتتاح یک شعبه از این مرکز ناباروری در بیمارستان ایرانیان دوبی به «شهروندآنلاین» می‌گوید: «خیلی خوب است که ما یک مرکز درمان ناباروی در بیمارستان ایرانیان دوبی راه‌اندازی کنیم. چند سال پیش رئیس وقت جمعیت هلال‌احمر در گفت‌وگویی که با من داشت، به این موضوع اشاره کرد که ما یک مرکزی در بیمارستان ایرانیان راه بیندازیم. این موضوع هم برای فعالیت‌های بشردوستانه هلال‌احمر کشورمان مفید است و هم از لحاظ درآمد مالی به این نهاد مردمی کمک می‌کند.»

دکتر چوبینه معتقد است که اگر مرکز ناباروری رویش هلال‌احمر در کشوری مثل امارات راه‌اندازی شود، به اعتبار جمهوری اسلامی در بین کشورهای عربی افزوده می‌شود، چراکه از این طریق می‌توان دانش پزشکی ایرانیان را در کنار پایبندی همه‌جانبه به مسائل و قوانین شرعی، به رخ کشورهای مسلمان کشید. چوبینه که خودش موسس این مرکز ناباروری است، با توجه به تجربیاتی که دارد، در پایان می‌افزاید: «این موضوع برای مردم و ایرانیان ساکن کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و حتی مهاجران خارجی که در دوبی زندگی می‌کنند هم ارزشمند است که ما یک مرکز ناباروری ایرانی و شرعی را در یک منطقه دیگر مثل دوبی افتتاح کنیم. چون به هر حال از این طریق می‌توانند خدمات مربوط به درمان ناباروی را با هزینه‌ای بسیار پایین‌تر از هزینه درمان در کشورهای دیگر داشته باشند. بنابراین راه‌اندازی مرکز درمان ناباروی هلال در بیمارستان ایرانیان دوبی می‌تواند این فواید را داشته باشد. با توجه به اینکه در حال حاضر آقای دکتر کولیوند، رئیس جمعیت هلال‌احمر هم خودشان در عرصه پزشکی تجربه‌های بی‌نظیری دارند و بسیار هم دغدغه‌مند و سختکوش هستند، می‌تواند به اجرایی‌شدن این ایده و افتتاح یک مرکز ناباروری در بیمارستان ایرانیان دوبی کمک کند.»