فیستول چیست؟ علائم و نشانه های فیستول مقعدی

در این مطلب سعی داریم با توضیح درباره بیماری فیستول، علائم و علت های به وجود آمدن آن بهترین شیوه درمانی را معرفی کرده و همچنین از مزایای استفاده از لیزر در درمان این بیماری بگوییم.

فیستول چیست؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم فیستول مقعدی از بیماری های ناحیه نشیمنگاهی بوده که در اثر ایجاد یک بافت غیر طبیعی به وجود می آید. در حالت عادی تمامی بافت های مقعدی جدا از یکدیگر و بدون اتصال یا عفونت در کنار یکدیگر قرار دارند اما زمانی که فیستول به وجود می آید، یک یا چند مجرای باریک عفونی دو عضو را به یکدیگر متصل می کند.

این مجرا همراه با عفونت، آبسه و دیگر علائم به وجود آمده و موجب درد و نشانه های دیگری در فرد بیماری می شود.

انواع فیستول 

فیستول مقعد بر اساس سادگی یا پیچیده بودن و محل قرارگیری و نزدیکی آن به محل دریچه‌های کانال مقعد به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. پنج دسته‌ی آن شامل:

فیستول اکسترا اسفنکتریک (Extrasphincteric ): از راست روده (قسمتی از روده‌ی بزرگ) آغاز و به سمت پایین کشیده شده و از طریق عضله‌ی لواتور آنی کف لگن به پوست اطراف مقعد باز می‌شود. توجه داشته باشید که این نوع فیستول از خطوط دندانه دار (که غدد مقعد در آن قرار دارد) به وجود می‌آید که می‌تواند از بیماری کرون یا یک فرآیند التهابی مانند آپاندیس و یا آبسه ناشی شود.

فیستول سوپر اسفنکتریک ( Suprasphincteric ): از بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی آغاز شده و به سمت بالا گسترش می‌یابد و از عضلات پوبورکتالیس عبور کرده و در حدود یک اینچی خروجی مقعد به پوست باز می‌شود. این فیستول ۲۰ درصد شیوع دارد.

فیستول ترانس اسفنکتریک ( Transphincteric ): بین عضلات دریچه‌ی داخلی و خارجی و یا پشت مقعد شروع، از عضله‌ی اسفنکتر خارجی عبور کرده و در فاصله‌‌ی یک اینچی و یا دورتر از پوست اطراف مقعد خارج می‌شود. این فیستول با شیوع ۲۰ الی ۲۵ درصد به دلیل شکل ظاهری آن که ممکن است شبیه ‘U’ باشد، گاهی اوقات فیستول نعل اسبی نامیده می‌شود.

فیستول اینتر اسفنکتریک ( Intersphincteric ): از بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی آغاز شده و با عبور از عضله اسفنکتر داخلی از قسمت بسیار نزدیک به مقعد خارج می‌شود. شایع‌ترین نوع فیستول مقعدی با شیوع ۵۵ تا ۷۰ درصد است.

فیستول زیرمخاطی: این فیستول به صورت سطحی از زیر مخاط عبور می‌کند.

این کانال می‌تواند باعث بروز علائم ناخوشایند مانند ناراحتی و سوزش پوست، درد، التهاب و همچنین در برخی از بیماران علایم دیگری چون خونریزی و ترشح در هنگام عبور مدفوع شود. بسته به علت این بیماری و عوامل دیگر ممکن است فیستول با علائم متفاوتی خود را نشان دهد. به دلیل شدت آسیب معمولاً راهی جز جراحی برای درمان فیستول و ترمیم آن پس از مقابله با عفونت ناحیه‌ وجود ندارد.

فیستول مقعدی چیست؟ علت بوجود آمدن و انواع فیستول آنال | iran-clinic.com

علت به وجود آمدن فیستول

به وجود آمدن فیستول به علت ها و علائم بسیار زیادی  وابسته است. برخی از این علت ها و علائم عبارت اند از:

آبسه مقعدی

بیماری های  التهابی روده مانند کرون و کولیت

داشتن رابطه جنسی مقعدی

عفونت روده

وارد شدن ضربه شدید به ناحیه

ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن

بیماری های پوستی و قارچی ناحیه مقعد

شایع ترین علائم فیستول

هنگامی که فرد به فیستول مقعد مبتلا میشود، دچار علائم و نشانه های آزار دهنده ای می شود که  درمان آنها نیاز به تشخیص و درمان قطعی دارد.

برخی از این علائم عبارت اند از:

درد ناحیه مقعد

ترشح عفونت از ناحیه

تورم و التهاب

بی اختیاری مدفوع

بوی بد ناحیه

خارش مقعد

درد هنگام اجابت مزاج

تب ناشی از گسترش عفونت در بدن

چه کسانی در خطر ابتلا به فیستول هستند؟

خطر ابتلا به فیستول مقعد در همه افراد جامعه اعم ار آقایان، بانوان  و کودکان به چشم می خورد.  اما به طور کلی این بیماری در بین افراد بین 30 تا 50 سال شایع تر است.

البته افرادی که دچار آبسه مقعدی هستند و به درمان آن توجهی ندارند، در معرض خطر این بیماری قرار دارند. 

اگر فیستول درمان نشود چه اتفاقی می افتد؟

در صورتی که بیماری فیستول مقعد درمان نشود، عوارض جبران نشدنی را به همراه می آورد. برای مثال  تعداد مجراهای فیستول گسترش یافته و عفونت بیشتر می شود. علاوه بر آن بی اختیاری مدفوع، خروج گاز معده و حاد شدن بیماری و سخت شدن  درمان بیماری را به همراه دارد.

علاوه بر آن برخی افراد تصور دارند فیستول خود به خود درمان می شود. اما باید بدانید این امر غیر ممکن بوده و بی توجهی و عدم درمان تنها موجب حاد شدن بیماری می شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

هنگامی که علائمی چون التهاب، ترشح عفونت درد و تورم را در ناحیه مقعد خود احساس کردید، با مراجعه به پزشک سریعا نسبت به درمان اقدام نمایید. پزشک عمومی در اولین مرحله شمارا معاینه نموده و در صورت نیاز برخی آزمایش ها را برای شما تجویز می نماید تا نوع و شدت بیماری را به طور دقیق تشخیص دهد.

روشهای تشخیص فیستول مقعدی

تشخیص فیستول مقعد  با مشاهده و معاینه فیزیکی پزشک امکان پذیر است. هنگامی که پزشک شما را معاینه می کند، تنها قسمت خارجی فیستول را مشاهده می کند. برای تشخیص دقیق و نوع بیماری انجام برخی آزمایشات ضروری بوده و انجام آن در درمان موثر است.

سی تی اسکن

ام آر آی

کولونوسکوپی

آزمایش خون

سیگوموئیدوسکوپی

آنوسکوپ

سونوگرافی

برخی از شیوه های تشخیص دقیق هستند که  ممکن است پزشک انجام آنها را ضروری بداند.

درمان فیستول مقعدی با لیزر

درمان فیستول مقعدی بسیار مهم و حساس است. باید بدانید مقعد دارای اعصاب فراوان، پوست حساس و عضلات آسیب پذیر بوده و هرگونه خطا می تواند موجب بی اختیاری فرد شود.

انجام عمل جراحی لیزر یکی از بهترین و نوین ترین شیوه های درمانی بوده که به کارگیری آن نتیجه 100 درصد به همراه می آورد. اما باید بدانید درمان فیستول مقعد با عمل جراحی لیزر نیازمند مهارت، تجربه و تخصص پزشک بوده که باید آن را داشته باشد.

مزایای درمان فیستول با لیزر

به کارگیری این شیوه درمانی نسب به عمل جراحی به روش سنتی دارای مزایای فراوانی بوده و بسیار آسانتر است.

برخی از مزایای درمان فیستول مقعدی با لیزر:

کم هزینه تر بودن آن نسبت به جراحی به روش سنتی

کم خطر بودن آن 

بدون نیاز به بیهوشی

درمان در یک جلسه

انجام عمل لیزر تحت بی حسی

بدون باقی ماندن جای بخیه یا زخم

بدون درد و خونریزی

پروسه درمان و دوره نقاهت بسیار کوتاه

بازگشت به فعالیت های روزانه پس از انجام لیزر

بدون آسیب رسانی به عضلات مقعدی

مراقبت های بعد از درمان فیستول با لیزر

نوشیدن آب کافی به منظور نرم شدن مدفوع

استفاده به موقع از آنتی بیوتیک ها

پیاده روی روزانه یا انجام ورزش های سبک

پرهیز از نشستن های طولانی مدت

استفاده از بالشت های دوناتی به منظور راحتی

شستن  ناحیه مقعد با آب و صابون و تمیز نگه داشتن آن

استفاده از لباس زیر های نخی و راحت

نشستن در آب گرم

مصرف فیبر و سبزیجات

درمان خانگی فیستول مقعدی 

به کارگیری روشهای درمان خانگی تنها زمانی موثر است که بیماری به حاد بودن نرسیده باشد اما برخی از روشها هستند که در کاهش علائم و درد ناشی از فیستول مقعدی بی تاثیر نخواهند بود.

حفظ بهداشت فردی

استفاده از رژیم غذایی سرشار از فیبر به منظور دفع یبوست

استعمال روغن درخت چایی به منظور ضد باکتری سازی نواحی

استفاده از حمام سیتز

ورزش و تحرک کافی

نوشیدن آب

توجه به هرگونه بیماری ناحیه نشیمنگاهی از جمله آبسه

مصرف عسل و پیاز در وعده های غذایی

پیشگیری

معمولا افراد در پیش آمدن فیستول نقشی ندارند اما با دنبال کردن مراحل خاصی می توان از فیستول مقعدی جلوگیری کرد ، مانند:

نوشیدن مایعات فراوان

رژیم غذایی غنی از فیبر

خشک نگه داشتن ناحیه مقعدی

خودداری از زور زدن هنگام دفع مدفوع

ورزش منظم